Τι προκαλεί το 99% των εμφραγμάτων και εγκεφαλικών, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη

Σύμφωνα με νέα μεγάλη μελέτη, σχεδόν όλα τα περιστατικά εμφραγμάτων και εγκεφαλικών σχετίζονται με μόλις τέσσερις παράγοντες. Οι ειδικοί εξηγούν ποιοι είναι αυτοί και πώς μπορούμε να τους ελέγξουμε για να προστατεύσουμε την καρδιά και τον εγκέφαλό μας.

Μεγάλη μελέτη εντοπίζει το πρόβλημα για εμφράγματα και εγκεφαλικά σε 4 παράγοντες κινδύνου

Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση της World Stroke Organization (WSO) στο International Journal of Stroke, που ανέλυσε δεδομένα της μελέτης Global Burden of Disease 2021, το εγκεφαλικό αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου και την τρίτη αιτία θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως, με περισσότερο από 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως και πάνω από 160 εκατομμύρια χαμένα έτη ζωής να αποδίδονται σε αυτό ετησίως.

Από το 1990 ως το 2021, τα εγκεφαλικά επεισόδια αυξήθηκαν κατά 70% σε απόλυτο αριθμό περιστατικών, οι θάνατοι κατά 44% και τα χρόνια ζωής με ανικανότητα κατά 32%, ενώ το 87% των θανάτων και το 89% των χαμένων ετών εντοπίζεται σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος.

Παρόμοια αυξητική τάση παρατηρείται και στο έμφραγμα, με τα περισσότερα περιστατικά να οφείλονται σε μεταβολικούς, περιβαλλοντικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου.

Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά σπάνια συμβαίνουν χωρίς προειδοποίηση.

Μια μεγάλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American College of Cardiology. ανέλυσε δεδομένα υγείας από περισσότερους από 9 εκατομμύρια ενήλικες στη Νότια Κορέα και τις ΗΠΑ και έδειξε ότι σχεδόν όλοι όσοι αναπτύσσουν καρδιαγγειακή νόσο και υφίστανται ένα σοβαρό καρδιαγγειακό επεισόδιο, έχουν έναν από τους τέσσερις βασικούς παράγοντες κινδύνου στο χρονικό διάστημα πριν το συμβάν.

Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:

1. υψηλή αρτηριακή πίεση
2. υψηλή χοληστερόλη
3. υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα
4. κάπνισμα

Σε συνδυασμό, αυτοί οι παράγοντες προηγήθηκαν του 99% όλων των καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας μελέτης.

Ακόμα και στις γυναίκες κάτω των 60, τη δημογραφική ομάδα με τον χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια, περισσότερο από το 95% των εμφραγμάτων ή εγκεφαλικών συνδέθηκαν με έναν από αυτούς τους υπάρχοντες παράγοντες κινδύνου.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση στην κορυφή

Η υψηλή αρτηριακή πίεση ήταν ο πιο συχνά συσχετιζόμενος παράγοντας με καρδιαγγειακά επεισόδια. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Νότια Κορέα, περισσότερο από το 93% των ατόμων που υπέστησαν έμφραγμα, εγκεφαλικό ή καρδιακή ανεπάρκεια είχαν υπέρταση προηγουμένως.

Η διαχείριση αυτού του παράγοντα κινδύνου θα μπορούσε, επομένως, να είναι το κλειδί για την πρόληψη σοβαρών καρδιαγγειακών παθήσεων στο μέλλον.

«Πιστεύουμε ότι η μελέτη δείχνει με πολύ πειστικό τρόπο ότι η έκθεση σε έναν ή περισσότερους μη ιδανικούς παράγοντες κινδύνου πριν από αυτά τα καρδιαγγειακά αποτελέσματα αγγίζει σχεδόν το 100%», αναφέρει ο καρδιολόγος Philip Greenland από το Northwestern University.

