Τα αντιβιοτικά μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την υγεία του εντέρου και να κάνουν ακόμη και τη θεραπεία του καρκίνου λιγότερο αποτελεσματική, αποκαλύπτουν οι ειδικοί.
Ο ρόλος του μικροβιώματος του εντέρου
Το μικροβίωμα του εντέρου δεν παίζει σημαντικό ρόλο μόνο στην πέψη, αλλά επηρεάζει σημαντικά τον οργανισμό σας. Τα βακτήρια του εντέρου, που ονομάζονται και δεύτερος εγκέφαλος, μπορούν να βοηθήσουν να διατηρούνται υπό έλεγχο το δέρμα, οι ορμόνες, η οστική πυκνότητα, η ανοσία, ο μεταβολισμός και η διάθεση.
Η Jane McClenaghan, διατροφολόγος εξηγεί στο Vital Nutrition, ότι «τα βακτήρια του εντέρου είναι πολύ σημαντικά για την υγεία. Αν και βρίσκεται στο έντερό σας, το μικροβίωμά σας – μια κοινότητα τρισεκατομμυρίων βακτηρίων που ζουν στον πεπτικό σας σωλήνα – επηρεάζει κάθε πτυχή της υγείας και της ευεξίας σας. Αν φροντίζετε το μικροβίωμά σας, αυτό θα φροντίσει την υγεία σας».
Δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί παράγοντες του τρόπου ζωής που μπορούν να διαταράξουν το μικροβίωμα, από το κάπνισμα μέχρι την κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας ζάχαρης, εξευγενισμένων υδατανθράκων, αλκοόλ, τεχνητών γλυκαντικών και εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων. Αλλά ακόμη και η ασθένεια ή η λήψη χαπιών και φαρμάκων κατόπιν εντολής των γιατρών μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο.
Τα αντιβιοτικά συνδέονται με την αποτελεσματικότητα των θεραπειών για τον καρκίνο
Η γαστρεντερολόγος Δρ Megan Rossi τονίζει στην Express ότι τα αντιβιοτικά δεν σκοτώνουν μόνο τα «κακά» βακτήρια, αλλά και τα καλά μπορεί να βρεθούν στα διασταυρούμενα πυρά. Οι περισσότερες έρευνες λένε ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να επηρεάσουν το μικροβίωμα του εντέρου μας και σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα με πολλαπλές αγωγές, οι αλλαγές που προκαλούνται είναι μη αναστρέψιμες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα επανέλθουν όλα τα βακτήρια μετά τη θεραπεία.
Ο αντίκτυπος των αντιβιοτικών στο έντερο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός για τους καρκινοπαθείς. Το 2019, μια μελέτη παρακολούθησε σχεδόν 200 καρκινοπαθείς σε δύο νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου που έπαιρναν ένα είδος ανοσοθεραπείας που ονομάζεται αναστολείς σημείων ελέγχου.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που έλαβαν αντιβιοτικά ευρέος φάσματος για λίγες μόνο ημέρες για κοινά προβλήματα όπως λοιμώξεις του θώρακα κατά τον μήνα που προηγήθηκε της έναρξης της θεραπείας είχαν σημαντικά χειρότερη ανταπόκριση στη θεραπεία του καρκίνου τους.
Εκείνοι που είχαν λάβει αντιβιοτικά επέζησαν κατά μέσο όρο δύο μήνες μετά την ανοσοθεραπεία, σε σύγκριση με 26 μήνες σε εκείνους που δεν είχαν λάβει αντιβιοτικά. Οι ερευνητές από το Imperial College του Λονδίνου εκτιμούν ότι τα αντιβιοτικά μπορεί να διαταράξουν την ισορροπία των βακτηρίων και των μικροβίων στο έντερο, γεγονός που με τη σειρά του επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ο Δρ David Pinato, από το Τμήμα Χειρουργικής και Καρκίνου του Imperial, δήλωσε: «Η ανοσοθεραπεία του καρκίνου μπορεί να είναι επιτυχής σε περίπου 20% των ασθενών, αλλά είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε ποιος θα ανταποκριθεί. Η εργασία αυτή προσθέτει περαιτέρω στοιχεία ότι τα αντιβιοτικά έχουν αντίκτυπο. Έχουμε δει ότι με προηγούμενη έκθεση σε αντιβιοτικά, η ανταπόκριση των ασθενών στην ανοσοθεραπεία και η επιβίωση καταρρέουν».
