Εμμηνόπαυση: Πώς μπορεί να επηρεάσει τα μάτια και την όραση – Τι να προσέχουμε

Οι ορμονικές διακυμάνσεις κατά την εμμηνόπαυση μπορούν να προκαλέσουν ξηροφθαλμία, θαμπή όραση ή ακόμα και σοβαρότερες παθήσεις των ματιών. Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν;

Η εμμηνόπαυση δεν σχετίζεται μόνο με εξάψεις και αϋπνία – Πώς μπορεί να επηρεάσει την υγεία των ματιών
Όταν σκέφτεστε την εμμηνόπαυση, ίσως φαντάζεστε εξάψεις, άυπνες νύχτες ή αλλαγές στη λίμπιντο. Όμως οι ειδικοί επισημαίνουν λιγότερο γνωστά συμπτώματα – όπως παγωμένος ώμος, εμβοές, κάψιμο στο στόμα και ακόμη και αλλαγές στην όραση. «Πολλές γυναίκες δεν συνειδητοποιούν ότι η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάσει την όρασή τους», ανέφερε σύμφωνα με το Huff Post η Marcela Espinosa-Lagana, χειρουργός οφθαλμίατρος στο Centre for Sight.

Παρά το πόσο κοινή είναι η εμμηνόπαυση, πάνω από το 90% των γυναικών δεν έμαθαν ποτέ γι’ αυτή στο σχολείο – και ακόμη κι όταν ξεκινούν τα συμπτώματα, μόλις το 60% αναζητά περαιτέρω πληροφόρηση, σύμφωνα με το University College London. «Θέλουμε να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να ζητούν βοήθεια, να κάνουν τακτικούς ελέγχους ματιών και να εξετάζουν τις διαθέσιμες θεραπείες αντί να υποφέρουν σιωπηλά», πρόσθεσε.

Μπορούν οι ορμονικές διαταραχές να επηρεάσουν την όραση και την υγεία των ματιών;

Ναι — πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι ορμονικές διαταραχές μπορούν πράγματι να επηρεάσουν την όραση και τη συνολική υγεία των ματιών, αν και ο βαθμός εξαρτάται από το ποιες ορμόνες επηρεάζονται και πόσο έντονη είναι η ανισορροπία. Οι ορμόνες επηρεάζουν την παραγωγή δακρύων, τον κερατοειδή, τον αμφιβληστροειδή και ακόμη και την πίεση των ματιών – επομένως οι αλλαγές στα επίπεδά τους μπορούν να προκαλέσουν ξηροφθαλμία, θολή όραση ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, πιο σοβαρές οφθαλμικές παθήσεις.

Σύμφωνα με εργασία του 2025 με τίτλο «Evaluation of the therapeutic effect of estrogen replacement therapy combined with autologous serum therapy in controlling severe dry eye disease in perimenopausal women», η χρήση οιστρογόνων μαζί με αυτόλογο ορό βελτίωσε σημαντικά την παραγωγή δακρύων και την υγεία της οφθαλμικής επιφάνειας. Η μελέτη διαπίστωσε ότι αυτός ο συνδυασμός είχε καλύτερα αποτελέσματα από κάθε θεραπεία ξεχωριστά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της σοβαρής ξηροφθαλμίας.

Κύρια ευρήματα από πρόσφατες μελέτες:

•  Ορμόνες που σχετίζονται με το φύλο (οιστρογόνα, προγεστερόνη, τεστοστερόνη): Επηρεάζουν το δακρυϊκό φιλμ, τον κερατοειδή και τον κίνδυνο για γλαύκωμα. Οι διακυμάνσεις κατά την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσουν ξηρότητα ή αλλαγές στην όραση.
•  Ορμόνες του θυρεοειδούς: Οι διαταραχές μπορούν να προκαλέσουν θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, με αποτέλεσμα εξόφθαλμο, πόνο και διπλωπία.
•  Κορτιζόλη (ορμόνη του στρες): Υψηλά επίπεδα σχετίζονται με αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση και μια πάθηση που λέγεται κεντρική ορώδης χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία θολώνει την όραση.
•  Έμμηνος κύκλος και αλλαγές στα μάτια: Έχουν παρατηρηθεί μικρές μεταβολές στη ροή αίματος στον αμφιβληστροειδή και στην όραση κατά τη διάρκεια διαφορετικών φάσεων του κύκλου.

Πώς μπορεί να επηρεάσει η εμμηνόπαυση τα μάτια;

Δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί, αλλά η ξηροφθαλμία σχετίζεται με την εμμηνόπαυση και την περιεμμηνόπαυση (την περίοδο κατά την οποία αρχίζουν να εμφανίζονται ορισμένα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, αλλά δεν έχει περάσει ακόμη ένας χρόνος χωρίς έμμηνο ρύση). Οι επιστήμονες αρχικά πίστευαν ότι αυτή η αλλαγή σχετιζόταν με τα χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων – όμως πιο πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι μπορεί να οφείλεται στα ανδρογόνα, όπως η τεστοστερόνη.

Όποια κι αν είναι η αιτία, η Dr Espinosa-Lagana ανέφερε, «τα οφθαλμικά συμπτώματα όπως ξηρότητα, ερεθισμός ή αλλαγές στην όραση δεν πρέπει να αγνοούνται». Μπορεί να εμφανίσετε φαγούρα, αίσθηση «καψίματος» ή άμμου, θολή όραση ή αυξημένη ευαισθησία στο φως.

Για ήπιες περιπτώσεις, η χειρουργός συνέστησε ζεστή κομπρέσα. Μουλιάστε μια πετσέτα σε ζεστό (όχι καυτό) νερό και εφαρμόστε την απαλά στα μάτια. Αυτό βοηθά τους αδένες γύρω από τα μάτια να παράγουν έλαια που λιπαίνουν την περιοχή, σημείωσε.

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως αυτά που βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια, μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας των δακρύων και να κάνουν την ξηροφθαλμία πιο διαχειρίσιμη.

Πότε να απευθυνθείτε σε ειδικό

Να επισκέπτεστε τον γιατρό σας όταν παρατηρείτε ή υποψιάζεστε σημάδια εμμηνόπαυσης ή περιεμμηνόπαυσης. Αυτό περιλαμβάνει και την ξηροφθαλμία. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος εάν προκαλείται από ορμονικές αλλαγές, ανέφερε η ειδικός. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν κολλύρια με κορτικοστεροειδή και ακόμη και φωτοθεραπεία.

Το NHS αναφέρει ότι είτε πιστεύετε πως είστε σε εμμηνόπαυση είτε όχι, πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό εάν τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας επιμένουν αφού δοκιμάσετε θεραπείες στο σπίτι για μερικές εβδομάδες και/ή εάν έχει αλλάξει το σχήμα των βλεφάρων σας.

Πηγές: oloygeia.gr (HuffPost, PMC, BMC Ophthalmology, ScienceDirect, PMC, Nature Eye, PMC, PubMed, Nature NPJ Women’s Health, Nature Scientific Reports)