Ενεργειακά ποτά: Μπορεί η ταυρίνη να προκαλέσει καρκίνο; Νέα ανατρεπτική μελέτη

Τα ενεργειακά ποτά έχουν γίνει δημοφιλή για την άμεση τόνωση που προσφέρουν, όμως νέα έρευνα εγείρει ανησυχητικό ερώτημα: Μήπως κάποια από τα συστατικά τους προάγουν ορισμένες μορφές καρκίνου; Ποιοι πρέπει να τα αποφεύγουν; Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν ανοίξετε το επόμενο κουτάκι.

Βασικό συστατικό των ενεργειακών ποτών πιθανώς «βοηθά τη λευχαιμία να εξελιχθεί»

Τα ενεργειακά ποτά έχουν εξελιχθεί σε βιομηχανία και διαφημίζονται ευρέως ως άμεσες λύσεις κατά της κόπωσης και για ενίσχυση της απόδοσης. Έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη δημοφιλία στους νέους, τους αθλητές, τους φίλους του αθλητισμού και τους «πολεμιστών του σαββατοκύριακου» – δηλαδή όσων συγκεντρώνουν τις προπονήσεις τους τα Σαββατοκύριακα αντί να τις κατανέμουν ομοιόμορφα μέσα στην εβδομάδα.

Τώρα τελευταία, και οι gamers έχουν αναδειχθεί σε σημαντική ομάδα καταναλωτών. Ωστόσο, όσο τα ενεργειακά ποτά συνεχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή, τόσο αυξάνεται και η προσοχή σχετικά με τα συστατικά τους και τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην υγεία μας.

Κάνουν καλό ή κακό τα ενεργειακά ποτά; Τι συμπεραίνουν πρόσφατες μελέτες

Γενικά, τα ενεργειακά ποτά δεν προσφέρουν μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία — μπορεί να δώσουν μια προσωρινή ώθηση εγρήγορσης, αλλά για τους περισσότερους είναι πιο βλαβερά παρά ωφέλιμα, ειδικά με τακτική χρήση. Πιο συγκεκριμένα έχουν:

• Καρδιαγγειακές επιδράσεις: Αύξηση καρδιακού ρυθμού, αρτηριακής πίεσης, ορμονών στρες (+70 %), σκλήρυνση αρτηριών, αρρυθμίες, ακόμη και αιφνίδια καρδιακά επεισόδια.
• Ψυχικές/νευρολογικές διαταραχές: Σύνδεση με άγχος, αϋπνία, διέγερση, επιδείνωση της ποιότητας ύπνου και ενδεχόμενη επιδείνωση ψυχιατρικών διαταραχών.
• Βλάβες σε νεφρά και ήπαρ: Οξειδωτικό στρες στο ήπαρ και τους νεφρούς — αναφέρονται οξείες βλάβες και δυσλειτουργία μακροπρόθεσμα.
• Μεταβολικά προβλήματα και διάβρωση δοντιών: Υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη προκαλεί παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2, τερηδόνα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Ανησυχίες που σχετίζονται με καρκίνο: Η ταυρίνη, ένα κοινό πρόσθετο, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα στο Nature, προάγει την ανάπτυξη κυττάρων λευχαιμίας και επιταχύνει την εξέλιξη της νόσου σε ποντίκια και κύτταρα που προέρχονται από ασθενείς.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, έχουν καταγραφεί βραχυπρόθεσμα οφέλη — όπως βελτιωμένη συγκέντρωση και σωματική αντοχή λόγω καφεΐνης — αλλά αυτά είναι παροδικά και συνοδεύονται από δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.

Τα βασικά διεγερτικά τους προκαλούν ανησυχίες

Πολλά ενεργειακά ποτά περιέχουν κάποιον συνδυασμό από τρία γνωστά διεγερτικά: την καφεΐνη –που βρίσκεται φυσικά στον καφέ, το τσάι και το κακάο–, το γκουαρανά –ένα φυτό του Αμαζονίου πλούσιο σε καφεΐνη– και την ταυρίνη –ένα φυσικό αμινοξύ που συναντάται στα χτένια, τα μύδια, τη γαλοπούλα και το κοτόπουλο–.

