Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος: Βήμα-βήμα πώς να το κόψεις

Το τσιγάρο δεν κάνει κακό μόνο στην υγεία μας αλλά και στο περιβάλλον. Τι κακό προκαλεί γενικά, τι κοστίζει η μόλυνση αυτή στο περιβάλλον και τι μπορεί να κάνει κανείς για το κόψει αυτή την κακιά συνήθεια που μας οδηγεί στον θάνατο.

Ο ΠΟΥ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καπνίσματος αποκαλύπτει κάποιες νέες πληροφορίες οι οποίες δείχνουν πως ο καπνός καταστρέφει όχι μόνο την υγεία του ανθρώπου αλλά και το περιβάλλον και καλεί την καπνοβιομηχανία να αναλάβει τις ευθύνες τις για την καταστροφή που προκαλεί.

Κάθε χρόνο η καπνοβιομηχανία στην ουσία αφαιρεί πάνω από 8 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, 600 εκατομμύρια δέντρα, 200.000 εκτάρια γης, 22 δισεκατομμύρια τόνους νερού και 84 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα.

Η πλειοψηφία του καπνού αναπτύσσεται σε χαμηλές και μεσαίου εισοδήματος χώρες, όπου το νερό και η καλλιεργήσιμη γη συχνά χρειάζονται απεγνωσμένα για να παράγουν φαγητό στην περιοχή. Αντίθετα όμως χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των καπνικών φυτών, την ώρα που ολοένα και περισσότερη γη χάνει δάση.

Η έκθεση του ΠΟΥ με τίτλο “Tobacco: Poisoning our planet” σημειώνει ότι το ενεργειακό αποτύπωμα της καπνοβιομηχανίας και την διαδικασίας ανάπτυξης του καπνού ισούται με το ένα πέμπτο της παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν τα εμπορικά αεροπλάνα κάθε χρόνο, συνεισφέροντας έτσι στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ακόμα και τα τσιγάρα που δεν έχουν καπνό όπως τα ηλεκτρονικά συνεισφέρουν στην μόλυνση του περιβάλλοντος με πλαστικά. Τα φίλτρα των τσιγάρων περιέχουν μικροπλαστικά και θεωρούνται η δεύτερη πηγή μόλυνσης από πλαστικό παγκοσμίως.

Παρόλη τη διαφήμιση που έχει κάνει η καπνοβιομηχανία μέχρι τώρα δεν υπάρχει ένδειξη ότι τα φίλτρα έχουν κάποια οφέλη για την υγεία. Για αυτό το ΠΟΥ καλεί τους ιθύνοντες να αντιμετωπίσουν τα φίλτρα για αυτό που είναι, πλαστικά μιας χρήσεως και να σκεφτούν να απαγορεύσουν τα πλαστικά φίλτρα για να προστατεύσουμε την Παγκόσμια Υγεία και το Περιβάλλον.

Το κόστος που καθαρισμού εξάλλου πέφτει στους φορολογούμενους παρά στην καπνοβιομηχανία που δημιουργεί το πρόβλημα. Κάθε χρόνο αυτή η μόλυνση κοστίζει στην Κίνα σχεδόν 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και στην Κίνα αντίστοιχα 766 εκατομμύρια. Το κόστος για την Βραζιλία και την Γερμανία ξεπερνά τα 200 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Οι χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία και οι πόλεις των ΗΠΑ όπως το Σαν Φρανσίσκο, η Καλιφόρνια πήραν θέση και έχουν επιβάλλει έναν νόμο στην καπνοβιομηχανίες που τις καθιστά υπεύθυνες για τον καθαρισμό της μόλυνσης που εκείνες δημιουργούν. Ο ΠΟΥ καλεί τις χώρες να ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα και να υποστηρίζουν τους αγρότες που καλλιεργούν καπνά ώστε να δημιουργήσουν βιώσιμες καλλιέργειες.

Η επιδημία του καπνίσματος και οι ασθένειες που φέρνει

Σε κάθε περίπτωση, η συνήθεια του καπνίσματος αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στις σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) αλλά και πολλές Επιστημονικές / Ιατρικές Εταιρείες, το κάπνισμα είναι μια σοβαρή χρόνια ασθένεια και ο καπνιστής είναι ασθενής που χρειάζεται συχνή ιατρική παρέμβαση.

Η χρήση καπνού συνδέεται με μια ποικιλία ασθενειών και αναπηρίας με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας ζωής και το υψηλό κοινωνικό κόστος, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της ιατρικής περίθαλψης και τη μείωση της οικονομικής παραγωγικότητας. Το κάπνισμα δεν είναι επιβλαβές μόνο για τους καπνιστές, αλλά είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τους παθητικούς καπνιστές, όπως απέδειξε ήδη από το 1981 ο καθηγητής Δ. Τριχόπουλος.

Το εθιστικό κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία πρώιμης αλλά αποτρεπτής θνησιμότητας στον ανεπτυγμένο κόσμο. Το κάπνισμα αυξάνει τη συχνότητα εμφάνισης σοβαρών νοσημάτων, αλλά αυξάνει και τη θνησιμότητα από τα νοσήματα αυτά.

Tα κυριότερα και συχνότερα είναι:

• Στεφανιαία νόσος (εμφράγματα)
• Καρκίνος (του πνεύμονα, του λάρυγγα, της ουροδόχου κύστης κ.λπ.)
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• Αγγειακές παθήσεις εγκεφάλου (εγκεφαλικά)

Παράλληλα, αυξάνει τη βρεφική θνησιμότητα και προκαλεί εμβρυικές επιπλοκές κατά την κύηση.

