Χοληστερίνη: Τι πρέπει να γνωρίζουν όσοι άνδρες παίρνουν στατίνες

Οι στατίνες είναι από τα πιο κοινά φάρμακα που συνταγογραφούνται για να μειώσουν τη χοληστερίνη και να προστατεύσουν την καρδιά – ωστόσο, οι επιδράσεις τους δεν είναι ίδιες για όλους. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ενώ οι στατίνες είναι εξίσου αποτελεσματικές σε άνδρες και γυναίκες, οι γυναίκες τις λαμβάνουν συχνά σε μικρότερες δόσεις ή δεν τις λαμβάνουν καθόλου, γεγονός που δείχνει ότι το φύλο εξακολουθεί να επηρεάζει τα καρδιαγγειακά αποτελέσματα.

Στατίνες: Λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο για όλους; Πώς επηρεάζονται οι άνδρες;
Πάνω από το 50% ενηλίκων στην Ελλάδα έχουν κάποια μορφή δυσλιπιδαιμίας, σύμφωνα με τη μελέτη EMENO. Η υψηλή χοληστερίνη διπλασιάζει τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο – την αιτία θανάτου που προκάλεσε στη χώρα 46,607 θανάτους το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αν και η διατροφή, η άσκηση, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ παίζουν ρόλο, τα γονίδια και η ηλικία επηρεάζουν επίσης τα επίπεδα χοληστερίνης. Οι στατίνες έχουν γίνει από τα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα παγκοσμίως, καθώς βοηθούν εκατομμύρια ανθρώπους να ρυθμίσουν τη χοληστερίνη τους.

Επηρεάζουν οι στατίνες διαφορετικά τους άνδρες και τις γυναίκες; Αν ναι, πώς;

Σύμφωνα με μελέτη του 2019 με τίτλο «Sex Differences in the Use of Statins in Community Practice», οι γυναίκες είχαν λιγότερες πιθανότητες από τους άνδρες να πάρουν στατίνες ή να πάρουν τη σωστή δοσολογία. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι γυναίκες πιο συχνά δήλωσαν ότι δεν τους συνταγογραφήθηκε ποτέ αυτή η κατηγορία φαρμάκων, ότι σταμάτησαν τη θεραπεία ή ότι πίστευαν πως ήταν λιγότερο ασφαλείς και αποτελεσματικές.

Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι στατίνες λειτουργούν τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, αλλά υπάρχουν ορισμένες διαφορές στον τρόπο συνταγογράφησης, ανεκτικότητας και αποτελεσματικότητας ως προς την επίτευξη των στόχων για τη χοληστερίνη. Οι περισσότερες από αυτές τις διαφορές φαίνεται να προκύπτουν από τις θεραπευτικές πρακτικές και όχι από τη βιολογία – αν και ορισμένοι βιολογικοί παράγοντες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο.

•  Ίδια οφέλη: Οι στατίνες μειώνουν τη χοληστερίνη και προλαμβάνουν την καρδιοπάθεια εξίσου αποτελεσματικά και στα δύο φύλα.
•  Λιγότερη χρήση στις γυναίκες: Οι γυναίκες παίρνουν λιγότερο συχνά στατίνες ή δεν παίρνουν αρκετά ισχυρές δόσεις, ακόμα και όταν διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο.
•  Χαμηλότερη επίτευξη στόχων: Λιγότερες γυναίκες πετυχαίνουν τους στόχους LDL σε σχέση με τους άνδρες, συχνά λόγω μικρότερων ή καθυστερημένων προσαρμογών της δόσης.
•  Περισσότερες παρενέργειες: Οι γυναίκες αναφέρουν περισσότερους μυϊκούς πόνους και διακόπτουν τη θεραπεία πιο συχνά από ό,τι οι άνδρες.
•  Ορμονική επίδραση: Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι οι ορμόνες του φύλου ενδέχεται να επηρεάζουν ελαφρώς τη δράση τους, αλλά αυτό ακόμα διερευνάται.

Τι είναι και ποια η δράση τους;

Το σώμα σας χρειάζεται τη χοληστερίνη για να κάνει πράγματα όπως να χωνεύει την τροφή, να απορροφά ορισμένες βιταμίνες και να παράγει ορμόνες. Όμως, η υπερβολική χοληστερίνη μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των αρτηριών, η οποία μπορεί τελικά να οδηγήσει σε εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή.

Οι στατίνες είναι ένα γενικό όνομα για μια κατηγορία φαρμάκων που βοηθούν στη μείωση της υψηλής χοληστερίνης. Βοηθούν και στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Οι στατίνες λειτουργούν επιβραδύνοντας την ικανότητα του ήπατος να παράγει λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας, γνωστή και ως LDL ή «κακή» χοληστερίνη. Σύμφωνα με την Dr. Mary P. McGowan, Επικεφαλής Ιατρική Σύμβουλο στο Family Heart Foundation, τα φάρμακα αυτά αποτέλεσαν σημείο καμπής στον τομέα.

