Βαθύς ύπνος: Ποτέ μην υποτιμήσεις το πιο σημαντικό στάδιο του ύπνου
Το στάδιο του βαθύ ύπνου είναι το πιο σημαντικό για την αποφυγή τραυματισμών, την ανάρρωση του οργανισμού και την πρόληψη πρόωρης γήρανσης.
H στέρηση ύπνου δεν κάνει κακό μόνο στην ικανότητά του να σκεφτείς. Κατά τη διάρκεια αυτών των 7-9 ωρών ύπνου, ο εγκέφαλος και το σώμα υποβάλλεται σε μία διαδικασία ανάρρωσης. Χωρίς αυτή αφήνεις το εαυτό σου ευάλωτο σε μία σειρά από προβλήματα υγείας, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, στυτική δυσλειτουργία και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα μεταξύ άλλαων.
Ο καλός ύπνος, όμως, δεν έχει να κάνει μονο με την ποσότητα των ωρών που κοιμάσαι. Ο ύπνος είναι περίπλοκο σύστημα που διακρίνεται σε φάσεις και οι ειδικοί αναφέρουν ότι η βαθιά φάση ύπνου είναι εκεί που συμβαίνει η μαγεία.
Τι είναι ο βαθύς ύπνος
Ο βαθύς ύπνος ξεκινάει σχετικά νωρίς στην περίοδο ύπνου – περίπου 20-30 λεπτά αφότου κοιμηθείς – και κυριαρχεί στο πρώτο μισός της νύχτας. Διαρκεί έως και μία ώρα τη φορά και επιστρέφει ξανά περίπου κάθε 90 λεπτά.
«Είναι ο κύκλος του ύπνου που είναι πιο αναζωογονητικός», εξηγεί ο σύμβουλος του MH W. Chris Winter, MD , νευρολόγος, ειδικός στον ύπνο και συγγραφέας του The Sleep Solution. «Είναι όταν παράγουμε το μεγαλύτερο μέρος της αυξητικής ορμόνης μας». Για τα παιδιά, αυτή η ορμόνη είναι που τα κάνει να μεγαλώνουν και να αναπτύσσονται. Για τους ενήλικες, είναι μια χημική ουσία που εμπλέκεται στην αποκατάσταση και τη νεανικότητα, λέει ο Δρ Γουίντερ.
Βασικά, ο βαθύς ύπνος, γνωστός και ως ύπνος αργών κυμάτων, είναι αυτός που:
- διατηρεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα σε λειτουργία
- ενισχύει τα οστά και τους μύες μας
- βοηθά στην πρόληψη τραυματισμών
- μας βοηθά να ανακάμψουμε από τραυματισμούς
- συμβάλλει σε μια σειρά από άλλες απαραίτητες σωματικές λειτουργίες.
Πόσο βαθύ ύπνο χρειάζεσαι
Γενικά, αν κοιμάσαι οχτώ ώρες μπορεί να περιμένεις να ολοκληρώσεις τη διαδικασία του ύπνου περίπου 4 με 5 φορές τη βραδιά.
«Θα πάρετε τις μεγάλες δόσεις του [βαθύ] ύπνου μέσα στους δύο πρώτους κύκλους των 90 λεπτών», λέει ο James Maas, PhD , πρώην πρόεδρος και καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Cornell.
Ο Μάας προτιμά να αποκαλεί τον βαθύ ύπνο «ηχητικό ύπνο», καθώς τεχνικά ο ύπνος REM είναι ένα βαθύτερο επίπεδο ύπνου από το στάδιο που έχει χαρακτηριστεί ως «βαθύς ύπνος».
Αλλά όπως και να λέγεται, αυτό το στάδιο και όλα τα άλλα είναι σημαντικά και έχουν συγκεκριμένες λειτουργίες. Στο Στάδιο 1, αρχίζετε να κοιμάστε και η κίνηση του σώματος και του εγκεφάλου σας αρχίζει να επιβραδύνεται.
Το Στάδιο 2 είναι ένας ελαφρύς ύπνος όπου θα παρατηρήσετε πτώση της θερμοκρασίας, μυϊκή χαλάρωση και πιο αργό καρδιακό ρυθμό.
Το Στάδιο 3 είναι αυτός ο βαθύς ύπνος, όπου ο Δρ. Μάας λέει ότι επέρχεται η αποκατάσταση του εγκεφάλου και του σώματος, η εδραίωση της μνήμης, η αποκατάσταση των κυττάρων και την απομάκρυνση των τοξινών από τον εγκέφαλο. Το Στάδιο 4 είναι ο ύπνος REM (ταχεία κίνηση των ματιών), όπου συνήθως έχετε πραγματικά ζωντανά όνειρα καθώς και αισθάνεστε παράλυση στους μύες σας.
Ο βαθύς ύπνος είναι αυτό που μας κάνει να νιώθουμε ξεκούραστοι την επόμενη μέρα και όχι υπνηλία.
Δεν μπορεί να υπολογιστεί πόσο βαθύ ύπνο χρειάζεστε. Και δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να δημιουργήσετε περισσότερο βαθύ ύπνο για τον εαυτό σας. Να γνωρίζετε, όμως, ότι το πρώτο τρίωρο ύπνου είναι το χρονικό πλαίσιο στο οποίο θα κοιμηθείτε περίπου δύο ώρες βαθύ ύπνου. Είναι επίσης η περίοδος που ο βαθύς ύπνος σας είναι πιο δυνατός, λέει ο Δρ Γουίντερ. «Οι κύκλοι του βαθύ ύπνου συνήθως συντομεύονται όσο προχωρά η νύχτα». Οι κύκλοι ύπνου διαφέρουν από άτομο σε άτομο και από νύχτα σε νύχτα. Και παράγοντες όπως τα φάρμακα και το αλκοόλ μπορούν να τους επηρεάσουν.
Τι συμβαίνει αν δεν λάβεις αρκετό βαθύ ύπνο
Βραχυπρόθεσμα, η έλλειψη βαθύ ύπνου σημαίνει απλώς ότι θα νυστάζετε την επόμενη μέρα.
Όταν αρχίσετε να χάνετε τακτικά βαθύ ύπνο, μπορεί να προκύψουν προβλήματα. «Γερνάς» πιο γρήγορα», λέει ο Δρ Γουίντερ. Έχετε «περισσότερες ασθένειες, τραυματισμούς και μικρότερη ικανότητα να αναρρώνετε από την καθημερινή φθορά στο σώμα μας». Αν και δεν υπάρχει φόρμουλα που θα σας εξασφαλίσει πιο βαθύ ύπνο ανά νύχτα, το να βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε επαρκώς κάθε βράδυ μπορεί να σας βοηθήσει.