ΠΟΥ: Προειδοποιεί για τις απειλές υγείας που στοιχίζουν 4.500 ζωές νέων την ημέρα

Ατυχήματα όπως τροχαία και πνιγμοί, βία, αυτοτραυματιστικές συμπεριφορές και καταστάσεις που σχετίζονται με τη μητρότητα είναι οι κύριες αιτίες θανάτου εφήβων και νέων ενηλίκων, σύμφωνα με την τελευταία αναφορά του Παγκόσμιος Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που εκτιμά περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια θανάτους στις εν λόγω ηλικίας για το 2021, δηλαδή περίπου 4.500 κάθε μέρα. Στις ηλικίες 10-14 ετών κυριαρχούν οι μολυσματικές ασθένειες, με τα ατυχήματα, τους τραυματισμούς, τις αυτοτραυματιστικές συμπεριφορές και τη διαπροσωπική βία να παίρνουν το προβάδισμα στην εφηβεία.

Η έκθεση επισημαίνει ότι οι πιθανότητες επιβίωσης για τους εφήβους και τους νέους ενήλικες παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις ανά τον κόσμο, με έναν 10χρονο στην υποσαχάρια Αφρική να διατρέχει εξαπλάσιο κίνδυνο θανάτου πριν την ηλικία των 24 ετών, συγκριτικά με έναν συνομήλικο στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Στην ηλικιακή ομάδα 10-24 ετών, τα ποσοστά θνησιμότητας είναι χαμηλότερα μεταξύ των εφήβων 10-14 ετών και υψηλότερα μεταξύ των νέων ενηλίκων 20-24 ετών. Σε κορίτσια και γυναίκες αυτών των ηλικιών καταγράφονται συνολικά χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, με τις έμφυλες διαφορές στη θνησιμότητα να γίνονται εμφανείς κατά την εφηβεία.

Όσον αφορά την ψυχική υγεία και τις καταχρήσεις, η έκθεση δείχνει ότι:

• οι μισές από το σύνολο των ψυχικών διαταραχών που θα εκδηλωθούν στην ενήλικη ζωή ξεκινούν από την ηλικία των 14 ετών, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις δεν εντοπίζονται και δεν αντιμετωπίζονται.
• η πρώιμη έναρξη της χρήσης ουσιών συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο εξάρτησης και άλλων προβλημάτων κατά την ενήλικη ζωή, ενώ οι νεότεροι άνθρωποι επηρεάζονται δυσανάλογα από τη χρήση ουσιών σε σύγκριση με άτομα μεγαλύτερων ηλικιών.

1. Ατυχήματα και τραυματισμοί

Τα ατυχήματα, όπως τα τροχαία και οι πνιγμοί, είναι οι κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας στους εφήβους.

• Τροχαία ατυχήματα: Το 2021, πάνω από 100.000 έφηβοι (10-19 ετών) έχασαν τη ζωής τους από τροχαία ατυχήματα, πολλοί εκ των οποίων ανήκαν στους ευάλωτους χρήστες των οδικών δικτύων, όπως πεζοί, ποδηλάτες ή δικυκλιστές.
• Πνιγμοί: Ο πνιγμός αναδείχθηκε επίσης σε μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στους εφήβους. Υπολογίζεται ότι το 2021 πνίγηκαν περισσότεροι από 40.000 έφηβοι, τα τρία τέταρτα εκ των οποίων αγόρια.
• Βία: Η διαπροσωπική βία είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στους εφήβους και τους νέους παγκοσμίως και υπεύθυνη για το ένα τρίτο των έφηβων αγοριών στις ΗΠΑ. Η βία κατά την εφηβεία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο τραυματισμών, λοίμωξης HIV και άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), προβλημάτων ψυχικής υγείας, αποτυχίας στην εκπαίδευση, πρώιμης εγκυμοσύνης, προβλημάτων αναπαραγωγικής υγείας και διαφόρων μεταδοτικών και μη ασθενειών.

2. Αλκοόλ και ναρκωτικά

• Η κατανάλωση αλκοόλ από εφήβους είναι μείζον ζήτημα σε πολλές χώρες. Πάνω από το ένα τέταρτο όλων των ατόμων ηλικίας 15-19 ετών (155 εκατ. άτομα) παγκοσμίως είναι χρήστες αλκοόλ, με
• Η κάνναβη είναι το πιο διαδεδομένο ψυχοδραστικό ναρκωτικό στους νέους, με περίπου 4,7% των ατόμων ηλικίας 15-16 ετών να έχουν κάνει χρήση της τουλάχιστον μία φορά.
• Αλκοόλ και ναρκωτικά σε παιδιά και εφήβους συνδέεται με νεύρο-γνωστικές αλλοιώσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα και δυσκολία στο σχολείο και τις σπουδές στη μετέπειτα ζωή.