«Ο στόχος τώρα είναι να δουλέψουμε πιο σκληρά για να βρούμε τρόπους ελέγχου αυτών των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου, αντί να αποπροσανατολιζόμαστε κυνηγώντας άλλους παράγοντες που δεν είναι εύκολα αντιμετωπίσιμοι ή δεν είναι αιτιολογικοί», προσθέτει.

Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι τα ευρήματά τους αμφισβητούν πρόσφατους ισχυρισμούς ότι τα ύπουλα καρδιαγγειακά επεισόδια χωρίς την παρουσία παραγόντων κινδύνου αυξάνονται, υποδηλώνοντας ότι προηγούμενες μελέτες μπορεί να παρέλειψαν διαγνώσεις ή να αγνόησαν επίπεδα παραγόντων κινδύνου που βρίσκονταν κάτω από το διαγνωστικό όριο.

Σε συνοδευτικό άρθρο, η καρδιολόγος Neha Pagidipati από το Duke University (που δεν συμμετείχε στη μελέτη), υποστηρίζει ότι τα αποτελέσματα δείχνουν πόσο σημαντικό είναι να διαχειριζόμαστε τους κινδύνους για την υγεία πριν εξελιχθούν σε σοβαρά και πιθανώς θανατηφόρα συμβάντα.

«Μπορούμε και πρέπει να τα πάμε καλύτερα», γράφει.

Πώς να αποφύγετε τον κίνδυνο

Για να προστατέψει κανείς την καρδιά και τον εγκέφαλό του από τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά, η έγκαιρη διαχείριση των βασικών παραγόντων κινδύνου είναι ζωτικής σημασίας. Οι ειδικοί τονίζουν ότι, αν και αυτοί οι τέσσερις παράγοντες συνδέονται με σχεδόν όλα τα καρδιαγγειακά επεισόδια, είναι στην πλειοψηφία τους τροποποιήσιμοι μέσω απλών αλλαγών στον τρόπο ζωής και, όπου απαιτείται, φαρμακευτικής θεραπείας.

• Έλεγχος αρτηριακής πίεσης: Η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και η συμμόρφωση με τις συστάσεις του γιατρού, που περιλαμβάνουν τον περιορισμό της πρόσληψης αλατιού, τη διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, την τακτική άσκηση και τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής όπου χρειάζεται, αποτελούν τη βάση για τη διαχείριση της υπέρτασης.
• Διατήρηση υγιούς χοληστερόλης: Η υιοθέτηση μιας διατροφής χαμηλής σε κορεσμένα λιπαρά και υψηλής σε ίνες, ο περιορισμός της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων και η συστηματική σωματική δραστηριότητα βοηθούν στον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης. Σε περιπτώσεις που η διατροφή και η άσκηση δεν επαρκούν, τα υπολιπιδαιμικά φάρμακα παίζουν καθοριστικό ρόλο.
• Ρύθμιση σακχάρου αίματος: Η αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης απλών σακχάρων, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και η τακτική άσκηση βοηθούν στην πρόληψη του διαβήτη ή στη ρύθμισή του για όσους έχουν ήδη διαγνωστεί. Η έγκαιρη παρακολούθηση και αντιμετώπιση των διαταραχών του σακχάρου είναι κρίσιμη.
• Διακοπή καπνίσματος: Η πλήρης αποχή από το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για τη μείωση του κινδύνου εμφράγματος και εγκεφαλικού. Υπάρχουν διαθέσιμες δοκιμασμένες μέθοδοι υποστήριξης για τη διακοπή, όπως φαρμακευτικές αγωγές και προγράμματα συμπεριφορικής παρέμβασης.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι ακόμη και μικρές βελτιώσεις στους παραπάνω τομείς μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων μακροπρόθεσμα. Ο τακτικός έλεγχος υγείας και η συνεργασία με επαγγελματίες υγείας για την έγκαιρη αναγνώριση και διαχείριση των παραγόντων κινδύνου είναι το κλειδί για την πρόληψη σοβαρών περιστατικών.