Ευλογιά των πιθήκων: Τα τέσσερα σενάρια για το μέλλον του ιού

Το μέλλον του ιού της ευλογιάς των πιθήκων μέσα από τέσσερα γραφήματα. 

Το πρώτο κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων αναφέρθηκε το 1970 στην Δημοκρατία του Κονγκό το 1970. Έκτοτε υπήρξαν πολλά ξεσπάσματα του ιού αλλά είναι αυτοπεριοριζόμενα, με τις αλυσίδες ανθρώπινης μετάδοσης να τελειώνουν χωρίς να προκαλούν επιδημίες. Το τωρινό ξέσπασμα, όμως, είναι διαφορετικό. Υπάρχει μεγαλύτερη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο και είναι σε μεγαλύτερη γεωγραφική κλίμακα.

Σε λίγες εβδομάδες, η ευλογιά των πιθήκων έχει εξαπλωθεί σε 37 μη ενδημικές χώρες με πάνω από 3.400 κρούσματα. Επομένως, τι είναι πιθανό να συμβεί με τον ιό τις επόμενες εβδομάδες και μήνες;

Υπάρχουν μεγάλα κενά για τα όσα γνωρίζουμε για την ευλογιά των πιθήκων αλλά συνδυάζοντας όσα γνωρίζουμε από την ιστορία άλλων μολυσματικών ασθενειών γίνεται πιο πιθανό να αναλύσουμε μελλοντικά σενάρια.

Τα παρακάτω τέσσερα σενάρια βασίζονται στην παρακάτω γνώση. Τον μέσο αριθμό ατόμων που μπορεί να μολύνει ένα μολυσμένο ατομο (υποθέτονtας ότι δεν έχουν εμβολιαστεί κατά του ιού ή δεν έχουν νοσήσει από τον ιό) είναι 2,13. Αυτός ο αριθμός ονομάζεται βασικός δείκτης αναπαραγωγής ή R. Η ανοσία της αγέλης – το σημείο στο οποίο αρκετά άτομα έχουν ανοσία ώστε η μετάδοση του ιού να μην μπορεί να διατηρηθεί – είναι 53%. Τέλος η περίοδος επώασης, ο χρόνος δηλαδή από τη στιγμή της λοίμωξης μέχρι την εμφάνιση συμπτωμάτων είναι 5-21 μέρες.

Σενάριο 1ο: Αυτοπεριορισμός του ξεσπάσματος

Η επιδημία του 2022 φαίνεται να ξεκίνησε ως ένα υπερμεταδοτικό γεγονός που περιλάμβανε ένα δίκτυο κυρίως αντρών που έκαναν σεξ με άλλους άντρες. Ωστόσο, μέχρι την πρόσφατη επιδημία θεωρούταν η σχετικά χαμηλή μεταδοτικότητα του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο θα το καθιστούσε απίθανο για τον ιό να μεταδοθεί έξω από την αρχική κοινότητα.

Σε αυτό το σενάριο, το ξέσπασμα θα τελειώσει γρήγορα μόλις ο πληθυσμός σε κίνδυνο ανοσοποιηθεί και επιτευχθεί τοπικά η ανοσία της αγέλης. Στο παρελθόν, πολλά άτομα είχαν κάποιο ανοσία (διασταυρούμενη ανοσία) από τους μαζικούς εμβολιασμούς κατά της ευλογιάς, κατά τον 20ο αιώνα. Επομένως, ο αναπαραγωγικός δείκτης R μπορεί να είναι κοντά ή κάτω από το 1 και η μετάδοση να σταματήσει σύντομα.

Σενάριο 2: Όλος ο πληθυσμός

Η συνεχιζόμενη μετάδοση της ευλογιάς των πιθήκων τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2022 σημαίνει ότι ο ιός κινείται πέρα από το συνηθισμένο του δίκτυο. Το μέγεθος του ξεσπάσματος έχει ήδη ξεπεράσει το προηγούμενο μεγαλύτερο (2017-2019 στο Κονγκό). Είναι πιθανό ότι οι μεγάλες συγκεντρώσεις συμπεριλαμβανομένων των φεστιβάλ έχει δημιουργήσει νέες αλυσίδες μετάδοσης.

