Άνοια: Τα προειδοποιητικά συμπτώματα που μπορείτε να εντοπίσετε μόνο όταν ξυπνάτε
Η άνοια συνδέεται συνήθως με απώλεια μνήμης, αλλά υπάρχουν και άλλα συμπτώματα που συχνά παραβλέπονται, τα οποία θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν την έναρξη της πάθησης. Ένα τέτοιο βασικό σημάδι μπορεί να παρατηρηθεί στο πώς αισθάνεστε όταν ξυπνάτε το πρωί.
Η κατανόηση αυτών των ανεπαίσθητων συμπτωμάτων είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά καθώς αυξάνονται οι περιπτώσεις άνοιας. Αυτή η αύξηση οφείλεται σε παράγοντες όπως το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και η μεγαλύτερη επίγνωση της πάθησης. Αν και δεν υπάρχει επί του παρόντος θεραπεία για την πάθηση, η έγκαιρη ανίχνευση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και να επιτρέψει στα άτομα να κάνουν σχέδια για το μέλλον.
Τι να ψάξετε το πρωί
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Geriatric Psychiatry διερεύνησε τη σχέση μεταξύ άνοιας και πρωινής ευερεθιστότητας. Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από τρεις οίκους ευγηρίας, αναλύοντας τη συμπεριφορά 110 ασθενών ηλικίας 60 ετών και άνω, οι οποίοι είχαν προ-διαγνωσθεί με άνοια ή ευερεθιστότητα.
Αυτοί οι ασθενείς χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες με βάση τις περιόδους αιχμής της διέγερσης: πρωί, βράδυ ή καθόλου. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι η ταραχή ήταν ελαφρώς πιο συχνή το πρωί στους ασθενείς με άνοια, υποδηλώνοντας μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της πρωινής ευερεθιστότητας και της πάθησης. Η πρωινή ταραχή μπορεί να είναι ένα από τα πρώτα σημάδια ότι η άνοια επηρεάζει τον καθημερινό ρυθμό ενός ατόμου.
Επιπλέον, η Mayo Clinic σημειώνει ότι οι διαταραχές στον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης του σώματος μπορεί επίσης να είναι δείκτης της πάθησης. Πολλά άτομα με άνοια βιώνουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και αγωνίζονται να κοιμηθούν ποιοτικά τη νύχτα, οδηγώντας σε ταραχή νωρίς το πρωί.
Είναι ενδιαφέρον ότι η έρευνα από το Alzheimer’s Research UK διαπίστωσε ότι όσοι ξυπνούν νωρίς μπορεί να διατρέχουν ελαφρώς υψηλότερο γενετικό κίνδυνο για έκπτωση του εγκεφάλου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν γενετική προδιάθεση για άνοια και υπάρχουν βήματα που μπορούν να ληφθούν για να μειωθεί ο συνολικός κίνδυνος.
Μείωση του κινδύνου για άνοια
Ενώ ορισμένοι παράγοντες κινδύνου, όπως τα γονίδια είναι εκτός ελέγχου, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους προστασίας της υγείας του εγκεφάλου είναι μέσω της διατροφής.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η μεσογειακή διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της εγκεφαλικής λειτουργίας και να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ. Αυτή η δίαιτα περιλαμβάνει ιδιαίτερα:
- Λαχανικά, φρούτα και βότανα
- Δημητριακά ολικής αλέσεως
- Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
- Ψάρια και θαλασσινά
- Ξηρούς καρπούς και σπόρους
- Όσπρια ή φασόλια
- Μέτριες ποσότητες γαλακτοκομικών, πουλερικών και αυγών
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neurology διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που ακολουθούσαν μια μεσογειακή διατροφή είχαν παχύτερες περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου, ένα κρίσιμο εύρημα, καθώς αυτές οι περιοχές συνήθως συρρικνώνονται σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ.
Η τακτική άσκηση είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας για τη μείωση του κινδύνου άνοιας. Σύμφωνα με την Εταιρεία Αλτσχάιμερ, η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας έως και 20%. Το σημαντικό είναι να βρείτε μια δραστηριότητα που να ταιριάζει στον τρόπο ζωής σας, είτε πρόκειται για περπάτημα, κολύμπι ή συμμετοχή σε ένα μάθημα γυμναστικής.
Το να παραμείνετε ψυχικά δραστήριοι είναι εξίσου σημαντικό. Η ενασχόληση με δραστηριότητες που προκαλούν τον εγκέφαλο, όπως το διάβασμα, η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου ή ο εθελοντισμός, μπορεί να βοηθήσει να κρατήσει το μυαλό ευκρινές και να μειώσει την πιθανότητα άνοιας, σύμφωνα με το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας (NHS).
Η έγκαιρη ανίχνευση είναι το κλειδί
Ο εντοπισμός των πρώιμων σημαδιών της άνοιας -όπως η πρωινή ταραχή ή η διαταραχή του ύπνου– μπορεί να κάνει τη διαφορά. Ενώ η άνοια παραμένει ανίατη, η κατανόηση και η έγκαιρη αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της και να επιτρέψει την καλύτερη διαχείριση της πάθησης.
Μέσω των αλλαγών στον τρόπο ζωής, όπως η διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής, η τακτική άσκηση και η διανοητική δραστηριότητα, τα άτομα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο και να βελτιώσουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για την υγεία τους.