Καρκίνος και θρομβώσεις

Γράφει ο Νίκος Αλεντζανίδης, Αγγειοχειρουργός της κλινικής «Flebocentr»Αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Χειρουργικής. Ιατρικό Ινστιτούτο Κουμπάν

Μελέτες έχουν αποδείξει πως ο κίνδυνος θρόμβωσης στους καρκινοπαθείς είναι 4-6,5 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με τους μη πάσχοντες. Δυστυχώς ο καρκινοπαθής εκτός της σκληρής μάχης με τη νόσο του, πρέπει να βρίσκεται σε αυξημένη επαγρύπνηση για την πρόληψη ή άμεση θεραπεία της ΘΕΝ. Συνήθως έχουν χειρουργηθεί με πολύωρες επεμβάσεις, ουσίες του όγκου έχουν μια επίκτητη υπερπηκτική δράση, όπως και τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα. Τα τελευταία προκαλούν και βλάβη του ενδοθηλίου των αγγείων.

Αν και όλοι οι ασθενείς με καρκίνο ως ένα βαθμό διατρέχουν τον κίνδυνο να εμφανίσουν ΦΘΕ, ορισμένα άτομα κινδυνεύουν περισσότερο από άλλα. Το ατομικό σας προφίλ κινδύνου θα εξαρτηθεί από:

Τον τύπο του καρκίνου

Ορισμένοι καρκίνοι εγκυμονούν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ΦΘΕ, π.χ. οι καρκίνοι του στομάχου, του παγκρέατος, του εγκεφάλου, του νεφρού και των ωοθηκών, καθώς και οι αιματολογικές κακοήθειες.

Το στάδιο του καρκίνου

Αν ο καρκίνος είναι σε προχωρημένο στάδιο, ενδέχεται να αυξηθεί ο κίνδυνος σχηματισμού θρόμβου, ακόμη και σε ασθενείς  που κατά τα άλλα εντάσσονται στην κατηγορία ασθενών χαμηλού κινδύνου

Τη θεραπεία του καρκίνου

Παρά το γεγονός ότι η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία  και άλλες θεραπείες  π.χ. χειρουργικές επεμβάσεις, έχουν ζωτική σημασία για την καταπολέμηση του καρκίνου, ενδέχεται να προκαλέσουν τον σχηματισμό θρόμβων.

Η χημειοθεραπεία συχνά μας σώζει τη ζωή. Όμως ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα προάγουν τη διαδικασία της πήξης του αίματος, με την πρόκληση φλεγμονώδους βλάβης και τραυματισμού των αγγειακών κυττάρων.  Μπορεί να τραυματίσει το αγγειακό ενδοθήλιο (κύτταρα των αγγείων), δημιουργώντας φλεγμονή που διευκολύνει την πήξη και τους θρόμβους.

Η ακτινοθεραπεία μπορεί να τραυματίσει το αγγειακό ενδοθήλιο (κύτταρα των αγγείων), δημιουργώντας φλεγμονή, που αυξάνει την πήξη και τις θρομβώσεις.

Τη νοσηλεία σε νοσοκομείο/ακινησία

Αν κάποιος πάσχει από οποιονδήποτε τύπο καρκίνου και μείνει καθηλωμένος στο κρεβάτι για παρατεταμένες χρονικές περιόδους ή για άλλους λόγους δεν κινείται πολύ ή κάνει καθιστική ζωή, επίσης διατρέχει κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων.

Το ιστορικό θρόμβων

Αν είχατε κάποιον θρόμβο στο παρελθόν, οι πιθανότητες να εμφανίσετε ΦΘΕ είναι τριπλάσιες σε σύγκριση με άλλα άτομα που δεν είχαν παρουσιάσει ποτέ θρόμβο.

Αν έχετε έναν ή περισσότερους από τους εν λόγω παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας για  τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΦΘΕ.

Ποια είναι τα συμπτώματα της θρόμβωσης;

Μερικές φορές είναι δύσκολο να αναγνωρίσεις τα συμπτώματα της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης, καθώς οι μισές περιπτώσεις είναι ασυμπτωματικές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την περιοχή εντόπισης του θρόμβου και το μέγεθός του. Αυτά περιλαμβάνουν:

– οίδημα

– ευαισθησία

– πόνο στα κάτω άκρα που μπορεί να επιδεινώνεται κατά τη βάδιση την ορθοστασία

– αίσθημα θερμότητας ή καψίματος

– αλλαγή της φυσιολογικής χροιάς του δέρματος που μπορεί να γίνεται μπλε ή κόκκινο

Σε περίπτωση και πνευμονικής εμβολής τα συμπτώματα είναι δύσπνοια, γρήγορη αναπνοή, πόνος στο στήθος (μπορεί να χειροτερεύει με τη βαθιά αναπνοή), ταχυκαρδία, αιμόπτυση ή/και λιποθυμία – απώλεια των αισθήσεων.

Πρόληψη;

 Δεδομένου του υψηλού κινδύνου των καρκινοπαθών για θρόμβωση ,οι σύγχρονες  οδηγίες συστήνουν θρομβοπροφύλαξη όταν συντρέχουν λόγοι. 

Θεραπεία;

Η θεραπεία στοχεύει στην μη επέκταση του θρόμβου, στην πρόληψη υποτροπής και στην υποχώρηση των συμπτωμάτων.  Βασική  θεραπευτική αγωγή αποτελεί η ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους  (Low molecular weight heparine), τα γνωστα «ενεσάκια»υποδόρια, συνήθως στην κοιλιά του ασθενή.Μετά απο καθορισμένο  χρονικό διάστημα 1-3 μηνών,αναλόγως   με την θέση της θρόμβωσης, ο ασθενής μπορεί  να πάρει αντιπηκτικη αγωγη από το στόμα με τα νεότερα αντιπηκτικά (DOACS: xarelto, pradaxa κλπ). Ο γιατρός οφείλει να  προβλέψει την πιθανή αλληλεπίδραση  των νεότερων αντιπηκτικών με τα   χημειοθεραπευτικά φάρμακα που ασκούν υπερπηκτική δράση.