3. Κάπνισμα

• Η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που καπνίζουν σήμερα ξεκίνησαν όταν ήταν έφηβοι. Παγκοσμίως, το 2018 κάπνιζε τουλάχιστον 1 στους 10 εφήβους ηλικίας 13-15 ετών.
• Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τα παιδιά και τους εφήβους, λόγω της μεγάλης εθιστικότητας της νικοτίνης.

4. Ψυχική υγεία

• Η κατάθλιψη και το άγχος είναι συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες ασθένειας και αναπηρίας στους εφήβους, ενώ η αυτοκτονία είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου σε άτομα ηλικίας 15-19 ετών.
• Οι μισές ψυχικές διαταραχές της ενήλικης ζωής έχουν εμφανιστεί μέχρι την ηλικία των 14 ετών, αλλά τις περισσότερες φορές δεν ανιχνεύονται και δεν αντιμετωπίζονται.
• Η βία, η φτώχεια, ο στιγματισμός, ο αποκλεισμός και οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης είναι παράγοντες κινδύνους για την εμφάνιση διαταραχών από την ψυχική σφαίρα.

5. Μεταδοτικές ασθένειες

• HIV: Υπολογίζεται ότι 1,7 εκατομμύρια νέοι 10-19 ετών ζούσαν με τον ιό HIV το 2021, με το 90% αυτών να βρίσκονται στην Αφρική. Οι έφηβοι αποτελούν το 10% των νέων διαγνώσεων, τρία τέταρτα εκ των οποίων σε κορίτσια.
• Φυματίωση: Περίπου 1,1 εκατ. νέοι κάτω των 15 ετών νοσούν από φυματίωση κάθε χρόνο, με πάνω από 225.000 εξ αυτών να χάνουν τη ζωή τους.
• Η διάρροια και οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος (πνευμονία) συγκαταλέγονται μεταξύ των πέντε κυριότερων αιτιών θανάτου για τους εφήβους 10-14 ετών, με τα ποσοστά θνησιμότητας να είναι ιδιαίτερα υψηλά στις αφρικανικές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Χάρη στον βελτιωμένο παιδικό εμβολιασμό, οι θάνατοι και η αναπηρία των εφήβων από ιλαρά έχουν μειωθεί αισθητά.
• Ιός HPV: Eκτιμάται ότι το 2021 μόνο το 12% των κοριτσιών παγκοσμίως έλαβαν το εμβόλιο κατά του ιού.
• COVID-19: Καταγράφηκαν λιγότερα κρούσματα και θάνατοι απ’ ό,τι σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, η πανδημία είχε σοβαρές έμμεσες αρνητικές επιπτώσεις στην ευημερία τους.

6. Πρώιμη εγκυμοσύνη και τοκετός

• Περίπου 12 εκατ. κορίτσια ηλικίας 15-19 ετών και τουλάχιστον 777.000 κορίτσια κάτω των 15 ετών γεννούν κάθε χρόνο σε αναπτυσσόμενες περιοχές.
• Οι επιπλοκές της εγκυμοσύνης και του τοκετού είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου για τα κορίτσια αυτής της ηλικιακής ομάδας παγκοσμίως.

7. Περιβαλλοντική υγεία 

• Πολλές από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες συνδέονται στενά με το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των ακούσιων τραυματισμών και των μολυσματικών ασθενειών.
• Οι νέοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο από περιβαλλοντικούς κινδύνους και τη ρύπανση λόγω του ότι βρίσκονται στην ανάπτυξη και τα συστήματά τους δεν έχουν ακόμα ωριμάσει.
• Ατμοσφαιρική ρύπανση, έκθεση σε χημικές ουσίες και βαρέα μέταλλα, κλιματική αλλαγή, υπεριώδης ακτινοβολία και η ζωή σε αστικά περιβάλλοντα είναι οι βασικοί ένοχη.

6. Παχυσαρκία, διατροφή και σωματική δραστηριότητα

• Παγκοσμίως, το 2016, πάνω από 1 στους 6 εφήβους ηλικίας 10-19 ετών ήταν υπέρβαρος, ενώ μόνο 1 στους 5 εφήβους πληροί τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ για τη σωματική δραστηριότητα.
• Η σιδηροπενική αναιμία ήταν από τις κύριες αιτίες χαμένων χρόνων υγιούς ζωής λόγω αναπηρίας σε εφήβους ηλικίας 10-19 ετών το 2021. Τα συμπληρώματα σιδήρου και φυλλικού οξέος αποτελούν μια λύση που συμβάλλει επίσης στην προαγωγή της υγείας των εφήβων.

Πηγή: ygeiamou.gr