Μαθητές: Πόσο πιθανό είναι να προκαλέσει σκολίωση η σχολική τσάντα

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει στη σπονδυλική στήλη των μαθητών η βαριά σχολική τσάντα. Τι ισχύει για την σκολίωση. Πως αντιμετωπίζεται.

Σε ένα 24ωρο ανοίγουν τα σχολεία και μαζί τους θα έρθουν οι ασήκωτες σχολικές τσάντες που συχνά είναι ογκωδέστερες από τα ίδια τα παιδιά. Πόσο πιθανό είναι όμως το μεγάλο βάρος τους να παραμορφώσει τη σπονδυλική στήλη και να οδηγήσει στη σκολίωση;

Επί δεκαετίες υπήρχε η εντύπωση ότι οι βαριές σχολικές τσάντες μπορεί να αποτελούν αιτία της σκολίωσης. Νεότερες μελέτες, όμως, δείχνουν ότι η βαριά σχολική τσάντα δεν μπορεί να αλλάξει δομικά την αναπτυσσόμενη σπονδυλική στήλη ενός παιδιού. Επομένως, δεν μπορεί να προκαλέσει σκολίωση. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν έχει άλλες συνέπειες, σπεύδει να διευκρινίσει ένας Έλληνας ειδικός.

Όπως εξηγεί ο κ. Μάριος Λυκίσσας, διευθυντής ορθοπεδικός χειρουργός σπονδυλικής στήλης στο Metropolitan Hospital, senior clinical associate στο Πανεπιστήμιο Weill Cornell της Νέας Υόρκης, αν και η βαριά σχολική τσάντα δεν προκαλεί σκολίωση, η λανθασμένη ή/και πολύωρη χρήση μπορεί να προκαλέσει άλλα προβλήματα στη σπονδυλική στήλη, όπως:

• Πόνο στην πλάτη
• Κακή στάση σώματος
• Κόπωση

«Έχει αποδειχθεί ότι οι έφηβοι που υποφέρουν από χρόνιο πόνο στην πλάτη πιθανότατα θα έχουν το ίδιο πρόβλημα και ως ενήλικες», επισημαίνει.

Οι αιτίες της σκολίωσης

Η σκολίωση μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα με νευρομυϊκές παθήσεις όπως η εγκεφαλική παράλυση ή η μυϊκή δυστροφία, αλλά και σε παιδιά με σύνδρομα, όπως η νευροϊνωμάτωση. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις, είναι ιδιοπαθής, γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχει γνωστή υποκείμενη αιτία.

Υπάρχουν, όμως, ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αναπτύξεώς της. Αυτοί είναι:

• Η ηλικία: Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν εφήβους κοντά στην φάση της ταχείας σκελετικής ανάπτυξης (εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση)
• Το φύλο: Τα κορίτσια έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σκολίωση απ’ όσες τα αγόρια
• Το οικογενειακό ιστορικό: Η ιδιοπαθής σκολίωση κληρονομείται με διάφορου βαθμού διεισδυτικότητα από γενιά σε γενιά.

Ήπια έως σοβαρή

Οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης είναι ήπιες. Ορισμένες, όμως, καμπύλες επιδεινώνονται σημαντικά καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και η σοβαρή πλέον σκολίωση μπορεί να είναι αναπηρική. Η σκολίωση μπορεί να επιδεινωθεί πολύ γρήγορα στην διάρκεια της εφηβείας, λόγω της ταχείας ανάπτυξης του παιδιού κατ’ αυτή την περίοδο της ζωής του.

Στις ηπιότερες περιπτώσεις, οι αλλαγές στην πλάτη του παιδιού δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές. Γι’ αυτό τον λόγο είναι σημαντικό οι γονείς να ελέγχουν τα παιδιά τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η σκολίωση, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να αποφευχθούν τα σοβαρά προβλήματα στο μέλλον.

«Ο γονέας ενός παιδιού ή εφήβου μπορεί να υποψιαστεί τη σκολίωση όταν ο ένας ώμος ή η ωμοπλάτη φαίνεται ψηλότερα από τον άλλο», εξηγεί ο κ. Λυκίσσας. «Μία άλλη ένδειξη είναι όταν η πύελος (λεκάνη) φαίνεται λοξή. Παρατηρήστε την πλάτη του παιδιού για παραμόρφωση, η οποία συνήθως έχει τη μορφή του γράμματος “S” ή του “C”».

Ο ρόλος του «κηδεμόνα»

Η μετρίου βαθμού σκολίωση μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση «κηδεμόνων». Οι εξελίξεις στην τεχνολογία των συνθετικών υλικών έχουν επιτρέψει τη δημιουργία ελαφρότερων και πιο κομψών «κηδεμόνων», που είναι πιο εύχρηστοι και αποδεκτοί από τα παιδιά.

