Περίπου οι μισοί οδηγοί που χάθηκαν στην άσφαλτο είχαν στο αίμα τους μια συγκεκριμένη ουσία – Ποια είναι αυτή;

Μια νέα μελέτη ρίχνει φως στις αιτίες των τροχαίων δυστυχημάτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, περίπου οι μισοί οδηγοί που χάθηκαν στην άσφαλτο είχαν στο αίμα τους μια συγκεκριμένη ουσία που δεν είναι το αλκοόλ, υποδεικνύοντας έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την οδήγηση.

Τι βρέθηκε στο αίμα των οδηγών που έχασαν τη ζωή τους σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), κάθε χρόνο, περίπου 1,19 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους παγκοσμίως εξαιτίας τροχαίων δυστυχημάτων, με τα τροχαία να αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου για παιδιά και νέους ηλικίας 5–29 ετών.

Πάνω από το 50% των θυμάτων είναι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου, όπως πεζοί, ποδηλάτες και μοτοσικλετιστές, ενώ η πλειονότητα των θανάτων σημειώνεται σε φτωχότερες χώρες, οι οποίες αν και έχουν το 60% των οχημάτων, καταγράφουν το 92% των θανάτων. Τα τροχαία δυστυχήματα επιφέρουν σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, καθώς το κόστος τους αντιστοιχεί περίπου στο 3% του ΑΕΠ κάθε χώρας.

Νέα μελέτη έδειξε ότι περισσότεροι από το 40% των θυμάτων θανατηφόρων τροχαίων είχαν επίπεδα THC (τετραϋδροκανναβινόλη, κάνναβη) πολύ πάνω από τα νόμιμα όρια, γεγονός που δείχνει ότι η χρήση κάνναβης πριν από την οδήγηση παραμένει διαδεδομένη. Το ποσοστό δεν μειώθηκε μετά τη νομιμοποίηση, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αλλαγές πολιτικής δεν έχουν επηρεάσει τις επικίνδυνες συνήθειες. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η έλλειψη δημόσιας ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους της κάνναβης κατά την οδήγηση θέτει σε κίνδυνο ζωές.

Η οδήγηση υπό την επήρεια κάνναβης είναι πιο θανατηφόρα απ’ όσο νομίζετε

Σχεδόν οι μισοί από τους οδηγούς που πέθαναν σε τροχαία είχαν ενεργή THC στο αίμα τους, με επίπεδα που θεωρούνται επικίνδυνα υψηλά.

Βασικά σημεία:

• Σε ανασκόπηση 246 νεκρών οδηγών, το 41,9% βρέθηκε θετικό σε ενεργή THC στο αίμα, με μέσο επίπεδο 30,7 ng/mL — πολύ πάνω από τα περισσότερα νομικά όρια.
• Το υψηλό ποσοστό θετικότητας σε THC παρέμεινε σταθερό επί έξι χρόνια και δεν επηρεάστηκε από τη νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής κάνναβης στην Πολιτεία κατά τη διάρκεια της μελέτης.

Τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι περισσότεροι από το 40% των οδηγών που πέθαναν σε συγκρούσεις οχημάτων είχαν ενεργή τετραϋδροκανναβινόλη (THC) στον οργανισμό τους, με μέσες συγκεντρώσεις στο αίμα πολύ πάνω από εκείνες που θεωρούνται ικανές να προκαλέσουν εξασθένιση. Η έρευνα αναδεικνύει έναν σημαντικό και επίμονο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, ο οποίος παραμένει αμετάβλητος παρά τη νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής κάνναβης σε κάποιες χώρες, όπως αναφέρουν οι συγγραφείς.

Η έρευνα θα παρουσιαστεί στο Clinical Congress 2025 του American College of Surgeons (ACS) στο Σικάγο, από τις 4 έως τις 7 Οκτωβρίου.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τα αρχεία του ιατροδικαστή από την κομητεία Montgomery στο Οχάιο, από τον Ιανουάριο του 2019 έως τον Σεπτέμβριο του 2024, εστιάζοντας σε 246 οδηγούς που πέθαναν και εξετάστηκαν για THC μετά από θανατηφόρο τροχαίο. Όταν πραγματοποιούνται νεκροψίες, ο έλεγχος για ναρκωτικές ουσίες αποτελεί συνήθως μέρος της διαδικασίας. Η χρονική περίοδος της μελέτης περιλάμβανε και τη νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής κάνναβης το 2023 στην Πολιτεία.

«Με εξέπληξε αυτό το επίπεδο», δήλωσε ο κύριος συγγραφέας Akpofure P. Ekeh, MBBS, FACS, καθηγητής χειρουργικής στο Wright State University στο Dayton του Οχάιο. «Ένα μέσο επίπεδο 30,7 ng/mL σημαίνει γενικά ότι οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να είχαν καταναλώσει μαριχουάνα κάποια στιγμή κοντά στον χρόνο της οδήγησης. Δεν πρόκειται για κατάλοιπα παλαιότερης χρήσης – πρόκειται για πρόσφατη κατανάλωση».

Κύρια ευρήματα της μελέτης

Υψηλή επικράτηση:
103 οδηγοί (41,9% συνολικά) βρέθηκαν θετικοί σε THC, με τα ετήσια ποσοστά να κυμαίνονται από 25,7% έως 48,9%.

