Εμβόλια που προλαμβάνουν τον καρκίνο-Ποια είναι και ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι μια νόσος η οποία μπορεί να προληφθεί 100% και το πρώτο βήμα είναι ο εμβολιασμός.

Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός έναντι του HPV στα κορίτσια έχει εισαχθεί από το 2009. Ωστόσο, η εμβολιαστική κάλυψη παραμένει χαμηλή και μακριά από το στόχο για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, που έχει θέσει ο ΠΟΥ, για εμβολιαστική κάλυψη του 90% των κοριτσιών έως το 2030.

Από τον Μάρτιο του 2022, ο εμβολιασμός κατά του HPV συστήνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, από την ηλικία των 9 ετών. Το υπουργείο Υγείας προχώρησε στην επέκταση του δωρεάν εμβολιασμού έναντι του ιού HPV για τα κορίτσια και αγόρια ηλικίας 15-18 ετών έως το τέλος του 2025.

Εμβόλιο έναντι της ηπατίτιδας Β

Εκτός από το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), το οποίο προστατεύει από διάφορες μορφές καρκίνου (στην γεννητική και περιπρωκτική περιοχή και στον στοματοφάρυγγα), είναι ήδη διαθέσιμο από το 1982 και το εμβόλιο που παρέχει προστασία έναντι της ηπατίτιδας Β.

Το συγκεκριμένο εμβόλιο, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσια Υγείας (ΕΟΔΥ), είναι το πρώτο που μπορεί να δράσει προληπτικά έναντι του ηπατοκυτταρικού καρκίνου.

«Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της και το εμβόλιο και μπορεί να «δράσει» προληπτικά έναντι μίας σοβαρής μορφής καρκίνου, του ηπατοκυτταρικού», σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.

Τα εμβόλια που κυκλοφορούν περιέχουν HBsAg, που παρασκευάζεται με την τεχνική του ανασυνδυασμένου DNA και δεν ενέχουν κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Το εμβόλιο πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο στους 2-8 o C, αλλά όχι να ψύχεται.

Ενδείξεις για εμβολιασμό έναντι της ηπατίτιδας Β

Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β εντάχθηκε στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών από την 1/1/1998, με τη διάταξη 4543/10-9-97.

Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, ο εμβολιασμός είναι υποχρεωτικός σε βρέφη και παιδιά με στόχο όλα τα παιδιά να έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό πριν από την εφηβεία.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων 2024, ένδειξη εμβολιασμού έχουν επίσης, άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου που είναι οι εξής:

• Άτομα με περισσότερους από έναν ερωτικούς συντρόφους στην διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών
• MSM (Άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες)
• Χρήστες ναρκωτικών ουσιών
• Άτομα που παρουσιάζουν σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα
• Άτομα που είναι δυνατόν να εκτεθούν σε αίμα ή μολυσμένα βιολογικά υλικά, π.χ. επαγγελματίες υγείας, εργαζόμενοι και κρατούμενοι σε καταστήματα κράτησης, εργαζόμενοι σε σώματα ασφαλείας, σε υπηρεσίες καθαριότητας, σε ιδρύματα με τρόφιμους που παρουσιάζουν νοητική στέρηση, κ.λπ.
• Ταξιδιώτες που πρόκειται να επισκεφθούν χώρες με μέση και υψηλή ενδημικότητα ηπατίτιδας Β
• Άτομα με τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια (εάν είναι δυνατόν πριν την έναρξη της αιμοκάθαρσης)
• Άτομα με χρόνιες παθήσεις του ήπατος (ηπατίτιδα C, κίρρωση, λιπώδης διήθηση ήπατος, αλκοολική ηπατοπάθεια, αυτοάνοση ηπατίτιδα)
• Άτομα του στενού περιβάλλοντος πασχόντων από χρόνια λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας Β
• Άτομα που παρακολουθούνται ή εργάζονται σε Μονάδες ειδικών λοιμώξεων
• Κέντρα για νοσήματα που μεταδίδονται σεξουαλικά, για HIV, για χρήση ναρκωτικών
• Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη
• Έγκυες γυναίκες εάν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης

Οι στόχοι που έθεσε ο ΠΟΥ για το έτος 2030 και πρέπει να επιτευχθούν είναι οι εξής:

• 95 % εμβολιαστική κάλυψη (3η δόση) των παιδιών κατά του HBV
•  95 % εμβολιαστική κάλυψη εγκύων που υπόκεινται σε προσυμπτωματικό έλεγχο για την HBsAg
•  95 % κάλυψη των νεογνών που εμβολιάστηκαν εγκαίρως (εντός 24 ωρών μετά τη γέννηση) κατά του HBV στη γέννηση

Συζήτηση στο Συμβούλιο της ΕΕ

Η τεράστια σημασία του εμβολιασμού έναντι της ηπατίτιδας Β φαίνεται από το γεγονός ότι συζητείται, σε επίπεδο του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρόταση για την έκδοση Σύστασης (Council Recommendation) σχετικά με τους καρκίνους που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό.

Η εν λόγω πρόταση επικεντρώνεται στη στήριξη των κρατών μελών για την καλύτερη παρακολούθηση των ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης κατά του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) και του ιού της Ηπατίτιδας Β (HBV).

Επίσης, η πρόταση αυτή περιέχει συστάσεις για την ενίσχυση της εμβολιαστικής κάλυψης κατά των δύο αυτών ιών με υποστηρικτικές δράσεις από αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η εν λόγω πρόταση όταν εκδοθεί επίσημα, θα αποτελεί νομικό πλαίσιο μη δεσμευτικού χαρακτήρα για τη χώρα μας και θα θέτει βασικές κατευθύνσεις για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Αναφορικά με τα σημεία συστάσεων της εν λόγω πρότασης, η χώρα μας είναι εναρμονισμένη με την πλειονότητα των κατευθυντήριων οδηγιών που αφορούν στην πρόληψη καρκίνων που οφείλονται στο HPV και στο HBV με εμβολιασμούς ή άλλες δράσεις.