Στα δεδομένα που γνωρίζουμε για την παραλλαγή Όμικρον αναφέρθηκε αρχικά η Μαρία Θεοδωρίδου. “Από τις 26 Νοεμβρίου, που αναγνωρίστηκε και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η παραλλαγή “Όμικρον”, ως στέλεχος αυξημένης ανησυχίας, δημιουργήθηκε, όπως όλοι γνωρίζετε, ένας παγκόσμιος συναγερμός. Το ιδιαίτερα ανησυχητικό χαρακτηριστικό του ιού είναι ο μεγάλος αριθμός των μεταλλάξεων- 50- εκ των οποίων οι 22 εντοπίζονται στην πρωτεΐνη ακίδα του ιού και οι 10 στην περιοχή πρόσδεσής του με τον υποδοχέα των κυττάρων.
Συγκριτικά η παραλλαγή “Δέλτα” έχει 9 μεταλλάξεις στην περιοχή της ακίδας. Σύμφωνα, λοιπόν, με μαθηματικά μοντέλα του ECDC προβλέπεται ότι η παραλλαγή “Όμικρον” θα επικρατήσει της “Δέλτα” και στους επόμενους μήνες περισσότερα από το μισό αριθμό των κρουσμάτων θα οφείλονται στην παραλλαγή “Όμικρον”.
Τα τρία θέματα που θα διαμορφώσουν την τελική επίδραση του στελέχους “Όμικρον” και για τη χώρα μας, αλλά και γενικότερα για όλες τις χώρες, είναι τα εξής:
Πρώτον, πόσο μεταδοτικός είναι ο ιός.
Δεύτερον, πόσο ικανός είναι να παρακάμπτει τα αντισώματα και τα ανοσοκύτταρα και να διαταράσσει τον ανοσιακό μηχανισμό.
Τρίτον, πόσο επιβαρυντικός, ενδεχόμενα, είναι στην κλινική έκφραση της νόσου, δηλαδή εάν αυξάνει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο λόγω βαρύτητας νόσου ή και τους θανάτους”.
Τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα: Η μεταδοτικότητα, οι επαναλοιμώξεις, το εμβόλιο
Η Μαρία Θεοδωρίδου συνόψισε τις έως τώρα γνώσεις μας για την Όμικρον. “Πρώτον, σχετικά με τη μεταδοτικότητα. Το Εθνικό Ινστιτούτου το Γιοχάνεσμπουργκ επιβεβαίωσε την ταχεία διασπορά της μετάλλαξης. Μέσα σε λίγες ημέρες αναφέρεται ότι ο αριθμός των κρουσμάτων από περίπου 3.500 κρούσματα ανήλθε στις 8.500. Με βάση δε την εξελικτική βιολογία του Πανεπιστημίου του Βελγίου εκτιμάται ότι ο ιός μπορεί να προκαλέσει 3 έως 6 φορές περισσότερες λοιμώξεις από ότι η μετάλλαξη “Δέλτα” στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Τώρα για την επίδραση του ιού της παραλλαγής “Όμικρον” στους μηχανισμούς της ανοσίας: Μέχρι σήμερα είναι γνωστό ότι ο ιός παρακάμπτει σε κάποιο βαθμό το ανοσιακό σύστημα σε σχέση με τις άλλες μεταλλάξεις και προκαλεί επαναλοιμώξεις σε άτομα που έχουν νοσήσει.
Υπάρχει μία μεγάλη αναδρομική ανάλυση επιδημιολογικών δεδομένων από την έναρξη της πανδημίας μέχρι σήμερα, αλλά αν εντοπίσει κανείς, όπως έκαναν οι ερευνητές, στο διάστημα που επικρατεί η μετάλλαξη “Όμικρον” στη Νότιο Αφρική, φαίνεται ότι ο αριθμός των επαναλοιμώξεων- σε άτομα δηλαδή που έχουν νοσήσει- είναι υπερτριπλάσιος έως και υπερτετραπλάσιος.
Τι γίνεται όμως με την περίπτωση των εμβολιασμένων, στα άτομα τα οποία νόσησαν, με τον αριθμό που είπαμε των επαναλοιμώξεων, φαίνεται ότι τα εξουδετερωτικά αντισώματα δεν αδρανοποιούν τον ιό με την παραλλαγή.
Η θέση πολλών ειδικών, και του Φάουτσι μεταξύ αυτών, είναι παρόμοια. Υποστηρίζουν ότι είναι εξαιρετικά απίθανο οι μεταλλάξεις να ακυρώσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, αλλά απαιτούνται, βέβαια, μελέτες σε πραγματικές συνθήκες για τον καθορισμό του βαθμού προστασίας. Αυτό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να το κρατήσουμε ως αισιόδοξο και το οποίο αντιρροπεί τον όποιο πανικό μπορεί να δημιουργείται για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και την επικράτηση της “Όμικρον”.
Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της τρίτης δόσης
“Στο κλίμα, λοιπόν, αυτής της αβεβαιότητας μπορεί κανείς να αντιπαραθέσει την τεκμηριωμένη, την πρώτη μελέτη από το Ισραήλ, αλλά και άλλες που ακολουθήσαν, αποτελεσματικότητα της τρίτης δόσης των εμβολίων που χορηγούνται”, συνέχισε η κυρία Θεοδωρίδου. “Να θυμηθούμε την κατά 93% προστασία από την εισαγωγή στο νοσοκομείο, 92% από τη σοβαρή νόσο και 81% από το θάνατο, ενώ ταυτόχρονα ο εμβολιασμός μειώνει και τον αριθμό των κρουσμάτων στην κοινότητα. Η αναμνηστική δόση αυξάνει κατά 20 φορές το επίπεδο των εξουδετερωτικών αντισωμάτων και τριπλασιάζει τον αριθμό των μνημονικών Τ και Β λεμφοκυττάρων.
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, με την εμφάνιση της παραλλαγής “Όμικρον” σε πολλές χώρες, όπως και στη δική μας, σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη μεταβολή του κινδύνου μόλυνσης από τον ιό και την έναρξη του χειμώνα, επανεξέτασε προ τριημέρου, όπως ανακοινώθηκε την Παρασκευή από τον Γενικό Γραμματέα τον κύριο Θεμιστοκλέους, τις συστάσεις χορήγησης της τρίτης δόσης και ομόφωνα γνωμοδότησε για τη χορήγηση της τρίτης δόσης σε όλους τους συμπολίτες μας ηλικίας άνω των 18 ετών, στους τρεις μήνες μετά την ολοκλήρωση του εμβολιασμού με τις δυο δόσεις, όπως και μετά προηγηθείσα λοίμωξη.
Θα πρέπει να τονιστεί όμως ότι η βράχυνση του χρόνου χορήγησης στοχεύει στην βέλτιστη προστασία του πληθυσμού λόγω της μετάλλαξης. Τα εμβόλια έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους για την πρόληψη, όπως προανέφερα, των εισαγωγών της βαριάς νόσησης και των θανάτων και η πιθανή σκέψη που μπορεί να πλανάται ότι η ανοσοπροστασία διαρκεί τρεις μήνες είναι αβάσιμη.
Ο εμβολιασμός προκαλεί παραγωγή των Β και Τ λεμφοκυττάρων, αυτό που ακούτε κατ΄ επανάληψη να αναφέρουμε ως κυτταρική ανοσία, τα οποία συνεχίζουν να αυξάνουν, να ωριμάζουν και να αποτελούν μια εμμένουσα μορφή ανοσιακής προστασίας έναντι του κορονοϊού ακόμη και όταν ο τίτλος των αντισωμάτων φθίνει, μειώνεται.
Στις 2 Δεκεμβρίου, στο Lancet δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα μελέτης, ασφάλειας και ανοσογονικότητας από 7 εμβόλια που έχουν παρασκευαστεί για την Covid και χορηγήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο ως αναμνηστικές δόσεις. Είναι η μελέτη COV-Boost πολυκεντρική, τυφλή, τυχαιοποιημένη μελέτη και σύμφωνα με τη μελέτη αυτή η τρίτη δόση χορηγήθηκε τρεις μήνες μετά την δεύτερη δόση. Η μελέτη έδειξε ότι η λειτουργικότητα των Τ κυττάρων, αυτό που προανέφερα ως κυτταρική ανοσία, ελάχιστα επηρεάζεται από τις μεταλλάξεις της πρωτεϊνικής ακίδας και η ανοσία παραμένει ισχυρή και σημαντική για τον έλεγχο σοβαρής νόσου. Ανεξάρτητα από τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται στον βασικό εμβολιασμό, η ανοσιακή αυτή απόκριση με την τρίτη δόση είναι παρόμοια με αύξηση του τίτλου των εξουδετερωτικών αντισωμάτων 20 φορές και τριπλάσια των Τ κυττάρων της κυτταρικής ανοσίας.
Με βάση αυτά τα ευρήματα, η αντίστοιχη Εθνική Επιτροπή της Αγγλίας γνωμοδότησε να χορηγείται η τρίτη δόση τρεις μήνες μετά τον βασικό εμβολιασμό. Μάλιστα αναφέρει ότι η ανοσογονικότητα στους τέσσερις και πέντε μήνες είναι παρόμοια.
Η εμφάνιση, λοιπόν, της μετάλλαξης “Όμικρον”, που ακόμα δεν γνωρίζουμε πολλά από τα χαρακτηριστικά της, μας προτρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα όπλα που ήδη διαθέτουμε. Και ποια είναι; Τα εμβόλια και τα μέτρα που παίρνουμε για ατομική προστασία, για να έχουμε έγκαιρη και ισχυρότερη προστασία.
Σύμφωνα, μάλιστα, με το CDC, η τρίτη δόση με την εμφάνιση της παραλλαγής “Όμικρον”, δεν είναι πολυτέλεια ή υπερβολή αλλά απόλυτη αναγκαιότητα”, ολοκλήρωσε.