H υποπαραλλαγή της Όμικρον BA.5 εντοπίστηκε στη Βόρεια Αφρική τον Φεβρουάριο του 2022 και έπειτα διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου η υποπαραλλαγή αυτή έφτασε πλέον να αποτελεί το 80% των μεταλλάξεων της νόσου Covid -19 στις ΗΠΑ. Γιατί είναι τόσο μεταδοτική σύμφωνα με όσα εξηγεί καθηγητής ιολογίας.
Αφότου ερευνητές στην Βόρεια Αφρική εντόπισαν την «κλασική» βερσιόν της Όμικρον στις 24 Νοεμβρίου 2021 ολοένα και περισσότερες μεταλλάξεις της έγιναν ακόμα πιο μεταδοτικές σε σχέση με την Δέλτα και όπως εκτιμούσαν οι ειδικοί δεν θα αργούσε να γίνει το κυρίαρχο στέλεχος σε όλο τον κόσμο.
Όπως αναφέρει ο Suresh V. Kuchipudi, καθηγητής αναδυόμενων Λοιμωδών ασθενειών με άρθρο του στο The Conversation, πράγματι η Όμικρον ήταν πλέον η επικρατούσα μετάλλαξη μέσα στο 2022. Οι υποπαραλλαγές BA.1, BA.2, BA.4 και BA.5 έκαναν την εμφάνισή τους και όπως έδειξε η συνεχόμενη εμφάνιση των νέων μεταλλάξεων ο ιός SARS-CoV-2 που προκαλεί τη νόσο Covid -19, χρησιμοποιεί τις κλασικές τεχνικές που χρησιμοποιούν οι ιοί για να διαπεράσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτές οι στρατηγικές κυμαίνονται από την αλλαγή του σχήματος των πρωτεϊνών που αναγνωρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα μέχρι το καμουφλάρισμα του γενετικού υλικού που χρησιμοποιείται για να ξεγελάσει τα ανθρώπινα κύτταρα, ώστε να σκέφτονται ότι είναι μέρος δικό του και όχι εισβολέας.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής ιολογίας Suresh V. Kuchipudi, η υποπαραλλαγή BA.5 μπορεί να εισβάλλει στο ανοσοποιητικό σύστημα με καλύτερο τρόπο σε σύγκριση με τις άλλες υποπαραλλαγές.
Πώς υπολογίζεται η μεταδοτικότητα ενός ιού
Ο ρυθμός αναπαραγωγής του ιού το λεγόμενο R0, υπολογίζει την μεταδοτικότητα του ιού σε έναν πληθυσμό που δεν έχει ακόμα νοσήσει. Όταν ένας πληθυσμός αποκτήσει ανοσία χάρη σε προηγούμενη νόσηση ή εμβολιασμό, οι επιδημιολόγοι χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο το λεγόμενο Re ή RT για να υπολογίσουν τη μεταδοτικότητα του ιού. Το RT της παραλλαγής Όμικρον υπολογίζεται ότι είναι 2,5 φορές υψηλότερα σε σύγκριση με τη δέλτα παραλλαγή. Επειδή ακριβώς έχει αυξημένη μεταδοτικότητα, ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με τη Δέλτα έγινε η επικρατούσα μετάλλαξη.
Το θέμα είναι τι είναι αυτό που οδηγεί την Όμικρον και της παραλλαγές της να επικρατούν;
Η απάντηση κρύβεται σε αυτό που ονομάζεται φυσική επιλογή. Πρόκειται για μια εξελικτική διαδικασία κατά την οποία τα στοιχεία που δινουν σε ένα είδος το πλεονέκτημα της αναπαραγωγής συνεχίζουν να περνάνε στην επόμενη γενιά, την ώρα που τα στοιχεία που δεν έχουν αυτό το πλεονέκτημα μένουν πίσω. Καθώς ο ιός SARS-CoV-2 συνεχίζει να αναπαράγεται, η φυσική επιλογή στην ουσία δίνει την δυνατότητα στον ιό να συνεχίζει να επιβιώνει.
Πώς η Όμικρον όμως εξαπλώνεται τόσο «αόρατα»;
Αρκετοί μηχανισμοί συμβάλλουν στην αυξημένη μεταδοτικότητα των παραλλαγών της SARS-CoV-2. Ένας από αυτούς είναι η ικανότητα σύνδεσης με τον υποδοχέα ACE2, που πρόκειται για πρωτεΐνη που βοηθά το σώμα να ρυθμίζει την πίεση του αίματος, ενώ διευκολύνει τον ιό να εισβάλει στα κύτταρα.
Οι υποπαραλλαγές BA.4 και BA.5 μοιράζονται αρκετές μεταλλάξεις με τις προηγούμενες Όμικρον, αλλά έχουν ωστόσο και 3 μοναδικές μεταλλάξεις L452R, F486V και την R493Q (η λεγόμενη έλλειψη μετάλλαξης). Οι L452R και F486V στην πρωτεϊνική ακίδα βοήθησε την BA.5 να διαφύγει τα αντισώματα. Επίσης, η μετάλλαξη L452R βοηθά τον ιό να προσδεθεί στη μεμβράνη του κυττάρου ξενιστή. Αυτή τη στιγμή η υποπαραλλαγή BA.5 είναι υπεύθυνη για τα 2/3 των κρουσμάτων της νόσου Covid -19 στις ΗΠΑ.
Την ώρα που η άλλη μετάλλαξη στην BA.5, η F486V, βοηθά στην διαφυγή ορισμένων τύπων αντισωμάτων, αυτό θα μπορούσε να μειώσει την δυνατότητα να προσδεθεί στην πρωτεΐνη ACE2. Η ικανότητα που έχει να διαφεύγει την ανοσία την ώρα που μπορεί να διατηρεί την ικανότητα πρόσδεσης στην ACE2 είναι μάλλον ένας από τους λόγους που συνέβαλλαν στην ραγδαία μετάδοση της BA.5.