Τα εμβόλια κατά της COVID-19 «μονοπώλησαν» τα εμβολιαστικά προγράμματα της περσινής χρονιάς. Η περιορισμένη προσέλευση των πολιτών ήταν ιδιαίτερα εμφανής στον αντιγριπικό εμβολιασμό, αλλά δεν ήταν ο μοναδικός. Με διάταξη συμψηφίζεται το κόστος των αδιάθετων εμβολίων γρίπης με το clawback.
Το 2021 ήταν η χρονιά των εμβολίων. Όπως δείχνουν τα στοιχεία όμως, η διάθεση των πολιτών να λάβουν τα απαραίτητα εμβόλια περιορίστηκε στον εμβολιασμό κατά της COVID-19. Η πορεία της δαπάνης δείχνει σαφώς την χαμηλή προσέλευση των πολιτών να εμβολιαστούν οι ίδιοι αλλά και τα παιδιά τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2021 η δαπάνη για εμβόλια διαμορφώθηκε στα 138 εκατ. ευρώ, όταν το 2020 είχε φθάσει στα 205 εκατ. ευρώ! Μάλιστα, ο κλειστός προϋπολογισμός έχει καθοριστεί στα 170 εκατ. ευρώ. Η μείωση κυμαίνεται μεταξύ 15% με 30%.
Η μειωμένη προσέλευση καταγράφηκε ακόμη και στα παιδικά εμβόλια, αν και τα χαμηλότερους αριθμούς εμβολίων καταγράφηκαν ιδιαίτερα για γρίπη και πνευμονιόκοκκο. Η καμπάνια για τον αντιγριπικό ήταν μάλλον αδύναμη την περσινή χρονιά, ενώ τα εμβόλια για πνευμονιόκοκκο γίνονται άπαξ, οπότε μεγάλος αριθμός δικαιούχων είχε ήδη εμβολιαστεί. Lockdown αλλά και η εστίαση στην επιτακτική ανάγκη εμβολιασμού και με πολλαπλές δόσεις, κατά της COVID-19, συγκράτησαν την προσέλευση των πολιτών. Το 2020 απουσία εμβολίων άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και όχι μόνο, έσπευσαν να εμβολιαστούν ειδικά κατά της γρίπης.
Περίπου 1 εκατομμύριο λιγότερα αντιγριπικά εμβόλια πραγματοποιήθηκαν το 2021 συγκριτικά με το 2020, ενώ μειωμένα κατά 50% ήταν εμβόλια για πνευμονιόκκοκο. Γύρω στο 10% υπολογίζεται η μείωση στα τακτικά ετήσια εμβόλια (πλην γρίπης).
Τα «αζήτητα» εμβόλια και ο συμψηφισμός κόστους – clawback
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των αντιγριπικών εμβολίων, τα οποία παραγγέλνονται και αγοράζονται πριν την έναρξη της περιόδου της γρίπης, βάσει των αναγκών που προβλέπεται να έχει η χώρα, ενώ έχουν ουσιαστικά χρόνο ζωής μόνο για τη συγκεκριμένη περίοδο.
Τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού κατά της γρίπης πέρσι μεταφράζονται, σύμφωνα με πληροφορίες, σε ζημιά 5 με 10 εκατ. ευρώ.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως στην χθεσινή τροπολογία που κατατέθηκε από το Υπουργείο Υγείας σχετικά με το φάρμακο, υπάρχει άρθρο στο οποίο σημειώνεται πως η ζημιά που είχαν οι εταιρείες οι οποίες εισήγαγαν αντιγριπικά εμβόλια και δεν διατέθηκαν τελικά, θα έχουν μια μορφή αποζημίωσης.
Για αυτό και με διάταξη που κατατέθηκε στην τροπολογία με τις αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική προβλέπεται η δυνατότητα συμψηφισμού του κόστους των εμβολίων γρίπης που δεν διατέθηκαν ή διατέθηκαν στην αγορά και επιστράφηκαν, ελλείψει ζήτησης, με το ποσό της υπέρβασης (clawback) που καταλογίζεται στις φαρμακευτικές εταιρείες, για το 2021. Στην πράξη, η δυνατότητα συμψηφισμού λειτουργεί και ως κίνητρο προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι παραγωγές εταιρείες θα φέρουν επαρκείς ποσότητες αντιγριπικών εμβολίων την επόμενη αντιγριπική περίοδο.
Όπως αναφέρει το άρθρο 2 της τροπολογίας, «ειδικά για το έτος 2021 το κόστος των εμβολίων κατά της γρίπης, τα οποία οι Κάτοχοι Άδειας Κυκλοφορίας (Κ.Α.Κ.) και οι φαρμακευτικές εταιρείες προμηθεύτηκαν, και είτε δεν διέθεσαν στην αγορά, είτε τα διέθεσαν αλλά επιστράφηκαν από την αγορά, ελλείψει ζήτησης, δύναται να συμψηφίζεται, εν όλω ή εν μέρει, με το ποσό που οι Κ.Α.Κ. ή οι φαρμακευτικές εταιρείες επιβαρύνονται εκ της εφαρμογής του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback)».