Μνήμη: Γιατί την ενισχύει το τραγούδι που «κόλλησε» στο κεφάλι σας

«Όλα σε θυμίζουν απλά κι αγαπημένα» λέει το γνωστό άσμα της Χαρούλας Αλεξίου και εκτός από «πράγματα δικά σου» αυτό που ζωντανεύει τις αναμνήσεις μας είναι τα τραγούδια που πολλές φορές «κολλάνε» στο κεφάλι μας και τα σκεφτόμαστε όλη μέρα. Αυτό που δεν περίμενε κανείς είναι πως αυτό το φαινόμενο είναι τελικά ιδιαίτερα ευεργετικό για τη διαμόρφωση της μνήμης, όχι μόνο για το τραγούδι αλλά και γεγονότα της ζωής μας που σχετίζονται με αυτό, σύμφωνα με νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

Πόσες φορές άλλωστε δεν έτυχε να ακούσουμε ένα τραγούδι και αμέσως να έρθουν στο μυαλό μας όλες εκείνες οι μνήμες από όταν το πρωτοακούσαμε;«Η επιστημονική κοινότητα ήδη γνωρίζει πως η μουσική φέρνει στο προσκήνιο προσωπικές αναμνήσεις και αυτές συγκαταλέγονται στις συναισθηματικές εμπειρίες που λατρεύουν» σημειώνει ο Petr Janata, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και συν-συγγραφέας της έρευνας διευκρινίζοντας το ζητούμενο της έρευνας τους: «Αυτό που δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως είναι πώς αυτές οι μνήμες διαμορφώνονται εξαρχής και πώς γίνονται τόσο ανθεκτικές, έτσι ώστε και μόνο με το άκουσμα ενός τραγουδιού να ανακαλέσουμε άμεσα μια ανάμνηση».

Η νέα αυτή μελέτη που δημοσιεύτηκε διαδικτυακά στο Journal of Experimental Psychology: General προσφέρει μια αρχική ματιά σε αυτούς τους μηχανισμούς και απέδειξε θεαματικά ότι τα τραγούδια που «κολλάνε» στη σκέψη μας βοηθούν αυτή τη διαδικασία ενίσχυσης των αναμνήσεων καθώς σχηματίζονται για πρώτη φορά, σύμφωνα με τους συγγραφείς. Συνδυάζουν έτσι δύο φαινόμενα που βιώνουμε όλοι μας ακούγοντας μουσική: το τραγούδι που είναι «κολλημένο» και εξακολουθεί να παίζει στο κεφάλι μας και τις μνήμες που αναδύονται λόγω της μουσικής.

Η μεθοδολογία

Οι επιστήμονες συνεργάστηκαν με 25 εώς 31 διαφορετικούς προποτυχιακούς φοιτητές και απόφοιτους του πανεπιστημίου, διεξάγοντας τρία πειράματα με καθένα από τα τρία σε διάστημα τριών διαφορετικών ημερών, σε απόσταση εβδομάδων. Οι συμμετέχοντες άκουσαν αρχικά άγνωστη σε αυτούς μουσική και στη συνέχεια, μια εβδομάδα αργότερα, άκουσαν ξανά την ίδια μουσική, αυτή τη φορά σε συνδυασμό με άγνωστες σε αυτούς ταινίες. Στη μία περίπτωση, οι ταινίες έπαιζαν χωρίς μουσική. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν στη συνέχεια να θυμηθούν όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορούσαν από κάθε ταινία όσο η μουσική έπαιζε. Ερωτήθηκαν επίσης σχετικά με την ανάμνηση των σχετικών μελωδιών και πόσο συχνά «κολλούσε» κάθε μία από τις μελωδίες στο μυαλό τους. Ας σημειώθει ότι κανένας τους δεν είχε λάβει μουσική παιδεία.

Τα αποτελέσματα

Όσο πιο συχνά «έπαιζε» μια μελωδία στο κεφάλι των συμμετεχόντων, τόσο πιο ακριβείς ήταν και οι μνήμες του ατόμου σχετικά με τη μελωδία και τόσο περισσότερες λεπτομέρειες θυμόταν το άτομο από τη συγκεκριμένη ενότητα της ταινίας με την οποία έγινε η αντιστοίχιση. Έχοντας μόλις μια εβδομάδα διαφορά μεταξύ της πρώτης παρακολούθησης της ταινίας και της επανεξέτασης, το αποτέλεσμα του επανειλημμένου «κολλήματος» του τραγουδιού είχε σαν αποτέλεσμα την τέλεια διατήρηση των λεπτομερειών της ταινίας. Οι αναμνήσεις αυτών των συμμετεχόντων, στην πραγματικότητα, ήταν τόσο καλές όσο όταν είδαν για πρώτη φορά την ταινία.

«Η έρευνά μας αποδεικνύει ότι ακόμα και όταν εξακολουθείτε και σκέφτεστε αυτό το τραγούδι στο μυαλό σας, αλλά δε θυμάστε λεπτομέρειες, αυτό θα συνεχίσει να ενισχύει τις αναμνήσεις» καταλήγει η Janata. Με άλλα λόγια, στην πραγματικότητα είναι μια φυσική διαδικασία απομνημόνευσης που βοηθά στη διατήρηση πρόσφατων εμπειριών στη μακροχρόνια μνήμη.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η έρευνα, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, θα μπορούσε τελικά να βοηθήσει τα άτομα που πάσχουν από άνοια και άλλες νευρολογικές διαταραχές έτσι ώστε να θυμούνται καλύτερα τα συμβάντα, τους ανθρώπους και τις καθημερινές τους εργασίες.