Το σωτήριο εμβόλιο που θα μπορεί να προστατεύσει από πολλούς τύπους καρκίνου – Ελπιδοφόρα μελέτη

Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer Discovery αποκαλύπτει ότι τα γηρασμένα καρκινικά κύτταρα μπορούν να χρησιμεύσουν ώστε να αναπτυχθεί ένα σωτήριο εμβόλιο που θα ενεργοποιεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και θα σταματά την ανάπτυξη του όγκου. Πώς μπορεί να λειτουργήσει αυτό το νέο θεραπευτικό σχήμα;

Πώς τα γηρασμένα κύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προστασία από τον καρκίνο

Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι τα γηρασμένα κύτταρα στοχεύονται από τα έμφυτα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος -την πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος. Αυτά περιλαμβάνουν τα μακροφάγα, τα κύτταρα «φυσικούς φονείς», ακόμη και εξειδικευμένους τύπους όπως τα κύτταρα iNKT και τα ουδετερόφιλα. Είναι σαν τους ανταποκριτές έκτακτης ανάγκης, εμφανίζονται γρήγορα όταν τα γηρασμένα κύτταρα ζητούν βοήθεια.

Τι γίνεται όμως με το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο παρέχει μακροπρόθεσμη και εξαιρετικά εξειδικευμένη άμυνα; Εκεί, η εικόνα είναι λιγότερο ολοκληρωμένη, αλλά πρόσφατη έρευνα συμπληρώνει τα κενά.

Μια μελέτη έδειξε σε ποντίκια ότι, τα γηρασμένα ηπατικά κύτταρα με μια μετάλλαξη που προκαλεί καρκίνο ήταν σε θέση να ενεργοποιήσουν τα CD4 Τ κύτταρα. Αυτά τα Τ κύτταρα στη συνέχεια κατηύθυναν τα μακροφάγα να εξαλείψουν δυνητικά επιβλαβή κύτταρα. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα γηρασμένα δερματικά κύτταρα εξέφραζαν μόρια που αναγνωρίζονται από τα CD8 Τ κύτταρα, αλλά μόνο υπό ορισμένες συνθήκες.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι η ανακάλυψη ότι τα γηρασμένα κύτταρα μπορούν να εκφράζουν τόσο προειδοποιητικά σήματα όσο και ασπίδες, τα οποία βοηθούν στην ειδοποίηση των CD8 Τ κυττάρων, ενώ παράλληλα ενισχύουν τα επίπεδα του HLA-E – ενός μορίου που λειτουργεί σαν ένα σημάδι «αναστολής της επίθεσης» στα ανοσοκύτταρα. Αυτή η αμφίδρομη αλληλεπίδραση δείχνει πόσο πολύπλοκη είναι η ανοσολογική σχέση με τα γηρασμένα κύτταρα.

Μετατρέποντας τα γηρασμένα κύτταρα σε σωτήριο εμβόλιο κατά του καρκίνου

Μια πρωτοποριακή μελέτη από ερευνητές στο IRB Barcelona ωθεί τώρα αυτή την επιστήμη σε νέο έδαφος. Η ομάδα τους, με επικεφαλής τον Δρ. Manuel Serrano και τον Δρ. Federico Pietrocola, διαπίστωσε ότι τα γηρασμένα καρκινικά κύτταρα θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να χρησιμεύσουν ως ισχυρά εμβόλια κατά του καρκίνου.

Σε πειράματα με ποντίκια, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν γηρασμένα καρκινικά κύτταρα για να προκαλέσουν μια ανοσολογική απόκριση. Όταν σε υγιή ποντίκια εγχύθηκαν αυτά τα κύτταρα, απέκτησαν ισχυρή προστασία έναντι μελλοντικών όγκων. Ακόμα και ποντίκια που είχαν ήδη όγκους έδειξαν μέτριες βελτιώσεις. Αυτή η προσέγγιση λειτούργησε όχι μόνο σε ανοσοευαίσθητους καρκίνους όπως το μελάνωμα, αλλά και σε πιο ανθεκτικούς τύπους όπως ο καρκίνος του παγκρέατος.

