Οξεία ηπατίτιδα σε παιδιά: Ιός που έμοιαζε ακίνδυνος είναι «ύποπτος» για παθολογική δράση

Ένας ιός που για πολλά χρόνια ήταν στο μυαλό των επιστημόνων ως «ακίνδυνος» συνδέεται με τα περιστατικά οξείας ηπατίτιδας σύμφωνα με δύο νέες μελέτες. Οι ειδικοί ωστόσο δεν έχουν βρει την άκρη του νήματος και οι μελέτες συνεχίζονται καθώς όπως όλα δείχνουν για την ώρα δεν μπορεί να δράσει από μόνος του.

 Από τον Απρίλιο και μετά μικρά παιδιά στη Βρετανία και άλλες χώρες άρχισαν να υποφέρουν από κρούσματα οξείας ηπατίτιδας. Τα περιστατικά τράβηξαν το ενδιαφέρον του επιστημονικού κόσμου και όχι μόνο. Τα περισσότερα παιδιά ανάρρωσαν, αφού έκαναν μεταμόσχευση αλλά κάποια έχασαν τη ζωή τους.

Οι παθολόγοι δεν μπορούν να βρουν τους λόγους που κρύβονται πίσω από την οξεία αυτή ηπατίτιδα, ωστόσο ερευνητές έχουν εντοπίσει έναν αδενοϊό που θεωρούν ότι είναι μπορεί να κρύβεται πίσω από την πάθηση αυτή. Ο αδενοϊός αυτός ανήκει στην οικογένεια των ιών που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα στα παιδιά. Μια νέα γενετική έρευνα ωστόσο που έγινε σε αυτούς τους ασθενείς εμπλέκει έναν άλλον ιό πίσω από την πάθηση αυτή που αρχικά είχε δώσει την εντύπωση στους επιστήμονες ότι είναι σχεδόν ακίνδυνος.

Στις δύο ανεξάρτητες, προκαταρκτικές μελέτες, Βρετανοί ερευνητές παρατήρησαν υψηλά επίπεδα του αδενοϊού που σχετίζεται με τον τον ιό AAV2, που ανήκει στην κατηγορία των αδενοσχετιζόμενων ιών στο αίμα ή στα κύτταρα του ήπατος, ωστόσο 25 από τα παιδιά αυτά είχαν ηπατίτιδα που δεν είχε καμία εξήγηση. Σε μια ομάδα παιδιών που δεν είχε αυτή την πάθηση πάντως κανένα δεν είχε τον AAV2, ακόμα και όσα είχαν αδενοίό. Επιπρόσθετα, οι νεαροί ασθενείς με ηπατίτιδα που είχαν τον ιό AAV2 ήταν πιο πιθανό να έχουν μια γενετική μετάλλαξη που μπορούσε να κάνει το ανοσοποιητικό τους να αντιδράσει σε μια ιική μόλυνση.

Οι νέες μελέτες που έγιναν, μια εκ των οποίων προδημοσιεύτηκε στις 19 Ιουλίου και μια άλλη που υποβλήθηκε προς δημοσίευση στο medRxiv, αναφέρουν ορισμένες νέες ενδείξεις στο μυστήριο πίσω από την ηπατίτιδα αυτή. Οι αριθμοί δείχνουν ότι τώρα υπάρχουν πάνω από 1000 πιθανές περιπτώσεις σε 35 χώρες και τουλάχιστον 22 νεκροί.

Ανεξάρτητοι ερευνητές ωστόσο είναι αρκετά επιφυλακτικοί καθώς οι μελέτες αυτές δεν έχουν ακόμα αξιολογηθεί. Η σοβαρή ηπατίτιδα στα παιδιά είναι σπάνια και πολλές φορές δεν μπορεί να εξηγηθεί. Ωστόσο, την άνοιξη τα περισταστικά αυξήθηκαν στη Βρετανία και τώρα έφτασαν τα 272 και δεν συνδέονται με άλλες συνηθισμένες περιπτώσεις όπως η ηπατίτιδα Α, Β ή C. Άλλες 334 περιπτώσεις που παραμένουν ανεξήγητες καταγράφονται στις ΗΠΑ, ωστόσο τα CDC (Κέντρα Πρόληψης και Ελέγχου) δήλωσαν ότι τον Ιούνιο τα περιστατικά αυτά δεν ξεπερνούν τον συνηθισμένο αριθμό.

Η αύξηση των κρουσμάτων αυτών πάντως οδήγησε σε νέες έρευνες και την προηγούμενη εβδομάδα δύο έρευνες δημοσιεύτηκαν στο The New England Journal of Medicine από ομάδες του Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας, και του Μπέρμιγχαμ, της Αλαμπάμα. Οι ομάδες αναφέρουν ότι ο αδενοϊός 41 βρέθηκε στην πλειοψηφία των περιστατικών στις ΗΠΑ (9 κρούσματα συνολικά ήταν) και σε 30 περιστατικά στη Βρετανία. Οι ομάδες προχώρησαν σε αλληλούχιση DNA στα δείγματα από τη Βρετανία και αναζήτησαν περίπου 200 διαφορετικούς ιούς. Ο AAV2 βρέθηκε σε δείγματα στο ήπαρ και στο αίμα σε 9 περιπτώσεις Σκοτζέζων και σε 15 από τις 16 ξεχωριστές περιπτώσεις που εξετάστηκαν από όλη τη Βρετανία σύμφωνα με τις μελέτες. Αντίθετα, σχεδόν σε κανέναν από τους 158 ελέγχους που έγιναν δεν βρέθηκε ο AAV2.

