Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μελετά τη σχέση μεταξύ τέχνης και υγείας

Η εμπλοκή με τις τέχνες μπορεί να είναι επωφελής τόσο για την ψυχική όσο και την σωματική υγεία. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της νέας έκθεσης του Περιφερειακού Γραφείου του ΠΟΥ για την Ευρώπη, όπου αναλύει τα αποτελέσματα 900 μελετών παγκοσμίως – μία ολοκληρωμένη ανασκόπηση για τις τέχνες και την σχέση τους με την υγεία. Η έκθεση αξιολογεί τις δραστηριότητες τέχνης που επιδιώκουν την προαγωγή υγείας και την πρόληψη προβλημάτων υγείας, καθώς και τρόπους διαχείρισης και αντιμετώπισης της φτωχής σωματικής και ψυχικής υγείας και υποστήριξης της δια βίου φροντίδας.

Τέχνες και Υγεία σε όλο τον κύκλο της ζωής
Οι τέχνες μπορούν να επηρεάσουν θετικά την υγεία πριν από την γέννηση και μέχρι το τέλος της ζωής. Για παράδειγμα, τα μικρά παιδιά των οποίων οι γονείς τους διαβάζουν στο κρεβάτι πριν κοιμηθούν, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ύπνου και βελτιωμένη συγκέντρωση στο σχολείο. Μεταξύ των εφήβων που ζουν σε αστικές περιοχές, δραστηριότητες μάθησης με επίκεντρο το δράμα από ομότιμους μπορεί να ενισχύσει την υπεύθυνη λήψη αποφάσεων, να βελτιώσει την ευημερία και να μειώσει την έκθεση τους στη βία. Αργότερα στη ζωή, η μουσική μπορεί να υποστηρίξει τη γνωστική λειτουργία σε άτομα με άνοια – ειδικά το τραγούδι έχει βρεθεί ότι βελτιώνει την προσοχή, την επεισοδιακή μνήμη και επιτελεστική λειτουργία.

Τέχνες στην φροντίδα υγείας
Στις υπηρεσίες υγείας, οι δραστηριότητες τέχνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συμπληρώσουν ή να ενισχύσουν τα πρωτόκολλα θεραπείας των ασθενών. Για παράδειγμα:
• η μουσική και η δημιουργία τέχνης έχει βρεθεί ότι μειώνει τις παρενέργειες της αντικαρκινικής θεραπείας, όπως η υπνηλία, η έλλειψη όρεξης, η δύσπνοια και η ναυτία
• οι δραστηριότητες τέχνης σε επείγουσες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής, της χειροτεχνίας και παιχνίδια με κλόουν έχουν βρεθεί να μειώνουν το στρες, τον πόνο και την αρτηριακή πίεση, συγκεκριμένα για τα παιδιά αλλά και τους γονείς τους
• ο χορός έχει βρεθεί επανειλημμένα ότι παρέχει κλινικά σημαντική βελτίωση στα κινητικά προβλήματα στους ανθρώπους που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον

Η έκθεση του ΠΟΥ υπογραμμίζει ότι μερικές δραστηριότητες τέχνης όχι μόνο παράγουν θετικά αποτελέσματα για την υγεία αλλά είναι και οικονομικά αποδοτικές σε σύγκρισή με κλασσικές βιοϊατρικές θεραπείες. Επίσης μπορούν να συνδυάσουν πολλαπλά επίπεδα προαγωγής υγείας με μιας (π.χ. σωματική δραστηριότητα και υποστήριξή της ψυχικής υγείας) με χαμηλό ρίσκο αρνητικών επιπτώσεων. Επειδή οι παρεμβάσεις τέχνης μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν ώστε να έχουν ανταπόκριση σε ανθρώπους από διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο, μπορούν επίσης να ενισχύσουν τη δέσμευση στη συμμετοχή μειονοτικών ομάδων ή ομάδων που δύσκολα προσεγγίζονται για συμμετοχή σε άλλες παρεμβάσεις.

Αρκετές χώρες τώρα κοιτούν προς τις τέχνες και τα συστήματα κοινωνικής συνταγογράφησης, σύμφωνα με τα οποία οι γιατροί της πρωτοβάθμια φροντίδας μπορούν να παραπέμψουν τους ασθενείς τους σε δραστηριότητες τέχνης.

Πολιτικές 
Η έκθεση του ΠΟΥ περιγράφει τις βασικές πολιτικές για τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στον τομέα της υγείας και άλλων τομέων, όπως:
• να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα σε προγράμματά τέχνης με στόχο την υγεία εντός των κοινοτήτων
• να υποστηρίξουν τις τέχνες και τις πολιτιστικές οργανώσεις ώστε να στοχεύσουν στην υγεία και την ευημερία ως μέρος των δραστηριοτήτων τους
• να προωθήσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα πιθανά οφέλη για την υγεία από την εμπλοκή με τις τέχνες
• να συμπεριλάβουν τις τέχνες στην εκπαίδευση των επαγγελματιών της υγείας
• να εισαγάγουν ή να ενισχύσουν τους μηχανισμούς παραπομπής στις δομές υγείας ή κοινωνικής πρόνοιας σε προγράμματα ή δραστηριότητες τέχνης, και
• να επενδύσουν σε περισσότερη έρευνα, ιδίως στην αύξηση διαθεσιμότητας των τεχνών και των παρεμβάσεων για την υγεία, και στην αξιολόγηση της εφαρμογής τους.

Ορισμός των “τεχνών”
Η έκθεση επανεξετάζει τα οφέλη για την υγεία (είτε μέσω ενεργητικής είτε παθητικής συμμετοχής) σε πέντε μεγάλες κατηγορίες τεχνών: επιτελεστικών τεχνών (μουσική, χορός, τραγούδι, θέατρο, ταινία); εικαστικές τέχνες (χειροτεχνία, σχεδιασμός, ζωγραφική, φωτογραφία); λογοτεχνία (γραφή, ανάγνωση, λογοτεχνία) ; πολιτισμός ( μουσεία, γκαλερί, συναυλίες, θέατρο); και διαδικτυακές τέχνες (κινούμενα σχέδια, ψηφιακές τέχνες κ.λπ.).

Πηγή: neaygeia.gr