Ποια σημάδια στο δέρμα μπορεί να είναι σύμπτωμα νόσου – Τι πρέπει να ξέρετε

Τα σημάδια στο δέρμα μπορεί να μην προκαλούνται από μια αλλεργία ή τοπικό ερεθισμό – μπορεί να είναι συμπτώματα πάθησης. Μερικές φορές, ένα εξάνθημα, ένα πρήξιμο ή μια ασυνήθιστη αλλαγή μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιας μη δερματικού προβλήματος. Ποια είναι τα 4 σημάδια που πρέπει να προσέχουμε;

Σημάδια στο δέρμα που μπορεί να σχετίζονται με μη δερματικές παθήσεις

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και λειτουργεί ως προστατευτικό φράγμα ενάντια σε λοιμώξεις, μικρόβια και το περιβάλλον. Κάθε μέρα αποβάλλει περίπου 500 εκατομμύρια κύτταρα και ανανεώνεται πλήρως κάθε 27 ημέρες – είναι δηλαδή ένα όργανο συνεχώς ενεργό και αντιδραστικό.

Γι’ αυτό και αντιδρά με εμφανείς τρόπους: φαγούρα από τσίμπημα κουνουπιού, κάψιμο μετά από υπερβολική έκθεση στον ήλιο ή σπυράκια λόγω λιπαρότητας και βακτηρίων. Οι περισσότερες από αυτές τις αλλαγές είναι ακίνδυνες και εξαφανίζονται από μόνες τους. Τι γίνεται όμως με εκείνες που δεν υποχωρούν;

Επίμονα εξανθήματα, αποχρωματισμοί ή ασυνήθιστα εξογκώματα μπορεί να είναι ενδείξεις κάποιας πιο σοβαρής υποκείμενης πάθησης. Αν και πολλά δερματικά προβλήματα προέρχονται από εξωτερικούς ερεθισμούς, άλλα μπορεί να αποκαλύπτουν σοβαρότερες εσωτερικές δυσλειτουργίες. Η προσοχή σε αυτά τα σημάδια μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων υγείας.

Συστημικά νοσήματα με συμπτώματα που εμφανίζονται στο δέρμα

Πολλές συστηματικές νόσοι εμφανίζουν τα πρώτα προειδοποιητικά τους σημάδια στο δέρμα. Αυτά τα δερματικά συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν νωρίς, κατά τη διάρκεια εξάρσεων ή και αργότερα στην πορεία της νόσου, ανάλογα με την περίπτωση. Η αναγνώρισή τους μπορεί να βοηθήσει στη γρηγορότερη διάγνωση και θεραπεία.

Σύμφωνα με δημοσίευση του 2021 με τίτλο «Skin manifestations associated with systemic diseases – Part II», πολλές εσωτερικές νόσοι, όπως καρδιοπάθειες, νεφρικές, ηπατικές και μεταβολικές διαταραχές, μπορούν να εκδηλώσουν τα πρώτα τους σημάδια στο δέρμα. Αυτά περιλαμβάνουν τόσο ειδικές αλλαγές (που επιβεβαιώνονται μικροσκοπικά), όσο και μη ειδικά συμπτώματα όπως φαγούρα, ξηρότητα ή ασυνήθιστη μελάγχρωση.

Συστηματικές νόσοι που μπορεί να προκαλέσουν δερματικά συμπτώματα:

• Σύνδρομο VEXAS – οι δερματικές αλλαγές εμφανίζονται συχνά νωρίς και μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη.
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος – εξανθήματα (όπως το χαρακτηριστικό «πεταλοειδές») εμφανίζονται σε εξάρσεις ή και πριν από άλλα συμπτώματα.
• Συστηματική σκλήρυνση – η πάχυνση ή οι αλλαγές στο δέρμα αντικατοπτρίζουν τον υποτύπο και τη σοβαρότητα της νόσου.
• COVID-19 – περίπου 1 στους 3 ασθενείς εμφανίζει δερματικές αλλοιώσεις, διάρκειας 7–9 ημερών, που μπορεί να εμφανιστούν νωρίς ή αργότερα.
• Νόσος Fabry και οζώδης σκλήρυνση (tuberous sclerosis) – γενετικές παθήσεις με δερματικά σημάδια από την παιδική ηλικία (όπως αγγειοκερατώματα, αγγειοϊνώματα).
• Κληρονομική αιμοχρωμάτωση – προκαλεί επίμονη μελάγχρωση που ενδέχεται να παραμείνει ακόμη και μετά τη θεραπεία.

1. Το κόκκινο εξάνθημα στο πρόσωπο ή πίσω από τα αυτιά μπορεί να είναι ιλαρά

Ένα κόκκινο, κηλιδώδες εξάνθημα στο πρόσωπο ή πίσω από τα αυτιά μπορεί να είναι σημάδι ιλαράς, η οποία συχνά ξεκινά με συμπτώματα που μοιάζουν με κοινό κρυολόγημα ή COVID-19, όπως πυρετός, βήχας, καταρροή και φαγούρα στα μάτια. Το εξάνθημα, που συνήθως δεν προκαλεί φαγούρα, εμφανίζεται λίγες ημέρες αργότερα και εξαπλώνεται ως κόκκινες ή καφέ κηλίδες – μπορεί επίσης να εμφανιστούν λευκές κηλίδες μέσα ή γύρω από το στόμα.

