Εμβόλιο HPV: Δωρεάν και στα αγόρια – Σε ποια ηλικία πρέπει να γίνεται

Σύσταση υπέρ του εμβολιασμού αγοριών (παιδιών και εφήβων) 9 έως 18 ετών έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) εξέδωσε στα τέλη του προηγούμενου μήνα το ελληνικό Υπουργείο Υγείας.  Η συνταγογράφηση του εννεαδύναμου εμβολίου μέσω της ΗΔΙΚΑ. 

Η Ελλάδα ανήκει πλέον στις 28 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που αποζημιώνουν τον εμβολιασμό των αγοριών, από τις συνολικά 47 που εγκρίνουν τον εμβολιασμό ενάντια στον ιό HPV.

Πρόκειται για την προσπάθεια καταπολέμησης του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, ο οποίος προκαλεί τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και άλλους σχετιζόμενους καρκίνους με τον ιό HPV ( κόλπου και αιδοίου, της κεφαλής & τραχήλου, του πέους, του πρωκτού και των γεννητικών κονδυλωμάτων κ.α.).

Το εμβόλιο προσφέρει προστασία από ορισμένους τύπους καρκίνου, σε ποσοστό που ξεπερνά το 96%.

Η συνταγογράφηση του προτεινόμενου εννεαδύναμου (καλύπτει εννέα τύπους του ιού HPV) εμβολίου είναι πλέον εφικτή μέσω ΗΔΙΚΑ για τους επαγγελματίες υγείας, παρέχοντας τη δυνατότητα για πρώτη φορά και στα αγόρια να αποκτήσουν πρόσβαση στο εμβόλιο με πλήρη αποζημίωση.

Το εμβόλιο συνταγογραφούν όλοι οι παιδίατροι.

Στόχος η εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έως το 2030

Το Υπουργείο Υγείας εξέδωσε το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ) Παιδιών και Εφήβων με σύσταση υπέρ του εμβολιασμού των αγοριών και των κοριτσιών ηλικίας 9-18 ετών έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), συμπεριλαμβανομένων των ομάδων υψηλού κινδύνου.

Στις 23 Μαρτίου αναρτήθηκε το ανανεωμένο ΕΠΕ στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας.

Η ένταξη των αγοριών στις συστάσεις εμβολιασμού έναντι του HPV είναι απόλυτα σύμφωνη με τις διεθνείς στρατηγικές των Π.Ο.Υ. και Ε.Ε. για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και των HPV σχετιζόμενων καρκίνων.

Οι αρμόδιες ελληνικές υγειονομικές αρχές κινούνται με συνέπεια προς τη στρατηγική αυτή, μέσα από συγκεκριμένους στόχους, μέχρι το 2030.

Γι’ αυτό και η απόφαση του υπουργού Υγείας Θάνου Πλεύρη, ήρθε ως επιστέγασμα των προσπαθειών του Υπουργείου Υγείας αναφορικά με την πρόθεση της κυβέρνησης να εντάξει και τον εμβολιασμό των αγοριών 9-18 ετών, στους εμβολιασμούς που καλύπτονται οικονομικά από το κράτος.

Τι λένε οι έρευνες για τον HPV και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου

Ο HPV ευθύνεται για το 5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και αιδοίου, της κεφαλής & τραχήλου, του πέους, του πρωκτού και των γεννητικών κονδυλωμάτων, επηρεάζοντας σημαντικά και τα δύο φύλα.

Ο εμβολιασμός, ως μέσο πρωτογενούς πρόληψης είναι ένα αποτελεσματικό και αποδοτικό μέτρο δημόσιας υγείας που σώζει ζωές.

Πρόσφατη μελέτη στην Αγγλία έδειξε ότι ο εμβολιασμός έναντι του ιού ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) μεταξύ 2006-2019 μείωσε κατά 87% τα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στα εμβολιασμένα κορίτσια 12-13 ετών.

Ως εκ τούτου, η επέκταση του εμβολιασμού στα αγόρια διασφαλίζει τη μελλοντική υγεία αγοριών και κοριτσιών παρέχοντας τους ίσο δικαίωμα πρόσβασης.

