Ο «αόρατος» μικροσκοπικός κίνδυνος που αποτελεί τεράστια απειλή για τον εγκέφαλο – Βρίσκεται παντού
Τα μικροπλαστικά — αυτά τα σχεδόν αόρατα σωματίδια που βρίσκονται παντού γύρω μας — ίσως τελικά δεν είναι τόσο ακίνδυνα όσο πιστεύαμε. Σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη, ενδέχεται να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος Πάρκινσον, επηρεάζοντας τον εγκέφαλο με τρόπους που μέχρι πρόσφατα δεν γνωρίζαμε.
Σήμερα, περισσότερα από 57 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με άνοια, ενώ οι προβλέψεις δείχνουν ότι τα περιστατικά της νόσου Αλτσχάιμερ και του Πάρκινσον θα αυξηθούν δραματικά τα επόμενα χρόνια. Το ενδεχόμενο τα μικροπλαστικά να επιδεινώνουν ή να επιταχύνουν αυτές τις ασθένειες προκαλεί έντονη ανησυχία στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Ο φαρμακευτικός επιστήμονας Αναπληρωτής Καθηγητής Kamal Dua από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ αναφέρει ότι εκτιμάται πως κάθε ενήλικας καταναλώνει περίπου 250 γραμμάρια μικροπλαστικών τον χρόνο – ποσότητα αρκετή για να καλύψει ένα πιάτο φαγητού.
Πώς καταλήγουν τα μικροπλαστικά στο σώμα μας
Καταναλώνουμε μικροπλαστικά μέσω:
- μολυσμένων θαλασσινών
- αλατιού
- επεξεργασμένων τροφίμων
- φακελακίων τσαγιού
- πλαστικών επιφανειών κοπής
- εμφιαλωμένων ποτών
- τροφίμων που καλλιεργούνται σε μολυσμένα εδάφη
- ινών από χαλιά, σκόνη και συνθετικά ρούχα.
«Τα πιο κοινά πλαστικά είναι το πολυαιθυλένιο, το πολυπροπυλένιο, το πολυστυρένιο και το PET. Αν και το μεγαλύτερο μέρος αποβάλλεται από το σώμα μας, έρευνες δείχνουν ότι μέρος τους συσσωρεύεται σε όργανα, όπως ο εγκέφαλος», όπως σημειώνει.
Η επιστημονική έρευνα
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Molecular and Cellular Biochemistry, είναι αποτέλεσμα διεθνούς συνεργασίας επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ και το Πανεπιστήμιο Auburn στις ΗΠΑ.
Οι ερευνητές εντόπισαν πέντε βασικούς τρόπους με τους οποίους τα μικροπλαστικά ενδέχεται να βλάπτουν τον εγκέφαλο:
- Ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος
- Πρόκληση οξειδωτικού στρες
- Διατάραξη του αιματοεγκεφαλικού φραγμού
- Βλάβες στα μιτοχόνδρια
- Καταστροφή νευρικών κυττάρων
Όταν «τρυπά» η άμυνα του εγκεφάλου
«Τα μικροπλαστικά αποδυναμώνουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και τον καθιστούν διαπερατό. Αυτό επιτρέπει σε φλεγμονώδεις παράγοντες και κύτταρα του ανοσοποιητικού να εισέλθουν στον εγκέφαλο και να προκαλέσουν ακόμα περισσότερη βλάβη», εξηγεί ο καθηγητής Dua.
Ο οργανισμός αντιμετωπίζει τα μικροπλαστικά σαν «εισβολείς», ενεργοποιώντας τα αμυντικά κύτταρα του εγκεφάλου. Σε συνθήκες περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, όπως η ρύπανση, αυτό οδηγεί στο γνωστό οξειδωτικό στρες.
Τα μικροπλαστικά:
- αυξάνουν τα «δραστικά είδη οξυγόνου» που καταστρέφουν κύτταρα
- εξασθενίζουν τους φυσικούς αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του σώματος
Παράλληλα, παρεμβαίνουν στη λειτουργία των μιτοχονδρίων — των «εργοστασίων ενέργειας» των κυττάρων — μειώνοντας την παραγωγή ATP, του βασικού καυσίμου των νευρώνων. Το αποτέλεσμα; Εξασθενημένη εγκεφαλική λειτουργία και αυξημένος κίνδυνος κυτταρικής βλάβης.
Ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, φοιτητής φαρμακευτικής Alexander Chi Wang Siu, συνεχίζει την έρευνα στις ΗΠΑ για το πώς επηρεάζουν τα μικροπλαστικά τη λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων.
Παράλληλα, άλλες μελέτες του πανεπιστημίου έχουν εξετάσει πώς τα μικροπλαστικά εισπνέονται και καταλήγουν στους πνεύμονες, με ειδικούς να μελετούν πλέον τις επιπτώσεις στη συνολική υγεία.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι δεν έχει ακόμα αποδειχθεί άμεση αιτιώδης σύνδεση, αλλά συνιστούν μείωση έκθεσης:
- Αποφεύγουμε πλαστικά δοχεία
- Πετάμε τις πλαστικές επιφάνειες κοπής
- Δεν χρησιμοποιούμε στεγνωτήριο
- Επιλέγουμε φυσικά υφάσματα
- Τρώμε λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα
Οι ερευνητές ελπίζουν πως τα ευρήματα θα επηρεάσουν περιβαλλοντικές πολιτικές, περιορίζοντας την παραγωγή πλαστικού και βελτιώνοντας τη διαχείριση απορριμμάτων — για λιγότερους περιβαλλοντικούς και υγειονομικούς κινδύνους.
Τα μικροπλαστικά δεν βρίσκονται πια μόνο στους ωκεανούς — βρίσκονται και μέσα μας. Αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η απόλυτη σχέση τους με τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις, τα πρώτα σημάδια είναι ανησυχητικά. Το καλό νέο; Μπορούμε να μειώσουμε την έκθεσή μας και να πιέσουμε για πιο υπεύθυνες πολιτικές. Μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά — όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για τον ίδιο μας τον εγκέφαλο.
Πηγή: ygeiamou.gr