Οι πολίτες της Ταϊλάνδης χρησιμοποιούν ένα πικρό βότανο που λέγεται «ανδρογραφίς η ακιδωτή» (Andrographis paniculata) για τη θεραπεία της ασυμπτωματικής και της ήπιας COVID-19. Το βότανο αυτό -που έχει το παρατσούκλι «ο βασιλιάς των πικρών»- είναι γνώριμο τόσο στους γιατρούς όσο και στους κατοίκους της ασιατικής χώρας, ενώ είναι εξίσου δημοφιλές με την παρακεταμόλη για τη θεραπεία του κρυολογήματος και της γρίπης.
Όπως αναφέρει σε σχετική δημοσίευση στο The Conversation ο Jose Prieto Garcia, αναπληρωτής καθηγητής Φυτοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Liverpool John Moores, το 1991, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Mahidol της Bangkok πραγματοποίησαν κλινική δοκιμή και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι 6 γραμμάρια αυτού του βοτάνου καθημερινά ήταν εξίσου αποτελεσματικά με 4 γραμμάρια παρακεταμόλης στην ανακούφιση του πυρετού και του ξηρού βήχα σε ασθενείς με φλεγμονή του φάρυγγα και των αμυγδαλών. «Από τότε, διάφορες επανεξετάσεις έχουν βρει ότι το φυτό αυτό μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό από το εικονικό φάρμακο στη θεραπεία λοιμώξεων της ανώτερης αναπνευστικής οδού χωρίς επιπλοκές, ενώ οι αναφερθείσες παρενέργειες είναι ήπιες και βραχείες», εξηγεί ο καθηγητής.
Ακολουθώντας την παγκόσμια τάση για τη χρήση φαρμάκων για το κρυολόγημα και τη γρίπη με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ήπιας COVID-19 και υπό το πρίσμα της επείγουσας κατάστασης, οι υγειονομικές αρχές της Ταΐλάνδης έδωσαν το βότανο σε 11.800 φυλακισμένους με ήπια συμπτώματα λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού. Υποστηρίζουν, λοιπόν, ότι το 99% αυτών ανέρρωσε, ωθώντας το Υπουργείο Επιστημών, Έρευνας και Καινοτομίας της χώρας να συστήσει στους ασυμπτωματικούς ασθενείς να λαμβάνουν 180 mg του βοτάνου ημερησίως, χωρισμένα σε τρεις δόσεις μαζί με τα γεύματα.
Μέχρι στιγμής, τα πλήρη δεδομένα για αυτή την παρέμβαση δεν έχουν παρουσιαστεί στη διεθνή επιστημονική κοινότητα και οι λεπτομέρειες της μελέτες είναι διάσπαρτες. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε ομάδα ελέγχου στην κλινική δοκιμή και, στην περίπτωση που υπήρχε, αν οι κρατούμενοι χωρίστηκαν τυχαία στη μία ομάδα ή στην άλλη.
Αυτός ο τύπος «τυχαιοποιημένης, ελεγχόμενης δοκιμής» είναι το gold standard της κλινικής έρευνας, ειδικά μάλιστα όταν είναι διπλά τυφλή, όταν δηλαδή ούτε οι συμμετέχοντες ούτε οι ερευνητές γνωρίζουν ποιος έλαβε το φάρμακο και ποιος το placebo, αποκλείοντας συνειδητές και μη προκαταλήψεις από τη μελέτη.
Επιπλέον, είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπολογιστούν τα ποσοστά ανάρρωσης από την COVID-19 και έχει νόημα μόνο αν οι συμμετέχοντες διαγνωστούν πρώτα με ένα επικυρωμένο τεστ κορωνοϊού. Συγκριτικά, πάντως, τα ποσοστά ανάρρωσης που ανακοινώθηκαν από τις αρχές της Ταϊλάνδης είναι αρκετά υψηλότερα από τα συνολικά ποσοστά ανάρρωσης στην Ινδία (32%-83%) ή στην Αυστραλία (96% ανέρρωσαν μετά από 120 ημέρες).
Σε μια επανεξέταση φυτικών φαρμάκων που θα μπορούσαν να αποδειχθούν ωφέλιμα για τη θεραπεία της COVID-19, το Andrographis paniculata θεωρήθηκε «υποσχόμενο» όταν αξιολογήθηκε για τους κινδύνους και τα οφέλη του. Περιέχει μια ενεργό ένωση που λέγεται ανδρογραφολίδη, μια ιδιαίτερα πικρή ουσία, και η οποία θεωρήθηκε μετρίως αποτελεσματική στην αναστολή της αντιγραφής του SARS-CoV-2 σύμφωνα με εργαστηριακή δοκιμή. Και μια πρόσφατη προσομοίωση μέσω υπολογιστή έδειξε ότι μπορεί να προσκολληθεί καλά στην πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού (το τμήμα του ιού που προσκολλάται στα ανθρώπινα κύτταρα για να εισέλθει σε αυτά). Το αν αυτά τα πειράματα θα μεταφραστούν σε πραγματικό όφελος μπορεί να αποδειχθεί μόνο με μια καλά σχεδιασμένη κλινική δοκιμή.
Το θετικό είναι ότι τέτοιες μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη. Στην Ταϊλάνδη, μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή με περισσότερους από 3.000 συμμετέχοντες συγκρίνει το εκχύλισμα του βοτάνου (20 mg ανδραγραφολίδης σε κάθε κάψουλα) με την «κλασική φροντίδα» σε ασθενείς με ασυμπτωματική COVID-19. Το βασικό αποτέλεσμα που διερευνούν οι επιστήμονες είναι πόσοι άνθρωποι σε κάθε ομάδα θα καταλήξουν στο νοσοκομείο 28 ημέρες μετά από μια θετική διάγνωση κορωνοϊού. Η δοκιμή αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2022.
Την ίδια εποχή, αναμένονται και τα αποτελέσματα μιας άλλης μικρής δοκιμής από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Tbilisi στη Γεωργία εξετάζει έναν συνδυασμό του φυτού και του εκχυλίσματος τζίνσενγκ της Σιβηρίας για τη θεραπεία των ήπιων συμπτωμάτων της COVID-19.