Αυτή η οικογένεια ιών που ανακαλύφθηκε στα δείγματα που περιείχαν αδενοϊούς AAVs, χρειάζεται μια πρωτεΐνη από έναν μακρινό ιικό συγγενή, συνήθως αδενοϊό ή ερπητοϊό για να αντιγραφεί. Σχεδόν όλα τα άτομα που μολύνονται από AAV2 μέχρι την ηλικία των 10 ετών από τον ιό αυτό μπορεί να τον έχουν στα κύτταρά τους σε αδράνεια μέχρι να εμφανιστεί αυτός ο βοηθητικός ιός και να τον ενεργοποιήσει.

Κάποια άλλα παιδιά είχαν επίσης έναν αδενοϊό, τα περισσότερα τον αδενοϊό 41. Ο ιός αυτός εμφανίστηκε στους ελέγχους και σε υγιή παιδιά και σε παιδιά με ηπατίτιδα για άλλους λόγους. Οι ειδικοί δεν συμπεριέλαβαν τον SARS-CoV-2 στις υποθέσεις τους εν μέρει επειδή τα ποσοστά μόλυνσης από κορονοϊό δεν ήταν υψηλότερα από το μέσο όρο στις περιπτώσεις της Σκωτίας.

Η πανδημία επίσης θα μπορούσε εμμέσως να εξηγήσει την αύξηση της ηπατίτιδας στη Βρετανία. Η χαλαρότητα που ακολούθησε μετά τα μέτρα προστασίας κατά του Covid -19 είχε ως αποτέλεσμα τα παιδιά να εκτεθούν σε μια σειρά από ιούς σύμφωνα με όσα εξήγησε η καθηγήτρια Emma Thomson, ειδικός στις μολυσματικές ασθένειες στο στο πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και επικεφαλής της έρευνας που έγινε στη Σκωτία.

Και οι δύο έρευνες παρατήρησαν ότι δύο από τα 14 παιδιά είχαν μια συγκεκριμένη μετάλλαξη στον τύπο που ονομάζεται HLA και βοηθά το σώμα να ανταποκριθεί στα παθογόνα. Αυτή η μετάλλαξη είναι ιδιαίτερα κοινή στους βορειοευρωπαίους και το 11% των Βρετανών το έχει και συνδέεται με αυτοάνοσα νοσήματα σύμφωνα με όσα εξήγησε η Thomson.

Οι ερευνητές δεν βρήκαν πρωτεϊνες AAV2 ούτε αντιγραφή του ιού στα κύτταρα του ιού ήπατος. Έτσι, αντί να καταστρέφει κατευθείαν τα κύτταρα του ήπατος, ο AAV2 μπορεί να πυροδοτήσει μια ανοσολογική απόκριση που βλάπτει το όργανο. Αυτή η θεωρία υποστηρίχθηκε από την σύνδεση με τον τύπο HLA και με το γεγονός ότι κάποια παιδιά είχαν γαστρεντερολογικά προβλήματα αρκετές εβδομάδες πριν αναπτύξουν ηπατίτιδα, εξήγησε η υπεύθυνη της ομάδας του Λονδίνου, η ιολόγος Judy Breuer από το νοσοκομείο Great Ormond Street και στο UCL Great Ormond Street Institute of Child Health σε συνέντευξη τύπου τη Δευτέρα.

Ο παθολογικός ρόλος του AAV2 είναι ένα γεγονός που αντικρούει όσα γνωρίζουμε σχετικά με τον ιό, δήλωσε από την πλευρά του ο Eric Kremer από το Ινστιτούτο Μοριακής Ιατρικής του Montpellier. Αυτές οι μελέτες πάντως εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο των θεραπευτικών γονιδίων σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Kremer. Παρόλο που οι ιοί μπορούν να τροποποιηθούν ώστε να μην αντιγραφούν, ακόμα και αν ένας άλλος ιός είναι κοντά και βοηθάει λίγες φορές προκαλούν μόλυνση στο ήπαρ το οποίο και οδηγεί στον θάνατο.

Ο ερευνητής Mark Kay από την πλευρά του που ασχολείται με τον ρόλο των γονιδίων και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, τόνισε ότι ίσως ο τύπος HLA να μπορεί να προβλέψει αν η θεραπεία με γονίδια AAV (Αδενο-σχετιζόμενη ιογενής γονιδιακή θεραπεία γονιδίων), θα μπορούσε να προβλέψει αν ένας ασθενής μπορεί να παρουσιάσει τοξικότητα στο ήπαρ.