Τα τακτικά check up μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου

Την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων πρόληψης επιβεβαιώνει το παράδειγμα του “NHS Health Check“, του προγράμματος προληπτικού ελέγχου που προσφέρει δωρεάν το βρετανικό σύστημα υγείας (NHS) και που, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στο BMC Medicine, συνδέθηκε με μειωμένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου αλλά και εμφάνισης ασθενειών όπως η κίρρωση ήπατος και η άνοια.

Το NHS Health Check αποσκοπεί στον εντοπισμό ατόμων με αυξημένες πιθανότητες για καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτη και νεφροπάθεια. Απευθύνεται σε υγιείς ενήλικες 40-74 ετών και περιλαμβάνει αρχικά μια επίσκεψη για τη βασική σωματική εξέταση και έρευνα για τη συμπεριφοράς υγείας. Στη συνέχεια προσφέρεται στους συμμετέχοντες εξατομικευμένη υποστήριξη για την επιβράδυνση ή την πρόληψη ασθενειών που μπορούν να ελεγχθούν. Παρόμοια εθνικά προγράμματα εφαρμόζονται σε διάφορες χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και πλέον και στην Ελλάδα.

Η Celeste McCracken και οι συνεργάτες της αξιοποίησαν δεδομένα από 97.204 συμμετέχοντες της Βιοτράπεζας του Ηνωμένου Βασιλείου (UK Biobank) για να διερευνήσουν τις συσχετίσεις μεταξύ της συμμετοχής στο πρόγραμμα NHS Health Check και του κινδύνου θανάτου ή μελλοντικής διάγνωσης 14 διαφορετικών ασθενειών. Το δείγμα προερχόταν από την περίοδο 2006 και 2010, ενώ 48.602 μέλη της κοόρτης πραγματοποίησαν ένα ραντεβού για έλεγχο υγείας μεταξύ Ιανουαρίου 2008 και Ιουνίου 2016.

Για κάθε συμμετέχοντα στο πρόγραμμα πρόληψης υπήρξε ένας αντίστοιχος συμμετέχων που δεν πραγματοποίησε κάποιο ιατρικό ραντεβού (μάρτυρας), με κοινά δημογραφικά στοιχεία (φύλο, ηλικία, μορφωτικό επίπεδο κ.α.) και συμπεριφορές υγείας. Οι συνδεδεμένοι φάκελοι υγείας των συμμετεχόντων ελέγχθηκαν για τη διάγνωση ασθενειών κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης εννέα ετών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που πραγματοποίησαν ένα ιατρικό ραντεβού κατέγραψαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά διάγνωσης για διάφορες ασθένειες, μεταξύ των οποίων:

19% για άνοια

23% για οξεία νεφρική βλάβη και

44% για κίρρωσης του ήπατος

ενώ οι δικαιούχοι του NHS Health Check είχαν επίσης 23% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία.

Αν και τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι τα προγράμματα προληπτικού ελέγχου όπως το NHS Health Check μπορούν πράγματι να οδηγήσουν σε μικρότερα ποσοστά μακροχρόνιων ασθενειών, οι ερευνητές σημείωσαν ότι ένα στοιχείο που πιθανώς «θολώνει» τα αποτελέσματα είναι ότι οι συμμετέχοντες σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου έχουν συνήθως καλύτερη υγεία από όσους δεν συμμετέχουν. Ωστόσο, συμπλήρωσαν «η αυστηρή διαδικασία αντιστοίχισης στο πλαίσιο της μελέτης θα πρέπει να μειώσει τις επιπτώσεις αυτής της μεροληψίας».