Η ταυρίνη, συγκεκριμένα, έχει προκαλέσει ενθουσιασμό και ελπίδες. Μελέτες συμπεραίνουν ότι ενισχύει την απόδοση και έχει πιθανά οφέλη για την υγεία. Ωστόσο, νέα έρευνα εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο που επιδρά στο σώμα – και πότε μπορεί να προκαλέσει περισσότερο κακό παρά καλό.

Τον Μάιο του 2025, η προαναφερθείσα μελέτη του Nature προκάλεσε εξίσου ανησυχία. Διαπίστωσε ότι η ταυρίνη μπορεί να ενισχύει την εξέλιξη της λευχαιμίας, μιας ομάδας καρκίνων του αίματος που ξεκινούν από τον μυελό των οστών.

Η μελέτη έδειξε ότι ενώ τα υγιή κύτταρα του μυελού των οστών παράγουν φυσικά ταυρίνη, τα κύτταρα της λευχαιμίας δεν μπορούν. Όμως είναι ικανά να απορροφήσουν την ταυρίνη από το περιβάλλον τους και να τη χρησιμοποιήσουν ως πηγή ενέργειας για να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν.

Έρευνα σε ποντίκια και σε ανθρώπινα κύτταρα λευχαιμίας έδειξε ότι η ταυρίνη στο μικροπεριβάλλον του όγκου – την περιοχή γύρω από τον όγκο που περιλαμβάνει αιμοφόρα αγγεία, ανοσοκύτταρα και δομική υποστήριξη – επιτάχυνε την εξέλιξη της λευχαιμίας.

Επίσης, όταν οι ερευνητές εμπόδισαν την απορρόφηση της ταυρίνης από τα κύτταρα της λευχαιμίας (χρησιμοποιώντας γενετικές τεχνικές), η πρόοδος του καρκίνου επιβραδύνθηκε αισθητά. Οι συγγραφείς προτείνουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής με ταυρίνη θα μπορούσαν ενδεχομένως να επιδεινώσουν την πρόγνωση σε άτομα με λευχαιμία και προτείνουν την ανάπτυξη στοχευμένων μεθόδων για την παρεμπόδιση της απορρόφησης ταυρίνης από τα καρκινικά κύτταρα, ως πιθανή θεραπευτική στρατηγική.

Επηρεάζει η ταυρίνη θετικά ή αρνητικά τον οργανισμό;

Η ταυρίνη είναι ένα από τα πιο άφθονα ελεύθερα αμινοξέα στο ανθρώπινο σώμα, και βρίσκεται σε ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις στην καρδιά, τους μύες και τον εγκέφαλο. Στους υγιείς ανθρώπους, λαμβάνεται κυρίως μέσω της διατροφής, αλλά το σώμα μπορεί επίσης να τη συνθέσει από τα αμινοξέα μεθειονίνη και κυστεΐνη, εφόσον υπάρχει επαρκής βιταμίνη B6 – η οποία περιέχεται σε τροφές όπως ο σολομός, ο τόνος, το κοτόπουλο, οι μπανάνες και το γάλα.

Οι περισσότεροι που ακολουθούν μια τυπική δυτική διατροφή προσλαμβάνουν 40mg–400mg ταυρίνης την ημέρα μόνο από τρόφιμα. Το νούμερο αυτό αφορά μόνο την ταυρίνη που προσλαμβάνεται άμεσα – δεν περιλαμβάνει την επιπλέον ποσότητα που μπορεί να συνθέσει εσωτερικά το σώμα, κάτι που διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, τη διατροφή και την υγεία.

Η ταυρίνη περιλαμβάνεται στη λίστα του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ως ουσία που «αναγνωρίζεται γενικά ως ασφαλής» (GRAS), και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), είναι ασφαλές να καταναλώνεται έως και έξι γραμμάρια την ημέρα. Συγκριτικά, μια δόση από γνωστές μάρκες ενεργειακών ποτών περιέχει περίπου ένα γραμμάριο – αρκετά κάτω από αυτό το όριο.