«Οι στατίνες κυκλοφόρησαν στην αγορά το 1987 και πραγματικά μεταμόρφωσαν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε ανθρώπους με αυξημένη χοληστερίνη», είπε, σύμφωνα με το CQ. «Η μείωση της LDL είναι ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος για να μειώσει τον κίνδυνο εμφράγματος, ανάγκης για στεντ, εγχείρησης bypass ή ακόμα και θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο».

Τα φάρμακα μπορούν να μειώσουν την LDL χοληστερίνη ενός ασθενούς κατά περίπου 30% – μερικές φορές ακόμα και 50% – με υψηλές δόσεις. Μετα-ανάλυση 27 τυχαιοποιημένων μελετών έδειξε ότι η θεραπεία με στατίνες βοήθησε στη μείωση των καρδιαγγειακών συμβάντων κατά 20-25%.

Είναι οι στατίνες κατάλληλες για εσάς;

Ο λόγος που οι στατίνες συνταγογραφούνται τόσο ευρέως είναι επειδή λειτουργούν. Συχνά συνταγογραφούνται ως η πρώτη γραμμή άμυνας. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ο μόνος τρόπος για να μειώσετε τα επίπεδα της χοληστερίνης σας. Η απώλεια βάρους, περισσότερη άσκηση και αλλαγή διατροφής μπορούν επίσης να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές. Ωστόσο, μερικές φορές οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν επαρκούν.

«Η διατροφή μπορεί να μειώσει την LDL κατά περίπου 10-15%, κάτι που μπορεί να είναι αρκετό για ορισμένους ώστε να επιτύχουν τον στόχο τους για την LDL χοληστερόλη», δήλωσε η McGowan. «Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί για τους οποίους η διατροφή δεν είναι αρκετή, είτε επειδή έχουν ήδη καρδιαγγειακή νόσο είτε επειδή έχουν άλλες παθήσεις».

Ανάλογα με τις συμβουλές του γιατρού σας, μπορεί να είναι απαραίτητος ένας συνδυασμός αλλαγών στον τρόπο ζωής και φαρμακευτικής αγωγής. Άτομα με αυξημένη προδιάθεση για καρδιοπάθεια ή εγκεφαλικό, συμπεριλαμβανομένων των ανδρών άνω των σαράντα, θα πρέπει επίσης να εξετάσουν πιο σοβαρά τη λήψη φαρμάκων.

Τι παρενέργειες έχουν;

Οι στατίνες συνοδεύονται από πιθανές παρενέργειες. Μερικές από αυτές μπορεί να είναι σχετικά ήπιες, όπως ζάλη, δυσκοιλιότητα ή αέρια. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν πράγματα όπως μυϊκός πόνος. Πιο σπάνια, οι στατίνες έχουν συσχετιστεί με πράγματα όπως απώλεια μνήμης, φλεγμονή του ήπατος και αύξηση του κινδύνου διαβήτη.

Ο καρδιολόγος R. Todd Hurst διαπίστωσε ότι στην κλινική του εμπειρία οι παρενέργειες επηρεάζουν περίπου το 10% των ατόμων – ποσοστό παρόμοιο με αυτό που βρέθηκε στις ερευνητικές δοκιμές – με την πιο κοινή παρενέργεια να είναι ο μυϊκός πόνος.

Ιδανικά, συνδυάζονται με έναν υγιεινό τρόπο ζωής

Για πολλούς ειδικούς, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής έχουν τη μεγαλύτερη σημασία, ειδικά ως μορφή πρόληψης.

«Πολλοί προτιμούν να αποφύγουν τη λήψη φαρμάκων και να προσπαθήσουν να μειώσουν τη χοληστερίνη τους, καθώς έχει αποδειχθεί ότι οι στατίνες αυξάνουν την κορτιζόλη, η οποία με τη σειρά της πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση στην παραγωγή των φυσικών ορμονών του οργανισμού σας», δήλωσε ο Dr. Darren Clair, Επικεφαλής Ιατρικός Σύμβουλος στο Rebalance Health.

«Η κατανάλωση μιας διατροφής βασισμένης σε μη επεξεργασμένες φυτικές τροφές, η διαχείριση του στρες, η ποιοτική ξεκούραση και η διατήρηση φυσιολογικών, υγιών επιπέδων ορμονών με έναν ολιστικό τρόπο είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιτύχετε βέλτιστη υγεία και να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο όλων των χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών νόσων».

Αλλά η καλύτερη στρατηγική για να καταλάβετε αν πρέπει να πάρετε στατίνες ή όχι είναι πάντα να το συζητάτε με έναν ειδικό και να αξιολογείτε από κοινού τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους. Αν όμως είστε άτομο με υψηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακό επεισόδιο – και πάλι, εξετάζοντας κυρίως άνδρες άνω των σαράντα και άτομα με υπερβολικό βάρος – τότε αυτό ίσως είναι μια συζήτηση που πρέπει να ξεκινήσει νωρίτερα παρά αργότερα.

Πηγές: oloygeia.gr (GQ, PubMed, Atherosclerosis, Oxford Academic European Heart Journal, PubMed, BMC Biology of Sex Differences, PMC)