Πέρυσι, η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια διεξήγαγε μια μελέτη στην οποία διαπιστώθηκε ότι η συστηματική χρήση αντιβιοτικών μπορεί να μειώσει τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
Ο Δρ Simon Vincent, από τη βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση Breast Cancer Now, εξηγεί ότι «Η χρήση αντιβιοτικών μπορεί δυνητικά να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού, καθώς διαταράσσει το μικροβίωμα του εντέρου και σκοτώνει όχι μόνο τα επιβλαβή βακτήρια αλλά και τα ωφέλιμα βακτήρια που βοηθούν στη ρύθμιση των ανοσολογικών αντιδράσεων. Αυτή η διαταραχή μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το λιγότερο αποτελεσματικό στον εντοπισμό και την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Ωστόσο, τα αντιβιοτικά είναι συχνά ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία απειλητικών για τη ζωή λοιμώξεων και χρειάζονται περισσότερες έρευνες».
Στο μεταξύ ερευνητές των Πανεπιστημίων Aberdeen και Queen’s διαπίστωσαν σε μελέτη σύνδεση μεταξύ της χρήσης αντιβιοτικών και του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του εντέρου.
Ο καθηγητής Leslie Samuel συμμετείχε στη μελέτη και προειδοποιεί: «Προτείνουμε ότι η χρήση αντιβιοτικών, ιδιαίτερα νωρίς στη ζωή, μπορεί να προκαλέσει μια μεταβολή στη βιοποικιλότητα των βακτηρίων που φυσιολογικά ζουν στο παχύ μας έντερο, η οποία οδηγεί σε μια προφλεγμονώδη κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου. Υπάρχει σημαντική αύξηση της κατανάλωσης αντιβιοτικών στα μικρά παιδιά και αυτό είναι ανησυχητικό».
Πώς θα προστατεύσετε το έντερο
Όταν πρόκειται για την ανοικοδόμηση του μικροβιώματος, ο Δρ Rossi αναφέρει ότι «Δεν πρόκειται να ξεκινήσουμε από το μηδέν μετά από μια φαρμακευτική αγωγή, αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τροφοδοτήσουμε τα 40 τρισεκατομμύρια μικρόβια που ζουν στο έντερό μας».
Οι φυτικές τροφές, όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα φασόλια, οι σπόροι, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά ολικής αλέσεως, περιέχουν τις φυτικές ίνες που αγαπούν τα μικρόβια σας. Τα μικρόβια στο έντερό σας τρέφονται με τις φυτικές ίνες που δεν χωνεύονται στο λεπτό έντερο και λειτουργούν σχεδόν σαν λίπασμα. Έτσι, όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των φυτικών τροφών με τις οποίες τροφοδοτείτε τα βακτήρια του εντέρου, κάθε μέρα, όχι μόνο μετά από μια φαρμακευτική αγωγή, τόσο πιο ποικιλόμορφα γίνονται.
Όσον αφορά την αποκατάσταση, τις περισσότερες φορές το μικροβίωμά σας επανέρχεται στη φυσική του κατάσταση μετά τη λήψη αντιβιοτικών, αλλά μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 6 μήνες για να επανέλθει η ισορροπία του μικροβιώματος σε ορισμένους ανθρώπους, όπως τονίζει η διατροφολόγος Adrienne Benjamin.