Αυξάνοντας τα ποσοστά εμβολιασμού και στα δύο φύλα μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση των HPV-σχετιζόμενων νόσων και καρκίνων στη χώρα μας.

Τι είναι ο ιός HPV και πως προκαλεί κακοήθειες

Σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση σχετικών μελετών, καθηγητές του ΕΚΠΑ αναφέρουν πως οι ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι μια ομάδα ιών με περισσότερους από 150 υπότυπους, που μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής.

Είναι γνωστό ότι 40 υπότυποι μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση της γεννητικής περιοχής και περίπου 20 είναι δυνητικά ογκογόνοι.

Σχεδόν όλα τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα θα έρθουν σε επαφή με έναν HPV ιό. Οι ιοί αυτοί παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό μεταδοτικότητας, με αποτέλεσμα περίπου 80% των κοριτσιών και των αγοριών να παρουσιάζουν μόλυνση σύντομα μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Σε περίπου 5-10% των μολύνσεων θα υπάρξει εμμένουσα λοίμωξη, που μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση κακοήθειας.

Οι ογκογόνοι υπότυποι προκαλούν συχνά νεοπλάσματα της γεννητικής περιοχής, όπως καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του αιδοίου στις γυναίκες, καρκίνο του πέους και του πρωκτού στους άνδρες. Επιπλέον, οι ογκογόνοι ΗPV τύποι σχετίζονται και με καρκίνο του στοματοφάρυγγα που αυξάνει σε συχνότητα τις τελευταίες 10ετίες στον αναπτυγμένο κόσμο.

Η πιο συχνή κλινική εκδήλωση των μη ογκογόνων HPV τύπων είναι τα γεννητικά κονδυλώματα, το συχνότερο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, με θεραπεία που μπορεί να είναι επίπονη, καθώς υποτροπιάζουν προκαλώντας ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα σε νέους ανθρώπους.

Οι στόχοι για την εξάλειψη του καρκίνου που προκαλείται από τον HPV

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ανακοίνωσε ότι ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας όταν όλες οι χώρες καταφέρουν να έχουν <4 περιστατικά/100.000 γυναίκες/έτος, κάτι που είναι εφικτό εντός του αιώνα εάν, μέσω μιας Παγκόσμιας 90-70-90 Στρατηγικής , επιτευχθούν μέχρι το 2030 οι εξής τρεις στόχοι :

• 90% των κοριτσιών <15 ετών να εμβολιαστούν πλήρως κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)
• 70% των γυναικών να εξετασθούν προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακρίβειας (HPV test) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών
• 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχουν ενδεδειγμένης θεραπείας και υποστηρικτικής φροντίδας.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την καταπολέμηση κατά του καρκίνου θέτει ως προτεραιότητα τη διαχείριση των καρκίνων που μπορούν να προληφθούν από τον εμβολιασμό, μεταξύ των οποίων οι σχετιζόμενοι με τον HPV.

Στον τομέα της πρόληψης προβλέπεται μεταξύ των κύριων προληπτικών δράσεων (συμπεριλαμβανομένου του προσυμπτωματικού ελέγχου) ο HPV-εμβολιασμός σε ποσοστό μεγαλύτερο του >90% των κοριτσιών και η αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού των αγοριών.

Το Υπουργείο Υγείας, τόσο με την ανανέωση του ΕΠΕ, όσο και με την επικείμενη έκδοση του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού και τη δημιουργία του Εθνικού μητρώου Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων, θέτει τις βάσεις μιας συντονισμένης στρατηγικής δημόσιας υγείας που στηρίζεται στην πρόληψη και στο σχεδιασμό τεκμηριωμένων πολιτικών υγείας με βάση τα δεδομένα.

Θα πρέπει να αναφερθεί, ωστόσο, πως στην Ελλάδα μέχρι στιγμής μόνο το 30% έως 40% των εφήβων κοριτσιών εμβολιάζεται κατά του ιού HPV, παρότι υπάρχει η δωρεάν ασφαλιστική παροχή εδώ και αρκετά χρόνια. Μάλιστα τα ποσοστά μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.