Η ιλαρά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για παιδιά κάτω των 5 ετών, αλλά και ανεμβολίαστα άτομα διατρέχουν σοβαρούς κινδύνους όπως πνευμονία, μηνιγγίτιδα, τύφλωση ή επιληπτικές κρίσεις. Επειδή ο ιός μπορεί να προσβάλει 9 στους 10 ανεμβολίαστους που έρχονται σε επαφή με αυτόν, και τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν έως και 10 ημέρες μετά την έκθεση, εξαπλώνεται εύκολα πριν εντοπιστεί – τα μολυσμένα άτομα παραμένουν μεταδοτικά για τέσσερις ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος.

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), η ιλαρά εξαλείφθηκε στις Η.Π.Α. το 2000 χάρη στον εμβολιασμό. Αν και η ευρεία εξάπλωση της ιλαράς παραμένει σπάνια λόγω των εμβολιαστικών προγραμμάτων, η νόσος παραμένει κοινή σε ορισμένες χώρες, γι’ αυτό οργανισμοί συνιστούν το εμβόλιο MMR σε όλους τους ανεμβολίαστους, ειδικά σε όσους ταξιδεύουν.

2. Το επώδυνο πρήξιμο στο πόδι μπορεί να είναι εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT)

Σε αντίθεση με μια μελανιά, που σχηματίζεται όταν σπάνε μικρά αιμοφόρα αγγεία κάτω από το δέρμα, ο θρόμβος αίματος προκύπτει από πήξη του αίματος σε φλέβες ή αρτηρίες και μπορεί να μοιάζει με κράμπα, πρήξιμο ή ζεστασιά – συχνά στο πόδι – συνοδευόμενο από ερυθρότητα που μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια.

Όταν οι θρόμβοι σχηματίζονται σε εν τω βάθει φλέβες, αυτό ονομάζεται εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT), η οποία γίνεται επικίνδυνη αν ο θρόμβος μετακινηθεί προς τους πνεύμονες, προκαλώντας εν δυνάμει θανατηφόρο πνευμονική εμβολή. Η DVT εμφανίζεται συχνά μετά από παρατεταμένες περιόδους ακινησίας (όπως πολύωρες πτήσεις ή οδήγηση), και ο κίνδυνος είναι υψηλότερος σε άτομα με παχυσαρκία, κιρσούς, αυτοάνοσα νοσήματα, καρκίνο, κάπνισμα, εγκυμοσύνη ή ορμονική θεραπεία.

3. Το κοκκινωπό-μωβ εξάνθημα στα κάτω άκρα μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων

Η IgA αγγειίτιδα (πρώην Henoch–Schönlein purpura) είναι φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων που συνήθως προκαλεί μικρές κοκκινωπές-μωβ κηλίδες στα κάτω άκρα ή στους γλουτούς – συχνά συνοδεύονται από πόνο στις αρθρώσεις, κοιλιακό άλγος ή πεπτικά προβλήματα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει τα νεφρά και να προκαλέσει αίμα ή πρωτεΐνη στα ούρα.

Το Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Φιλαδέλφειας σημειώνει ότι η αιτία είναι άγνωστη, αλλά μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις – κυρίως προσβάλλει παιδιά κάτω των 10 ετών, αλλά ενδέχεται να εκδηλωθεί και σε ενήλικες. Σπάνιες επιπλοκές περιλαμβάνουν εγκεφαλικό επεισόδιο (όπως καταγράφηκε σε αναφορά του 2012 στο περιοδικό Annals of Indian Academy of Neurology), νεφρική βλάβη ή ειλεό.

4. Το εξάνθημα σαν έγκαυμα στις παλάμες και στα πέλματα μπορεί να είναι σύνδρομο τοξικού σοκ

Το σύνδρομο τοξικού σοκ (TSS) είναι μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη που προκαλείται από τα βακτήρια Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes ή Clostridium sordellii. Το σταφυλοκοκκικό TSS μπορεί να προκαλέσει πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και χαμηλή αρτηριακή πίεση, ακολουθούμενα από κόκκινο, επίπεδο εξάνθημα και απολέπιση του δέρματος – ειδικά στις παλάμες και στα πέλματα.

Το στρεπτοκοκκικό TSS παρουσιάζει παρόμοια εξανθήματα με χαμηλή πίεση, δυσκολία στην αναπνοή και εύκολο σχηματισμό μωλώπων, ενώ το TSS από C. sordellii προκαλεί συμπτώματα τύπου γρίπης χωρίς εξάνθημα. Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν βλάβη σε νεφρά, καρδιά ή ήπαρ και η κατάσταση μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.

Αν και παλαιότερα συνδεόταν κυρίως με τη χρήση υπεραπορροφητικών ταμπόν (δεκαετίες 1970–1980), το TSS πλέον παρατηρείται και σε περιπτώσεις που δεν σχετίζονται με την παλαιότερη θεωρία. Το Mayo Clinic αναφέρει ότι οι γυναίκες με έμμηνο ρύση αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των περιστατικών σταφυλοκοκκικού TSS. Ο κίνδυνος αυξάνεται επίσης μετά από γρίπη, ανεμοβλογιά, χειρουργείο, κοψίματα ή εγκαύματα – καθώς και με συχνή χρήση ταμπόν, κυπέλλων περιόδου, διαφραγμάτων ή σπόγγων αντισύλληψης.

Πηγή: oloygeia.gr