Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε στροφή 180 μοιρών και πλέον φαίνεται να ποντάρει στα εμβόλια mRNA παρά το γεγονός πως στην αρχή τα αντιμετώπιζε με επιφύλαξη. Το παρασκήνιο της αλλαγής στάσης.
Τα εμβόλια «νέας τεχνολογίας», mRNA, μπήκαν απροσδόκητα στη ζωή μας με την υπόσχεση να βάλουν τέλος στην πανδημία και να μας δώσουν πίσω την καθημερινότητά μας μετά από μήνες lockdown και κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Στην αρχή η Ευρωπαϊκή Ένωση έβλεπε με «μισό μάτι» αυτή τη νέα τεχνολογία ωστόσο η απροσδόκητα υψηλή αποτελεσματικότητα των εμβολίων αυτών (Pfizer/BioNTech και Moderna) αλλά και το γεγονός πως έκοψαν πιο νωρίς από τον ανταγωνισμό το νήμα στην κούρσα για ένα ασφαλές εμβόλιο άλλαξαν τα δεδομένα.
Πλέον, τα εμβόλια mRNA εξελίσσονται σε στυλοβάτη της εμβολιαστικής στρατηγικής της ΕΕ.
Προ ημερών ο «έρωτας» μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του mRNA επισημοποιήθηκε αφού η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Κομισιόν, ανακοίνωσε ότι Pfizer-BioNTech θα διαθέσουν 50 εκατομμύρια επιπλέον δόσεις του εμβολίου τους στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ξεκινώντας από τον Απρίλιο και ως το τέλος Ιουνίου. Πρόκειται για ήδη συμφωνημένες ποσότητες, η παράδοση των οποίων μετατέθηκε από το δ΄ στο β΄ τρίμηνο του 2021.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν αποκάλεσε τις δύο εταιρείες «αξιόπιστους εταίρους» της Ε.Ε. που «ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας». Υπενθυμίζεται ότι οι Pfizer-BioNTech ξεπέρασαν τον στόχο παραδόσεων για το α΄ τρίμηνο, προμηθεύοντας την Ε.Ε. με 67,5 από 107 εκατομμύρια δόσεις που έλαβε ώς τις αρχές Απριλίου. Στο β΄ τρίμηνο προβλέπεται πλέον να παραδώσει 250 από 410 εκατομμύρια προσδοκώμενες δόσεις.
Με την ίδια δήλωση η κ. Φον ντερ Λάιεν αποκάλυψε ότι η Επιτροπή ήδη βρίσκεται σε συνομιλίες με τις Pfizer και BioNTech για την προαγορά 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου για το 2022-23. Η νέα σύμβαση, είπε, θα προβλέπει την παραγωγή των εμβολίων, αλλά και όλων των αναγκαίων εξαρτημάτων και συστατικών, στην Ευρώπη.
Κοινοτική πηγή που επικαλείται η εφημερίδα «Καθημερινή» αναφέρει ότι η μεταστροφή των επιστημόνων που συμβουλεύουν την Επιτροπή για τη μελλοντική διαχείριση της πανδημίας έχει υπάρξει εντυπωσιακή: «Πολλοί ήταν σθεναροί υποστηρικτές των εμβολίων που βασίζονται σε αδενοϊούς και έχουν πλέον αλλάξει εντελώς γνώμη».
Πηγή που έχει άμεση εμπλοκή στη διαδικασία σημείωνε πως η ανάγκη για ενισχυτικές δόσεις ήταν σημαντικός παράγοντας στη στροφή κατά των εμβολίων αυτών, καθώς υπήρχε ο φόβος ότι με μία τρίτη δόση το ανοσοποιητικό θα παρήγαγε περισσότερα αντισώματα κατά των αδενοϊών παρά κατά του κορωνοϊού. Αντιθέτως, το ζήτημα των θρομβώσεων «δεν έπαιξε κανένα ρόλο» στη σύσταση των επιστημόνων. Μία άλλη τεχνολογία που αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στο μέλλον κατά της COVID-19 είναι τα εμβόλια πρωτεϊνών, σαν αυτό της Novavax και της Sanofi. Το πρώτο βρίσκεται σε διαδικασία κυλιόμενης αξιολόγησης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA)· το δεύτερο απέχει περισσότερο από την άδεια κυκλοφορίας.
