Πλήρης οδηγός για check-up: Πότε, πώς και γιατί να κάνετε προληπτικές εξετάσεις

Σύμφωνα με μελέτες, πάνω από το 70% των πρόωρων θανάτων και των αναπηριών θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν οι άνθρωποι έκαναν συστηματικά τις ετήσιες προληπτικές τους εξετάσεις και ακολουθούσαν τις ιατρικές οδηγίες.

Πρόληψη και εξετάσεις check up

Κατά την ετήσια προληπτική επίσκεψη, ο γιατρός συλλέγει πληροφορίες για τον οργανισμό μέσα από την κλινική εξέταση, το οικογενειακό ιστορικό, τις παθήσεις του παρελθόντος, τις συνθήκες ζωής και εργασίας, τον τρόπο διατροφής. Με βάση όλα αυτά, δημιουργεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εξετάσεων, μοναδικό για κάθε άτομο. Ο στόχος είναι να αξιολογηθεί η κατάσταση υγείας, να εντοπιστούν πρώιμα κίνδυνοι, να επιβραδυνθεί η βιολογική γήρανση και να σχεδιαστούν έγκαιρες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Γιατί δεν υπάρχει ενιαίο check-up για όλους

Οι εξετάσεις δεν είναι ίδιες για όλους. Για παράδειγμα, μια γυναίκα με χαμηλή πίεση χρειάζεται διαφορετικό προληπτικό έλεγχο από μία που έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, ακόμα κι αν είναι υγιής. Υπάρχουν πάνω από 1000 διαφορετικές ιατρικές δοκιμασίες, και κάθε εβδομάδα προστίθενται νέες λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης.

Παρά τη μεγάλη ποικιλία εξετάσεων, ο γιατρός είναι αυτός που αποφασίζει ποιες χρειάζονται. Η παράκαμψη της κλινικής εξέτασης και η αυθαίρετη εκτέλεση εξετάσεων μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα, άχρηστα έξοδα ή καθυστέρηση μιας σοβαρής διάγνωσης.

Χρήσιμες οδηγίες πριν τις εξετάσεις

Αποφύγετε τις εξετάσεις όταν είστε άρρωστοι

Κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης, πολλές τιμές αλλάζουν προσωρινά, επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα βρίσκεται σε έντονη δράση. Γι’ αυτό, οι προληπτικοί έλεγχοι πρέπει να γίνονται όταν το άτομο είναι υγιές, εκτός αν ο γιατρός δώσει άλλη οδηγία.

Επιβεβαιώστε τα αποτελέσματα με επανάληψη μέτρησης

Μια παθολογική τιμή χρειάζεται συχνά επανάληψη για επιβεβαίωση, καθώς μπορεί να είναι τυχαία ή επηρεασμένη από προσωρινούς παράγοντες.

Μην αλλάζετε συνήθειες πριν την αιμοληψία

Μη διαφοροποιείτε τη διατροφή, τον ύπνο ή τη σωματική δραστηριότητα τις προηγούμενες μέρες, εκτός αν σας το ζητήσει ο γιατρός. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, έντονη άσκηση από απροπόνητο άτομο μπορεί να ανεβάσει την κρεατινοκινάση, ενώ η αυστηρή νηστεία μπορεί να αλλάξει ψευδώς τις τιμές του σακχάρου ή της χοληστερίνης.

Η σωστή ώρα για αιμοληψία

Οι περισσότερες εξετάσεις πρέπει να γίνονται πρωί, πριν τις 9:00 π.μ., και μετά από 12 ώρες νηστείας. Αν τα δείγματα καθυστερήσουν να φτάσουν στο εργαστήριο, τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι αξιόπιστα.

Μην κάνετε αυτοδιάγνωση

Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να ερμηνεύσουν μόνοι τους τις εξετάσεις ή ζητούν απαντήσεις από το διαδίκτυο και εφαρμογές όπως μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό είναι σοβαρό λάθος. Οι τιμές που δίνουν τα εργαστήρια βασίζονται σε στατιστικές και όχι στις ιδιαιτερότητες κάθε οργανισμού.

Ένα άτομο μπορεί να είναι απολύτως υγιές με «παθολογική» τιμή ή να είναι άρρωστο με «φυσιολογική» τιμή. Οι τιμές επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες:

• ηλικία,
• φύλο,
• τρόπο ζωής,
• χρόνια νοσήματα κ.ά.

Επομένως, μόνο ο γιατρός μπορεί να κρίνει αν μια μέτρηση είναι φυσιολογική ή όχι, καθώς συνδυάζει τα εργαστηριακά αποτελέσματα με την κλινική εξέταση και το ιστορικό του ασθενούς.

Η αυτοδιάγνωση μπορεί να προκαλέσει άγχος, λανθασμένες αποφάσεις ή καθυστέρηση στη θεραπεία. Η ερμηνεία των εξετάσεων είναι πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί επιστημονική γνώση και εμπειρία.

Το μήνυμα της πρόληψης

Η προληπτική ιατρική δεν είναι πολυτέλεια, αλλά επένδυση στην υγεία και στη ζωή. Η ετήσια ιατρική εξέταση βοηθά να εντοπιστούν έγκαιρα πιθανοί κίνδυνοι, να ρυθμιστούν παράγοντες όπως η πίεση, το σάκχαρο και η χοληστερίνη, να σχεδιαστούν μέτρα για καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η συμβουλή είναι απλή: να επισκέπτεστε κάθε χρόνο τον γιατρό σας, να ακολουθείτε τις οδηγίες του και να μην εμπιστεύεστε τη δική σας κρίση ή διαδικτυακές πηγές για τη διάγνωση. Μόνο ο γιατρός που σας εξετάζει γνωρίζει πώς να αξιολογήσει σωστά τον οργανισμό σας και να προτείνει τις κατάλληλες ενέργειες.

Η πρόληψη σώζει ζωές – και η υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό που έχουμε.

Πηγή: oloygeia.gr