Βενζόλιο: Ποια είναι η ουσία που βρέθηκε σε πασίγνωστα σαμπουάν και έφερε μαζικές ανακλήσεις

Δημοφιλή σαμπουάν που εφαρμόζονται χωρίς λούσιμο (dry shampoo), μεταξύ αυτών του brand Dove, ανακαλεί η Unilever, αφότου διαπιστώθηκε ότι περιέχουν την χημική ουσία που ονομάζεται βενζόλιο και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σύμφωνα με ανακοίνωση του FDA. Τι είναι ακριβώς το βενζόλιο και γιατί μπορεί να βλάψει την υγεία μας.

Η ανάκληση της Unilever αφορά προϊόντα που κατασκευάστηκαν πριν από τον Οκτώβριο του 2021.

Σύμφωνα με το Bloomberg, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, πολλά αντηλιακά αεροζόλ έχουν αποσυρθεί από τα ράφια, όπως τα Neutrogena της Johnson & Johnson, Banana Boat της Edgewell Personal Care Co. και Coppertone της Beiersdorf. Επίσης, έχουν αποσυρθεί αποσμητικά σε σπρέι όπως τα Secret και Old Spice της Procter & Gamble Co. και Suave της Unilever.

Οι ανακλήσεις οφείλονται στον εντοπισμό βενζολίου σε τέτοια προϊόντα στις ΗΠΑ.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το ξηρό σαμπουάν βρίσκεται στο μικροσκόπιο, καθώς η P&G εξέτασε ολόκληρο το χαρτοφυλάκιό της με προϊόντα αεροζόλ και ανακάλεσε τα dry shampoos Pantene και Herbal Essences τον Δεκέμβριο, καθώς βρήκε βενζόλιο.

Πέρυσι, η Procter & Gamble (PG) ανακάλεσε περισσότερα από 30 προϊόντα περιποίησης μαλλιών με σπρέι αεροζόλ, συμπεριλαμβανομένων πολλών ξηρών σαμπουάν και ξηρών μαλακτικών, προειδοποιώντας ότι τα προϊόντα ενδέχεται να περιέχουν βενζόλιο.

Η P&G εξέδωσε επίσης πέρυσι παρόμοια ανάκληση για περισσότερα από δώδεκα αποσμητικά και σπρέι αερολύματος Old Spice και Secret, προειδοποιώντας ότι τα προϊόντα θα μπορούσαν επίσης να περιέχουν βενζόλιο.

Ο FDA ανέφερε ότι «η καθημερινή έκθεση στο βενζόλιο στα προϊόντα που ανακαλούνται στα επίπεδα που ανιχνεύθηκαν στις δοκιμές δεν αναμένεται να προκαλέσει δυσμενείς συνέπειες για την υγεία». Ωστόσο, ο οργανισμός είπε επίσης ότι η έκθεση στο βενζόλιο μπορεί να οδηγήσει σε λευχαιμία και άλλους καρκίνους του αίματος.

Τονίζεται πώς ο FDA δεν έχει θέσει όρια βενζολίου για καλλυντικά όπως το ξηρό σαμπουάν, ωστόσο λέει ότι τα προϊόντα δεν πρέπει να περιέχουν «καμία δηλητηριώδη ή επιβλαβή ουσία».

Τι είναι το βενζόλιο

Σύμφωνα με τo wikipedia, το βενζόλιο (αγγλικά benzene) είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα και υδρογόνο, με μοριακό τύπο C6H6, αλλά συμβολίζεται συχνά συντομογραφικά ως PhH ή ΦH.

Το μόριό του αποτελείται από έξι (6) άτομα άνθρακα, που το καθένα τους συνδέεται με δύο (2) άλλα άτομα άνθρακα, σχηματίζοντας έναν εξαγωνικό δακτύλιο, ενώ ταυτόχρονα κάθε ένα από τα 6 αυτά άτομα άνθρακα συνδέεται και με ένα (1) άτομο υδρογόνου.

Εφόσον το μόριό του περιέχει μόνο άτομα υδρογόνου και άνθρακα, το βενζόλιο ταξινομείται στους υδρογονάνθρακες.

Το βενζόλιο είναι ένα φυσικό συστατικό του αργού πετρελαίου και ένα από τα πιο θεμελιώδη πετροχημικά προϊόντα. Ειδικότερα, το βενζόλιο είναι αρωματικός υδρογονάνθρακας και το πιο κλασσικό παράδειγμα αρωματικότητας.

Ακόμη ειδικότερα είναι το απλούστερο και σπουδαιότερο μέλος της οικογένειας των αρενίων, και το δεύτερο n-αννουλένιο (το πρώτο είναι το κυκλοβουταδιένιο), με n = 6, δηλαδή ένας κυκλικός υδρογονάνθρακας με συνεχόμενο π-δεσμό.

Το χημικά καθαρό βενζόλιο, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, δηλαδή σε θερμοκρασία 25°C και υπό πίεση 1 atm, είναι άχρωμο και πολύ εύφλεκτο υγρό, με γλυκιά οσμή. Είναι αναμείξιμο με σχεδόν όλους τους οργανικούς διαλύτες, αλλά είναι δύσκολα και λίγο αναμείξιμο με το νερό.

Το ίδιο το βενζόλιο αποτελεί καλό διαλύτη, αλλά η χρήση του για το σκοπό αυτό αποφεύγεται γιατί είναι γνωστό καρκινογόνο και μεταλλαξιογόνο, καθώς το ίδιο και οι μεταβολίτες του είναι δηλητήρια που μπορούν να προκαλέσουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

Η κύρια εφαρμογή του είναι να χρησιμεύει ως πρόδρομη ένωση άλλων, συνήθως βαρύτερων χημικών προϊόντων, όπως το αιθυλοβενζόλιο, το κουμένιο, το κυκλοεξάνιο και το νιτροβενζόλιο. Η παγκόσμια ετήσια παραγωγή του βενζολίου είναι της τάξης του 1.000.000 τόνων.

Ως καύσιμο, σε κινητήρες εσωτερικής καύσης, έχει υψηλό βαθμό οκτανίου (το χημικά καθαρό βενζόλιο ως καύσιμο αντιστοιχεί σε 150 βαθμούς οκτανίου), και γι’ αυτό είναι ένα σημαντικό συστατικό της βενζίνης, αν και αποτελεί ένα σχετικά μικρό ποσοστό, της τάξης των λίγων μονάδων τοις εκατό της μάζας της.

Πιο συγκεκριμένα, το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό του στη βενζίνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το πρότυπο EN 228, είναι 1%.Το ίδιο ισχύει στην Ελβετία, ενώ στις ΗΠΑ είναι 5%.

Αυτό συμβαίνει, επίσης, γιατί είναι γνωστό καρκινογόνο, οπότε η συμμετοχή του βενζολίου, τόσο στη βενζίνη, όσο και σε άλλες μη βιομηχανικές εφαρμογές του, να είναι περιορισμένη.