To 2o σενάριο κάνει την υπόθεση ότι άπαντες κάτω των 50 είναι ευάλωτοι στη λοίμωξη, δεδομένου ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός κατά τη ευλογιάς σταμάτησε τη δεκαετία 1970-1980. Ο ιός θα συνεχίσει να μεταδίδεται, αναζητώντας υψηλού κινδύνου και μη ανοσοποιημένες κοινότητες.

Ο ιός θα συνεχίσει να μεταδίδεται εκτός αν ένας συνδυασμός ιχνηλάτησης επαφών και εμβολιασμού δακτυλίου (μια στρατηγική για την αναστολή της εξάπλωσης μιας ασθένειας με εμβολιασμό εκείνων που είναι πιο πιθανό να μολυνθούν. Αυτή η στρατηγική εμβολιάζει τις επαφές επιβεβαιωμένων ασθενών και τα άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με αυτές τις επαφές) σταματήσουν τη μετάδοση. Δεδομένης της χαμηλής μεταδοτικότητας του ιού, πάντως, η επιδημία μπορεί να εξαφανιστεί πριν φτάσει το όριο της ανοσίας της αγέλης του 50% του πληθυσμού.

Σενάριο 3ο: Να γίνει ενδημική

Η πλήρης εξαφάνιση του ιού είναι αδύνατη επειδή η ευλογιά των πιθήκων υπάρχει σε ένα ευρύ φάσμα ζώων ξενιστών. Η χαμηλή μεταδοτικότητα σημαίνει επίσης ότι μπορεί να επιβιώσει σε χαμηλά επίπεδα στον πληθυσμό. Επιπλέον, η μακρά περίοδος επώασης και τα μεταβλητά συμπτώματα επιτρέπουν την αποφυγή της ανίχνευσης. Επομένως, η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να έχει ήδη εξαπλωθεί εδώ και πολύ καιρό.

Στο σενάριο 3, μετά το μεγάλο ξέσπασμα, η ασθένεια θα εγκατασταθεί σε μακροπρόθεσμο, σχετικά σταθερό επίπεδο. Παρόμοια με την προεμβολιαστική ευλογιά ή ανεμοβλογιά .

Η εισροή ευπαθών ατόμων μέσω της γέννησης ή της μετανάστευσης θα διατηρήσει τον ιό στον πληθυσμό. Μπορεί να χρειαστούν μαζικά προγράμματα εμβολιασμού για την εκρίζωση της νόσου. Ωστόσο, η σχετικά χαμηλή μεταδοτικότητα της ευλογιάς των πιθήκων σημαίνει ότι τέτοια προγράμματα είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά.

Σενάριο 4: Επαναλαμβανόμενες μεγάλες επιδημίες

Η τρέχουσα επιδημία μπορεί να είναι η πρώτη περίπτωση μιας σειράς εστιών. Μακροπρόθεσμα (σενάριο 4), θα πρέπει να περιμένουμε μια επιστροφή της ευλογιάς των πιθήκων που προκαλείται από μελλοντικά «ζωονοσογόνα γεγονότα», όπου η ασθένεια μεταπηδά από τους ξενιστές των ζώων στους ανθρώπους. Καθώς η διασταυρούμενη ανοσία από τα εμβόλια ευλογιάς μειώνεται, οι επιδημίες μπορεί να γίνουν ακόμη πιο σημαντικές.

Λίγα είναι γνωστά για τη δυνατότητα μετάλλαξης της ευλογιάς των πιθήκων. Ωστόσο, υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθεί σε μια πιο γρήγορα εξαπλούμενη παραλλαγή.

Υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια για την ευλογιά των πιθήκων και είναι περίπου 85% αποτελεσματικά. Αν και επί του παρόντος δεν υπάρχουν αρκετές δόσεις για να εμβολιαστούν όλοι, δεν υπάρχει ανάγκη για ένα πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού δεδομένης της χαμηλής μεταδοτικότητας της ευλογιάς των πιθήκων. Αντίθετα, τα εμβόλια θα πρέπει να προσφέρονται σε όσους κινδυνεύουν περισσότερο, συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων στην Αφρική που έρχονται περισσότερο σε επαφή με τα άγρια ​​ζώα που μεταφέρουν τον ιό.