«Μέχρι σήμερα ο ρόλος του «κηδεμόνα» συνήθως περιορίζεται στο να σταματήσει την επιδείνωση της καμπύλης. Η εφαρμογή του θα πρέπει να φτάνει ή να ξεπερνά τις 18 ώρες την ημέρα», εξηγεί ο ιατρός.

Στα τα παιδιά και τους εφήβους με καμπύλες που έχουν ξεπεράσει τις 45 μοίρες, συνιστάται χειρουργική αντιμετώπιση. Εάν αυτού του μεγέθους η σκολίωση αφεθεί χωρίς χειρουργική θεραπεία, θα εξακολουθήσει να επιδεινώνεται και κατά την ενήλικη ζωή με συνέπεια:

• Χρόνιο πόνο
• Αναπνευστική δυσλειτουργία
• Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της παραμόρφωσης, ιδίως για τα κορίτσια

Δυστυχώς, όταν η σκολίωση ξεπεράσει τις 45 μοίρες, ο «κηδεμόνας» δεν είναι πλέον αποτελεσματικός στην πρόληψη της επιδείνωσης της παραμόρφωσης.

Η χειρουργική αντιμετώπιση

Τα τελευταία έξι χρόνια χρησιμοποιείται στην Κλινική Σπονδυλικής Στήλης του Θεραπευτηρίου Metropolitan το σύστημα χειρουργικής πλοήγησης O-arm Navigation. Το σύστημα αυτό επιτρέπει στον χειρουργό να παρακολουθεί την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων του σε πραγματικό χρόνο (real time) με την ακρίβεια αξονικού τομογράφου.

Μπορεί να παρέχει 100% ακρίβεια στον εντοπισμό των ευαίσθητων νευρικών στοιχείων ώστε να προστατεύονται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Η ακρίβεια αυτή εκμηδενίζει την πιθανότητα ιατρικού λάθους και την πρόκληση μόνιμων νευρολογικών βλαβών.

Ο συνδυασμός του ρομποτικού συστήματος Excelsius GPS και της χειρουργικής πλοήγησης O-arm Navigation διατίθεται αποκλειστικά για την Ελλάδα στο Θεραπευτήριο Metropolitan. Η χρήση τους αποτελεί πλέον καθημερινότητα προσφέροντας άριστα αισθητικά αλλά και λειτουργικά αποτελέσματα σε ασθενείς κάθε ηλικίας με σκολίωση.

«Με το ρομποτικό σύστημα, η ευκολία και η ακρίβεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων αλλά και η μείωση της πιθανότητας πρόκλησης νευρολογικής βλάβης είναι εντυπωσιακή. Εξίσου εντυπωσιακή είναι και η διόρθωση της σκολίωσης ή της κύφωσης», αναφέρει ο κ. Λυκίσσας. «Σύμφωνα με μελέτη του κέντρου μας, στους ασθενείς που χειρουργήσαμε τα τελευταία 2 έτη, ο μέσος όρος διόρθωσης της παραμόρφωσης υπερβαίνει το 90% σε σχέση με τον αρχικό της βαθμό. Σε πολλούς ασθενείς πετύχαμε το 100%. Το ποσοστό διόρθωσης της σκολίωσης θεωρείται παγκοσμίως πολύ υψηλό και σχετίζεται άμεσα με την τοποθέτηση των καταλληλότερων εμφυτευμάτων με τη βοήθεια της ρομποτικής τεχνολογίας και της πλοήγησης».

Σε σύγκριση με τις συμβατικές τεχνικές χειρουργικής αντιμετώπισης της σκολίωσης, το ρομποτικό σύστημα:

• Περιορίζει στο ελάχιστο τις πιθανότητες νευρολογικής βλάβης
• Εξασφαλίζει απόλυτη ακρίβεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων
• Εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή διόρθωση της σκολίωσης
• Μειώνει σημαντικά τον χειρουργικό χρόνο, την απώλεια αίματος και την παραμονή στο νοσοκομείο
• Περιορίζει στο ελάχιστο την πιθανότητα μιας νέας επέμβασης στο μέλλον.

«Τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής έναντι των συμβατικών τεχνικών κάνουν ξεκάθαρη την ανωτερότητα της ρομποτικής τεχνολογίας τόσο στην ασφάλεια του ασθενούς με σκολίωση, όσο και στην επίτευξη ενός ιδανικού αποτελέσματος από αισθητικής και λειτουργικής άποψης», καταλήγει ο κ. Λυκίσσας.