Βάσει, ωστόσο, κριτηρίων αποτελεσματικότητας, προσαρμοστικότητας (για την αντιμετώπιση πιθανών παραλλαγών του ιού) και ασφάλειας, η Επιτροπή, σε συνεννόηση με τα κράτη-μέλη, οδηγήθηκε στην υιοθέτηση του mRNA ως την κύρια τεχνολογία εμβολίων για τη μεσοπρόθεσμη διαχείριση της COVID-19. Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικοί προμηθευτές θα είναι οι Pfizer-BioNTech, αλλά θα επιχειρηθεί να συναφθούν νέες συμβάσεις τόσο με τη Moderna, που σχεδιάζει την επέκταση των δυνατοτήτων παραγωγής της στην Ευρώπη, και με την CureVac (υπό τον όρο ότι θα πιστοποιηθεί στο επόμενο δίμηνο η αποτελεσματικότητα του δικού της εμβολίου). «Η επιλογή υπερβαίνει τη διαχείριση της πανδημίας», σημειώνει η υψηλόβαθμη κοινοτική πηγή στην εφημερίδα. «Μιλάμε για μία τεχνολογία επαναστατική, που ενδέχεται να αποδειχθεί αποτελεσματική και εναντίον άλλων ασθενειών, όπως ο καρκίνος. Και η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να πρωτοστατήσει στην ανάπτυξή της».
Σημειώνεται πως η ίδια υψηλόβαθμη πηγή υπογραμμίζει ότι δεν έχει αποκλειστεί η ανανέωση των συμβάσεων με εταιρείες που χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες.
«Είναι πολύ νωρίς για να πούμε κάτι τέτοιο. Τα εμβόλια της AstraZeneca και της Johnson & Johnson είναι αποτελεσματικά και επίσης είναι φθηνότερα και πιο εύκολα στην αποθήκευση», σημειώνει.
Το ζήτημα του κόστους δεν μπορεί να αγνοηθεί παντελώς. Παρά την κοινή στρατηγική σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προμήθεια εμβολίων, με βασική επιδίωξη να μη μείνει καμία χώρα πίσω, ορισμένα από τα φτωχότερα κράτη-μέλη (π.χ. Λετονία, Βουλγαρία) πόνταραν δυσανάλογα στο φθηνότερο εμβόλιο της AstraZeneca, με αποτέλεσμα να είναι σήμερα ουραγοί στον εμβολιασμό πανευρωπαϊκά.
Την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ αποκάλυψε ότι στις νέες συνομιλίες με τις Pfizer-BioNTech η τιμή ανά δόση έχει εκτοξευθεί στα 19,5 ευρώ, έναντι 12 ευρώ και 15,5 ευρώ στις ήδη υπογεγραμμένες συμβάσεις. Το κόστος μιας δόσης του εμβολίου της AstraZeneca είναι μόλις 1,78 ευρώ, σύμφωνα με διαρροή από τη Βελγίδα υφυπουργό Προϋπολογισμού τον περασμένο Δεκέμβριο. Σημειώνεται επιπλέον ότι μία ημέρα αφού η κ. Φον ντερ Λάιεν γνωστοποίησε ότι η Ε.Ε. θα αναζητήσει 1,8 δισ. δόσεις από τις Pfizer-BioNTech για το 2022-23, ο διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής πολυεθνικής, Aλμπερτ Μπουρλά, προέβη στην εκτίμηση ότι όσοι έχουν λάβει το συγκεκριμένο εμβόλιο θα χρειαστούν ενισχυτική δόση εντός 12 μηνών.