Παρά τις πρόσφατες ανησυχίες για πιθανή σύνδεση με την εξέλιξη του καρκίνου του αίματος, η ταυρίνη δεν είναι εγγενώς επιβλαβής. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι μπορεί να επωφεληθούν από τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με ταυρίνη, ιδιαίτερα όσοι λαμβάνουν μακροχρόνια παρεντερική διατροφή – δηλαδή θρεπτικά συστατικά χορηγούμενα απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος, επειδή το έντερο δεν λειτουργεί σωστά.

Άτομα με χρόνια ηπατική, νεφρική ή καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να παράγουν ή να διατηρήσουν επαρκή ταυρίνη, κάτι που καθιστά τη λήψη συμπληρωμάτων ωφέλιμη σε ορισμένες κλινικές περιπτώσεις.

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η ταυρίνη μπορεί στην πραγματικότητα να βοηθήσει στη μείωση των παρενεργειών της χημειοθεραπείας σε ασθενείς με λευχαιμία – την ίδια ώρα που άλλες μελέτες προκαλούν ανησυχία ότι μπορεί επίσης να τροφοδοτεί τη νόσο.

Αυτή η αντίφαση υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι το πλαίσιο της κατανάλωσής της. Οι επιδράσεις της δεν εξαρτώνται μόνο από τη δοσολογία και τη μορφή χορήγησης, αλλά και από την υποκείμενη κατάσταση του ασθενούς. Αυτό που βοηθάει σε μία περίπτωση, μπορεί να είναι βλαβερό σε μία άλλη.

Ωστόσο, το παράδοξο είναι πως η λήψη ταυρίνης ως συμπλήρωμα διατροφής για συγκεκριμένους ιατρικούς λόγους διαφέρει σημαντικά από την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μέσω ενεργειακών ποτών, τα οποία συχνά συνδυάζουν την ταυρίνη με υψηλά επίπεδα καφεΐνης και ζάχαρης.

Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να επιβαρύνει την καρδιά, να επηρεάσει τον ύπνο και να αυξήσει τον κίνδυνο παρενεργειών, ιδίως για άτομα με υποκείμενες ιατρικές παθήσεις ή που λαμβάνουν άλλα διεγερτικά.

Η πιο πρόσφατη έρευνα εγείρει σημαντικά ερωτήματα για το αν προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε ταυρίνη μπορεί να είναι βλαβερά σε ορισμένες περιπτώσεις – ειδικά για άτομα με, ή με αυξημένο κίνδυνο για, καρκίνο του αίματος.

Είναι τα νέα δεδομένα αιτία ανησυχίας;

Με βάση τα τρέχοντα δεδομένα, αν είστε υγιής ενήλικας που πίνει περιστασιακά ένα ενεργειακό ποτό, δεν υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας. Η καθημερινή κατανάλωση πολλών ποτών με υψηλή περιεκτικότητα σε ταυρίνη ή η λήψη συμπληρωμάτων ταυρίνης (χωρίς προηγούμενη ιατρική συμβουλή), σε συνδυασμό με διατροφή ήδη πλούσια σε ταυρίνη, ίσως να μην είναι καλή επιλογή – ιδιαίτερα αν μελλοντικές έρευνες επιβεβαιώσουν τη σύνδεση ταυρίνης με την εξέλιξη του καρκίνου.

Μέχρι να υπάρξουν πιο ξεκάθαρα στοιχεία, η ασφαλέστερη προσέγγιση είναι να αναζητάτε ενεργειακή ενίσχυση μέσω μιας θρεπτικής διατροφής και όχι μέσω ενεργειακών ποτών. Εάν έχετε υποκείμενες ιατρικές παθήσεις – ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου – είναι πάντα καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό πριν ξεκινήσετε να παίρνετε ταυρίνη ως συμπλήρωμα ή να καταναλώνετε ενεργειακά ποτά.

Πηγή: oloygeia.gr