«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι τα γηρασμένα κύτταρα αποτελούν μια προτιμώμενη επιλογή όσον αφορά την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του καρκίνου», εξήγησε ο Δρ. Serrano.

Γιατί είναι δυνατό να λειτουργήσει αυτή η προσέγγιση; Καταρχάς, τα γηρασμένα κύτταρα δεν εξαφανίζονται γρήγορα. Σε αντίθεση με τα νεκρά κύτταρα, τα οποία αποβάλλονται γρήγορα, τα γηρασμένα κύτταρα παραμένουν ενεργά για κάποιο χρονικό διάστημα. Αυτό δίνει στο ανοσοποιητικό σύστημα περισσότερο χρόνο για να ανταποκριθεί.

Επίσης, επειδή δεν διαιρούνται, επομένως δεν ενέχουν κίνδυνο δημιουργίας νέων όγκων. Είναι ένας ασφαλής τρόπος για να «εκπαιδεύσετε» το ανοσοποιητικό σας σύστημα χρησιμοποιώντας κύτταρα που μοιάζουν με τον εχθρό αλλά δεν μπορούν να αναπτυχθούν ή να εξαπλωθούν. Ακόμα και τα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα, όταν αναγκάστηκαν να γηράσουν, έγιναν καλύτερα στην ενεργοποίηση των δικών τους λεμφοκυττάρων CD8 που διεισδύουν στον όγκο του σώματος -κύτταρα που επιτίθενται άμεσα στον καρκίνο.

Το μέλλον στην ανάπτυξη συνδυαστικών θεραπειών για τον καρκίνο

Αυτή η έρευνα δεν είναι η μοναδική στον τομέα. Μια ομάδα στο Κέντρο Καρκίνου Memorial Sloan Kettering, με επικεφαλής τη Δρ. Direna Alonso-Curbelo και τον Δρ. Scott W. Lowe, διαπίστωσε επίσης ότι τα γηρασμένα καρκινικά κύτταρα αλλάζουν με τρόπους που διευκολύνουν το ανοσοποιητικό σύστημα να τα εντοπίζει και να τα καταστρέφει.

«Η γήρανση αυξάνει την ικανότητα των κυττάρων να λαμβάνουν σήματα από το περιβάλλον τους που ενεργοποιούν οδούς αναγνώρισης και καταστροφής από κυτταροτοξικά Τ κύτταρα», δήλωσε η Δρ. Alonso-Curbelo.

Με άλλα λόγια, τα γηρασμένα κύτταρα δεν στέλνουν μόνο σήματα κινδύνου -γίνονται επίσης πιο ευαίσθητα στις εισερχόμενες ανοσολογικές οδηγίες. Αυτό ανοίγει την πόρτα για τον συνδυασμό εμβολίων που βασίζονται στη γήρανση με άλλες θεραπείες, όπως αναστολείς σημείων ελέγχου ή κύτταρα CAR-T. Μαζί, θα μπορούσαν να προσφέρουν μια πιο ολοκληρωμένη και διαρκή ανοσολογική άμυνα.

Η ομάδα του IRB Barcelona συνεργάστηκε με ερευνητές από τον Καναδά και το Ινστιτούτο Ογκολογίας Vall d’Hebron. Οι κοινές τους προσπάθειες δείχνουν ότι αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να λειτουργήσει σε ένα ευρύ φάσμα καρκίνων και κάποια μέρα να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με τις υπάρχουσες ανοσοθεραπείες.

Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι η ιδέα της μετατροπής ενός κυττάρου σε θεραπευτικό έναυσμα είναι τολμηρή. Οι μελλοντικές θεραπείες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν εμβόλια που παράγονται από γηρασμένα κύτταρα προσαρμοσμένα στον συγκεκριμένο καρκίνο του κάθε ατόμου.

Προς το παρόν, οι επιστήμονες συνεχίζουν να μελετούν τα πολλά σήματα που εμπλέκονται στη γήρανση και την ανοσία. Κάθε ανακάλυψη μας φέρνει πιο κοντά σε θεραπείες που όχι μόνο επιβραδύνουν τον καρκίνο, αλλά βοηθούν και το ίδιο σας το σώμα να τον καταστρέψει εντελώς.

Πηγές: The Bright Side, Cancer Discovery