Καμία επίδραση από τη νομιμοποίηση:
Το ποσοστό των οδηγών που βρέθηκαν θετικοί σε THC δεν άλλαξε σημαντικά πριν και μετά τη νομιμοποίηση (42,1% έναντι 45,2%), υποδεικνύοντας ότι το νομικό καθεστώς δεν επηρέασε τη συμπεριφορά εκείνων που επέλεξαν να οδηγήσουν μετά τη χρήση.

Σταθερότητα με την πάροδο του χρόνου:
Το υψηλό ποσοστό θετικότητας σε THC δεν παρουσίασε σημαντική μεταβολή καθ’ όλη τη διάρκεια της εξαετούς περιόδου μελέτης.

Η μελέτη σημειώνει ότι τα δείγματα αίματος για THC λαμβάνονται συνήθως από τον ιατροδικαστή μέσα σε λίγες ώρες από τον θάνατο, παρέχοντας έτσι μια ακριβή εικόνα της κατάστασης του οδηγού τη στιγμή του δυστυχήματος.

«Τα τελευταία χρόνια, η δημόσια συζήτηση έχει επικεντρωθεί μόνο στην προώθηση της ψυχαγωγικής νομιμοποίησης», σημειώνει ο Dr. Ekeh. «Το πρόβλημα είναι ότι από πλευράς δημόσιας υγείας, δεν έχει δοθεί αρκετή έμφαση στις αρνητικές συνέπειες και τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν. Οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζουν το κάπνισμα μαριχουάνας όπως και το αλκοόλ: μην καπνίζετε και οδηγείτε».

Σημείωση: Η έρευνα παρουσιάστηκε ως περίληψη στο Scientific Forum του ACS Clinical Congress, όπως επισημαίνει το Science Daily. Οι περιλήψεις των ερευνών που παρουσιάζονται στο Forum αξιολογούνται και επιλέγονται από επιστημονική επιτροπή προγράμματος, αλλά δεν έχουν ακόμα υποβληθεί σε επιστημονική κρίση (peer review).

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Η χρήση κάνναβης στην Ελλάδα διέπεται από αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο διαφοροποιείται ανάλογα με τον σκοπό χρήσης (φαρμακευτικός, βιομηχανικός ή ψυχαγωγικός). Παρακάτω παρατίθεται μια ανασκόπηση της ισχύουσας νομοθεσίας:

Η οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών αποτελεί από τις πιο επικίνδυνες μορφές παραβατικότητας στον τομέα της οδικής ασφάλειας. Με τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Ν. 5209/2025) και την τροποποιημένη διάταξη του άρθρου 290Α Ποινικού Κώδικα, η ελληνική έννομη τάξη ενίσχυσε τις κυρώσεις και τις μεθόδους απόδειξης για τέτοιες πράξεις.

Η παρουσία ναρκωτικών στο αίμα οδηγού όχι μόνο επισύρει βαριές ποινικές και διοικητικές κυρώσεις, αλλά ενδέχεται να στοιχειοθετήσει και κακούργημα, ειδικά αν συνδυάζεται με τροχαίο ατύχημα ή εγκατάλειψη θύματος.

Η ψυχαγωγική χρήση κάνναβης παραμένει παράνομη στην Ελλάδα. Η κατοχή, χρήση ή διακίνηση κάνναβης για μη ιατρικούς σκοπούς τιμωρείται αυστηρά σύμφωνα με τον Νόμο 4139/2013 περί ναρκωτικών ουσιών.

Ωστόσο, δεν είναι σπάνιο το γεγονός να εντοπιστούν στο αίμα θυμάτων τροχαίων.

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τον ρόλο τους στην πρόκληση ατυχημάτων. Όσον αφορά το αλκοόλ στοιχεία του Ιαβέρη αναφέρουν ότι σε ελέγχους της Τροχαίας, από 12.441 ελέγχους συνολικά, διαπιστώθηκαν 445 παραβάσεις, εκ των οποίων 80 αφορούσαν επίπεδα αλκοόλ άνω των 0,60 mg/l όταν το όριο είναι 0,25 mg/l.

Πώς να προστατευτούμε

Μπορείτε να ακολουθήσετε κάποια βήματα για να φροντίσετε για την ασφάλεια τόσο τη δική σας όσο και των υπόλοιπων ανθρώπων.

1. Μην οδηγείτε ποτέ υπό την επήρεια, ούτε “λίγο”
Το αλκοόλ και οι ουσίες επηρεάζουν σημαντικά τον χρόνο αντίδρασης, τη συγκέντρωση και την κρίση. Ακόμη κι αν κάποιος νιώθει «καλά», η αντίληψή του για τον κίνδυνο μπορεί να είναι μειωμένη.

2. Σχεδιάστε εκ των προτέρων
Αν σκοπεύετε να καταναλώσετε αλκοόλ, φροντίστε να έχετε έναν «νηφάλιο οδηγό», να καλέσετε ταξί.

3. Μιλήστε ανοιχτά για το θέμα
Η έλλειψη ενημέρωσης γύρω από τους κινδύνους στην οδήγηση είναι ακόμη μεγάλη. Ενημερώστε φίλους και νέους οδηγούς ότι «οδήγηση και ουσίες δεν πάνε μαζί», ανεξάρτητα από το αν αυτές είναι νόμιμες ή όχι.

4. Ελέγξτε τον εαυτό σας και τους γύρω σας.
Αν υποψιάζεστε ότι κάποιος φίλος ή συγγενής δεν είναι σε θέση να οδηγήσει, πάρτε του τα κλειδιά και βοηθήστε τον να επιστρέψει με ασφάλεια στο σπίτι.