Σύμφωνα με την ίδια, «Όλοι μας θα επηρεαστούμε διαφορετικά, οπότε μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι των οποίων το μικροβίωμα του εντέρου χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να επανέλθει στην αρχική του σύνθεση και κάποιοι που μπορεί να εμφανίζουν συνεχή εντερικά συμπτώματα».
Αλλά αν θέλετε να βοηθήσετε το έντερό σας, μπορείτε να επιλέγετε τροφές που είναι καλές για την υγεία, όπως δημητριακά ολικής άλεσης και πράσινα φυλλώδη λαχανικά που βοηθούν τα υγιή βακτήρια στο έντερό σας να ευδοκιμήσουν και να επιβιώσουν.
Εξίσου σημαντικά είναι και τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το kimchi, το ξινολάχανο, το κεφίρ και το kombucha, καθώς περιέχουν μερικά από τα προβιοτικά βακτήρια που κατοικούν φυσιολογικά στο μικροβίωμα του εντέρου σας, λέει η Jane.
Σύμφωνα με την ίδια, οι φυτικές τροφές περιέχουν θρεπτικά συστατικά που ονομάζονται πολυφαινόλες και βοηθούν τα καλά μας βακτήρια να ευδοκιμήσουν. Οι πολυφαινόλες βρίσκονται σε αφθονία στα πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά, στα βότανα και τα μπαχαρικά, στο πράσινο τσάι, στη μαύρη σοκολάτα και στον καφέ καλής ποιότητας.
Τι να κάνετε όταν παίρνετε αντιβιοτικά
Εκτός από τη διασφάλιση ότι η διατροφή σας περιέχει τις απαιτούμενες ζυμωμένες τροφές και ότι κοιμάστε αρκετά, τα προβιοτικά συμπληρώματα μπορούν να ενισχύσουν το μικροβίωμά σας και δεν χρειάζεται να περιμένετε μέχρι να ολοκληρώσετε τη θεραπεία σας.
Υπάρχουν στοιχεία για τη λήψη του στελέχους βακτηρίων που είναι γνωστό ως lactobacillus rhamnosus GG (LGG). Μπορείτε να το λαμβάνετε δύο φορές την ημέρα κατά τη διάρκεια της αντιβιοτικής περιόδου και για μια εβδομάδα μετά, λέει ο Δρ Rossi.
Όπως αναφέρει, «αυτό το στέλεχος μειώνει τον κίνδυνο διάρροιας που σχετίζεται με τα αντιβιοτικά, η οποία επηρεάζει έως και το ένα τρίτο των ασθενών». Ωστόσο, η λήψη ενός πρεβιοτικού ή προβιοτικού δεν είναι πανάκεια. Ο Δρ Rossi μας υπενθυμίζει ότι πρέπει να έχουμε επίγνωση των δικών μας αναγκών.
Μια μελέτη έδειξε ότι η λήψη του λάθος στελέχους καθυστέρησε την ανάρρωση, γεγονός που δείχνει ότι δεν πρέπει να παίρνουμε οποιοδήποτε από το ράφι ως ένα είδος που τα διορθώνει όλα. Τα προβιοτικά πρέπει να εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες ενδείξεις, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να λαμβάνετε το σωστό στέλεχος για τη σωστή κατάσταση, για το σωστό χρονικό διάστημα.
Για να είστε σίγουροι ότι αγοράζετε το σωστό προϊόν, ο Δρ Rossi σας συμβουλεύει να κάνετε πάντα την έρευνά σας και να ρωτάτε τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό σας: Έχω αυτά τα συμπτώματα, οπότε ποια στελέχη προβιοτικών βακτηρίων έχει αποδειχθεί ότι τα βελτιώνουν; Ποια είναι η αποτελεσματική δόση; Πόσο καιρό χρειάζεται για να δω το όφελος; Υπάρχει στην αγορά ένα αξιόπιστο προβιοτικό γι’ αυτό το σκοπό; Πώς πρέπει να καταναλώνεται; Μόνο έτσι, θα λάβετε το σωστό φάρμακο και θα διατηρήσετε υγιές το έντερό σας.