Πως θα «σπάσει» η φαρμακευτική δαπάνη: Η αναμονή, τα σενάρια και οι προβληματισμοί για την επόμενη μέρα των καινοτόμων θεραπειών

Εν αναμονή των Υπουργικών Αποφάσεων που θα πλαισιώσουν τις νομοθετικές αλλαγές που ψηφίστηκαν πρόσφατα για τη φαρμακευτική πολιτική είναι ο κλάδος. Η νέα κατανομή του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ, μεταξύ ΦΥΚ και λοιπών φαρμάκων βρίσκεται στο επίκεντρο ανησυχίας.

Διαφορά ακόμη και περίπου 100 εκατ. ευρώ μπορεί να σημαίνει μια μεταβολή 5% στα ποσοστά του φαρμακευτικού προϋπολογισμού για το εξωνοσοκομειακό φάρμακο, που θα αναλογούν σε ΦΥΚ και φάρμακα κοινότητας.

Στην προσπάθεια εξορθολογισμού της δαπάνης και περιορισμό της υπέρβασης της, του γνωστού και ως clawback, η Αριστοτέλους αποφάσισε πως θα πρέπει να προχωρήσει και σε ένα ανασχεδιασμό του ίδιου του κλειστού προϋπολογισμού. Ο εν λόγω προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ παραμένει αμετακίνητος λίγο πάνω από τα 2 δισ. ευρώ, τα τελευταία χρόνια, αλλά την ίδια ώρα η κατανάλωση φαρμάκων έφθασε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το 2021 σχεδόν τα 3,3 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια υπέρβαση clawback και rebate 1,2 με 1,3 δισ. ευρώ.

Αυτόν τον προϋπολογισμό «σπάει» στα δύο η Αριστοτέλους, μεταξύ Φαρμάκων Υψηλού Κόστους, που κυρίως πρόκειται για καινοτόμα φάρμακα για απαιτητικές θεραπευτικές κατηγορίες, και των υπόλοιπων φαρμάκων της κοινότητας.

Μάλιστα, στα ΦΥΚ εντάσσονται τόσο τα φάρμακα που διακινούνται μέσω των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ (1Β) όσο και τα νοσοκομειακά σκευάσματα που αποζημιώνει ο Οργανισμός  (1Α).

Το μεγάλο όμως ερωτηματικό είναι πως θα «σπάσει» ο προϋπολογισμός. Η στόχευση είναι να γίνει αναλογικά, που θα έπρεπε να μεταφραστεί σε 35,5% για τα ΦΥΚ και σε 64,5% για τα φάρμακα της κοινότητας.

Ωστόσο, η τελική αναλογία δεν έχει κλείσει. Τα δυο βασικά σενάρια που εξετάζονται θέλουν τα ποσοστά να κλείνουν είτε σε 35%-65% είτε σε 30%-70%, ενώ ένα σενάριο που ήθελε ποσοστά πιο κοντά στο 40%-60%, προς το παρόν δεν φαίνεται να κερδίζει έδαφος.

Αν αυτό το 5% μοιάζει μικρό, θα πρέπει να αναλογιστούμε πως στον κλειστό προϋπολογισμό των 2,088 δισ. ευρώ είναι 104 εκατ. ευρώ. Με το clawback να πιέζει τις δαπάνες, 100 εκατ. ευρώ λιγότερα για καινοτόμα φάρμακα, τα οποία αποτελούν  κατά τα κανόνα τα ΦΥΚ, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον κλάδο της καινοτομίας και να δημιουργήσει περαιτέρω εμπόδια στην πρόσβαση των ασθενών στις νεότερες θεραπείες.

Στον προβληματισμό προστίθεται και το ενδεχόμενο η αναλογία που θα αποδοθεί να είναι οριστική και να μην έχει δυνατότητα μεταβολής, ανάλογα με τις ανάγκες αλλά και τις εξελίξεις. Ειδικά για τις θεραπευτικές εξελίξεις, μια πρόβλεψη είναι εφικτή με την εφαρμογή ενός προγράμματος horizon scanning, που ανιχνεύει τις καινοτόμες θεραπείες που αναμένεται να κυκλοφορήσουν τα επόμενα χρόνια. Για θεσμοθέτηση ενός τέτοιου προγράμματος, βέβαια, έχει εκφράσει ενδιαφέρον η ηγεσία του Υπουργείο Υγείας. Κατά πόσο θα είναι ελαστική ή όχι δεν έχει αποσαφηνιστεί.

Βέβαια, ζητούμενο είναι και πότε θα γίνει η «διάσπαση», σε ποιο ποσό θα υπολογιστεί. Θα εφαρμοστεί αρχικά σε φάρμακα κοινότητας και 1Β, προσθέτοντας εκ των υστέρων τα φάρμακα 1Α ή θα προστεθούν όλα μαζί; Το δεύτερο ενδεχόμενο είναι και το πιθανό, που σημαίνει μεγαλύτερο βάρος για τα ΦΥΚ, εκτιμά η αγορά.