Ετησίως, πάνω από 19.000 Έλληνες πεθαίνουν από το κάπνισμα.Όπως αναφέρει παλαιότερο δελτίο τύπου του ΕΟΔΥ, ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε κάποια «επικίνδυνα» παραδείγματα της τεκμηριωμένα βλαπτικής επίδρασης του καπνίσματος στη θνησιμότητα. Ένα άτομο 25 ετών που καπνίζει ένα πακέτο την ημέρα θα ζήσει 4,6 χρόνια λιγότερο από το προβλεπόμενο! Αν καπνίζει 2 πακέτα τη μέρα θα ζήσει λιγότερο 8,3 χρόνια! Έναρξη του καπνίσματος στην ηλικία των 15 μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης 8 χρόνια! Έναρξη στα 25 επιφέρει μείωση του προσδόκιμου ζωής 4 χρόνια!

Είναι ξεκάθαρο στους επαγγελματίες υγείας, αλλά και στους πολίτες ότι η αντιμετώπιση του καπνίσματος αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα. Το κάπνισμα, πέρα από τις οργανικές βλάβες που προκαλεί σε διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, συνιστά μια συνήθεια από την οποία είναι δύσκολη η απεξάρτηση. Συνεπώς απαιτείται η ανάπτυξη στρατηγικών με διεθνή και διεπιστημονική συνεργασία. Στόχος είναι να “θεραπευθούν” από το κάπνισμα αυτοί που ήδη καπνίζουν, ενώ οι μη καπνιστές να αποθαρρυνθούν να το ξεκινήσουν.

Στην Ελλάδα παρατηρούνται χαμηλά ποσοστά παιδικού και εφηβικού καπνίσματος, σε αντιδιαστολή με τα απογοητευτικά υψηλά ποσοστά στους ενήλικες. Παράλληλα, τα ποσοστά καπνιστών στην ηλικία των 17 – 18 ετών είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.Υπάρχει, συνεπώς, η αναγκαιότητα να τονιστεί η σημασία της εκπαίδευσης και της πολιτικής δημόσιας υγείας για την πρόληψη της χρήσης του καπνού, ειδικά κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Στην Ελλάδα, οι νεαροί ενήλικες ηλικιών μεταξύ 18 και 22 ετών τείνουν να χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση προϊόντα καπνού. Τα άτομα αυτά θα πρέπει να αποθαρρυνθούν να ξεκινήσουν το κάπνισμα.

Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν και οφείλουν να είναι πρωτοπόροι στον αγώνα κατά του καπνίσματος.

Οδηγίες για τη διακοπή καπνίσματος

Δεν είναι δύσκολο να πει κανείς «μπορώ να κόψω το τσιγάρο», αλλά σίγουρα στην πράξη δεν είναι τόσο εύκολο. Ακολουθούν οδηγίες που μπορούν να βοηθήσουν στην προσπάθεια αυτή. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός για αυτό πρέπει να συζητήσει την προσπάθειά του αυτή με έναν γιατρό.

• Ανακοινώστε στο περιβάλλον σου ότι κάνεις προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος ώστε να σε ενισχύσει και να δείξει κατανόηση στις αλλαγές της διάθεσής σας και αν είναι δυνατόν όσοι καπνίζουν να αποφεύγουν να το κάνουν μπροστά σου.
• Πέταξε τασάκια, αναπτήρες και τσιγάρα από το χώρο του σπιτιού , του αυτοκινήτου και της δουλειάς.
• Αύξησε την πρόσληψη νερού, πίνοντας τουλάχιστον 1,5 λίτρα ημερησίως, πράγμα που βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού.
• Ελάττωσε την κατανάλωση καφεϊνης, η οποία εντείνει την επιθυμία για κάπνισμα. Μην κόβεις όμως τελείως τον καφέ γιατί τότε θα έχεις να αντιμετωπίσεις διπλή στέρηση.
• Ακολούθησε ένα διαιτολόγιο χαμηλά σε λιπαρά αποφεύγοντας τα γλυκά, ώστε να αποφύγεις την αύξηση βάρους. Καταπολέμησε την τάση για τσιμπολόγημα επιλέγοντας χαμηλές σε θερμίδες τροφές όπως ωμά λαχανικά.
• Για τις λιγούρες φρόντισε να συμπεριλαμβάνεις στο διαιτολόγιό σου φρούτα και μία ισορροπημένη ποσότητα υδατανθράκων κατά προτίμηση σύνθετων γιατί κρατάνε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σταθερά.
• Ξεκίνα γυμναστική. Εκτός του ότι ανακουφίζει τα συμπτώματα στέρησης, μειώνει σημαντικά και την πιθανότητα να πάρεις βάρος ιδιαίτερα αν συνδυάζεται με μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρά.
• Κράτα τα χέρια σου απασχολημένα με υποκατάστατα για το χέρι, όπως μια μικρή ελαστική μπαλίτσα ή ένα κομπολόι, ιδιαίτερα όταν είσαι σε φάση χαλάρωσης ή παρέα με φίλους.
• Βρες αντιπερασπασμούς για τις δύσκολες στιγμές. Όταν νιώθεις ότι θέλεις να καπνίσεις πάρε ένα φίλο τηλέφωνο, κάνε μια βόλτα ή καταπιάσου με δουλειές.
• Απόφυγε τον πρώτο καιρό να συναντηθείς με φίλους σου καπνιστές, εξηγώντας τους το λόγο. Στις εξόδους επέλεξε μέρη που δεν επιτρέπεται το κάπνισμα.