Ωτίτιδα: Τι να κάνετε αν πονέσει το αυτί σας στη θάλασσα

Η εξωτερική ωτίτιδα είναι οξεία κατάσταση. Που οφείλεται και πως εκδηλώνεται. Ποια είναι η αντιμετώπισή της και τι πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς.

Είναι μία σκηνή συνηθισμένη το καλοκαίρι: εκεί που περνάτε καλά και απολαμβάνετε τις διακοπές σας, αρχίζει ξαφνικά να πονά το αυτί σας και να σας προκαλεί έντονο κνησμό. Έχετε επίσης την αίσθηση ότι έχει μείνει νερό μέσα του, το οποίο δεν μπορείτε να βγάλετε.

Τα συμπτώματα αυτά είναι χαρακτηριστικά της εξωτερικής ωτίτιδας, μιας οξείας κατάστασης που οφείλεται σε φλεγμονή ή/και σε μόλυνση του έξω ακουστικού πόρου. Η εξωτερική ωτίτιδα είναι πολύ συχνή το καλοκαίρι και οφείλεται στον συνδυασμό της ζέστης και της εφίδρωσης με την έκθεση στο νερό της θάλασσας ή στο χλώριο της πισίνας.

Όπως εξηγεί ο ωτορινολαρυγγολόγος Δημήτριος Λιούμπας, αναπληρωτής διευθυντής της Κλινικής Ωτορινολαρυγγολογίας – Στοματικής &  Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής του Νοσοκομείου Metropolitan General, για την εκδήλωσή της υπαίτιοι είναι ορισμένοι μικροοργανισμοί.

Οι μικροοργανισμοί αυτοί είναι κυρίως βακτήρια και μύκητες, που μπορεί να υπάρχουν σε υγρά περιβάλλοντα αλλά και στο νερό της πισίνας. «Το χλώριο που χρησιμοποιείται για την απολύμανση του νερού της πισίνας είναι από μόνο του προδιαθεσικός παράγοντας», λέει. «Στις τροπικές θάλασσες προστίθεται ως  αιτιολογικός παράγοντας και το πλαγκτόν. Στη Μεσόγειο η πυκνότητα του πλαγκτόν δεν είναι τέτοια που να θεωρείται υπεύθυνη για εξωτερικές ωτίτιδες».

Παράγοντες κινδύνου

Άλλοι παράγοντες που συμβάλουν στην εξωτερική ωτίτιδα είναι:

• Ο στενός ακουστικός πόρος
• Η παρουσία εξοστώσεων
• Η μεγάλη τριχοφυΐα, ειδικά σε άνδρες
• Η παρουσία μεγάλης ποσότητας κυψελίδας. Η κυψελίδα αποφράσσει τον ακουστικό πόρο και με το νερό διαστέλλεται, πιέζοντας τα τοιχώματά του. Έτσι προκαλεί ερεθισμό στο δέρμα του
• Η συχνή χρήση μπατονέτας (δημιουργεί μικροτραυματισμούς που προετοιμάζουν το έδαφος για τη φλεγμονή).

Τα συμπτώματα

Όπως προαναφέρθηκε, τα πρώτα συμπτώματα που προκαλεί η εξωτερική ωτίτιδα είναι προοδευτικά εντεινόμενος κνησμός (φαγούρα) στον ακουστικό πόρο και αίσθηση ότι το αυτί είναι γεμάτο νερό ή έχει αποφραχθεί.

Ακολουθεί πόνος που γίνεται ολοένα ισχυρότερος, έως ότου φτάσει ο ασθενής στο σημείο να μην μπορεί να αγγίξει το πτερύγιο του αυτιού του. Σε αυτό το στάδιο, το πτερύγιο και η γύρω περιοχή έχουν αναπτύξει ερυθρότητα. Έχει επίσης αναπτυχθεί οίδημα του ακουστικού πόρου, που προκαλεί μείωση της ακουστικής οξύτητας (βαρηκοΐα αγωγιμότητας). Η ακοή θα επανέλθει πλήρως με τη θεραπεία.

Στην πιο προχωρημένη εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να παρατηρηθεί ροή υγρού από το αυτί και πυρετική κίνηση (πυρετός). Κατά την εξέταση από τον ιατρό, ο τυμπανικός υμένας (τύμπανο) παραμένει συνήθως άθικτος. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όμως,  μπορεί να παρατηρηθεί μυριγγίτιδα (φλεγμονή στο τύμπανο).

Πως αντιμετωπίζεται

Ο ασθενής με συμπτώματα ύποπτα για ωτίτιδα, πρέπει να απευθύνεται στον ωτορινολαρυγγολόγο ιατρό. Εκείνος θα καθαρίσει και θα στεγνώσει τον ακουστικό πόρο. Θα αφαιρέσει επίσης την κυψελίδα και τα υπολείμματα δέρματος που συντελούν στην απόφραξη του ακουστικού πόρου. Τα υπολείμματα αυτά «είναι έντονα υδρόφιλα και δυσχεραίνουν τη διατήρηση του ακουστικού πόρου στεγνού», εξηγεί ο κ. Λιούμπας.

Εάν ο γιατρός διαπιστώσει ότι η ωτίτιδα έχει προκαλέσει οίδημα στον πόρο, θα τοποθετήσει ειδικό ωτικό tampon εμποτισμένο με τοπικό αντιβιοτικό και κορτιζόνη. Με αυτό τον τρόπο θα αποκατασταθεί η διαβατότητα του πόρου και θα μπορέσει να συνεχιστεί η θεραπεία με τοπικές σταγόνες.

Μερικοί ασθενείς χρειάζονται και συστηματική αντιβιοτική αγωγή (από το στόμα).  Τα παυσίπονα έχουν κι αυτά το ρόλο τους, αν και η διάρκειά τους δεν είναι μεγάλη. Βασικός κανόνας της θεραπείας για την εξωτερική ωτίτιδα είναι να παραμένει στεγνός ο ακουστικός πόρος.

Η διάρκεια της θεραπείας συνήθως είναι 7 έως 10 ημέρες, κατά τον κ. Λιούμπα.

Οι πιθανές επιπλοκές

Σε μερικούς ασθενείς η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές. Αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών διατρέχουν κυρίως όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως:

• Τα πολύ μικρά παιδιά
• Οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς
• Οι πάσχοντες από διαβήτη

Στα άτομα αυτά, η φλεγμονή μπορεί να επεκταθεί στους παρακείμενους μαλακούς ιστούς, αλλά και στο οστό (οστεΐτιδα λιθοειδούς). Σε τέτοια περίπτωση προκαλείται σοβαρή λοίμωξη, η οποία απαιτεί εισαγωγή σε νοσοκομείο με στενή παρακολούθηση και ενδοφλέβια αγωγή.

Επομένως, αν πονέσει το αυτί σας στη διάρκεια του καλοκαιριού, συμβουλευθείτε αμέσως έναν ωτορινολαρυγγολόγο ιατρό.