Ο σακχαρώδης διαβήτης επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στο αίμα. Γνωστός ως ο σιωπηλός δολοφόνος, αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό παγκοσμίως.

Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι επηρεάζει περισσότερους από 34 εκατομμύρια πολίτες, ενώ σχεδόν 1,5 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις διαβήτη καταγράφονται κάθε χρόνο, αριθμός που είναι συγκλονιστικός και ανησυχητικός.

Στη χώρα μας αφορά το 10-12% του γενικού πληθυσμού, μεταφραζόμενο στον ανησυχητικό αριθμό των 1-1,2 εκατομμυρίων συμπολιτών μας. Αν προσθέσουμε και τα άτομα με προδιαβήτη, τότε οι αριθμοί εκτοξεύονται κοντά στα 2 εκατομμύρια. Με αναγωγή σε απλούς αριθμούς σε κάθε πενταμελή οικογένεια άνω των 45 ετών τουλάχιστον ένα άτομο πάσχει από διαβήτη.

Το χειρότερο όμως είναι ότι ένας μεγάλος αριθμός ατόμων με προδιαβήτη να μην το γνωρίζει, καθότι ο σακχαρώδης διαβήτης για μια ολόκληρη δεκαετία από την έναρξη του μπορεί να μην εκδηλώσει κανένα σοβαρό σύμπτωμα ώστε να διαγνωσθεί έγκαιρα.

Σακχαρώδης διαβήτης: Πώς επηρεάζει το ανοσοποιητικό σας σύστημα

Ο διαβήτης δεν επηρεάζει μόνο την καρδιά, τα νεφρά και τον εγκέφαλό, αλλά έχει παρατεταμένη και καταστροφική επίδραση και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο ανεξέλεγκτος, μακροχρόνιος διαβήτης αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει την προδιάθεσή για ασθένειες και λοιμώξεις.

Είναι αποδεδειγμένο και με την πρόσφατη εμπειρία από την COVID-19, ότι τόσο η καλή ρύθμιση του σακχάρου (ευγλυκαιμία), όσο και κυρίως η καλή ρύθμιση στις πρώτες ημέρες της λοίμωξης παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ευνοϊκή έκβαση της νόσησης.

Ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα καθιστά επικίνδυνες τις λοιμώξεις για τα άτομα με διαβήτη και δυστυχώς η παραμικρή μόλυνση, τα επηρεάζει δυσμενώς, αυξάνοντας τα ποσοστά νοσηλείας-θνητότητας και παρατείνοντας τον χρόνο αποθεραπείας.

Οι 5 μηχανισμοί με τους οποίους ο διαβήτης επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγεί σε ανοσοκαταστολή:

1.Ο σακχαρώδης διαβήτης μειώνει την ικανότητα του αμυντικού μηχανισμού και των λευκών αιμοσφαιρίων να φτάσουν σε ικανοποιητικό βαθμό στο σημείο της μόλυνσης.

Ο διαβήτης είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση –μια ασθένεια στην οποία φλεγμονή μέσα στα αιμοφόρα αγγεία και τις αρτηρίες δημιουργεί βλάβες γνωστές ως “αθηρωματική πλάκα”- που με την σειρά της οδηγεί στη σκλήρυνση και στένωση των αιμοφόρων αγγείων.

Το γεγονός αυτό επηρεάζει σημαντικά την αμυντική ικανότητα του οργανισμού και των λευκών αιμοσφαιρίων (τα κύτταρα που καταπολεμούν μικρόβια και ιούς) να φτάσουν έγκαιρα στο σημείο της μόλυνσης και να παραμείνουν εκεί. Αυτό οδηγεί σε καθυστερημένη, αντιφλεγμονώδη αντίδραση, μειωμένη επούλωση πληγών και αυξημένη ευπάθεια σε επακόλουθες λοιμώξεις.

2.Η χρόνια υπεργλυκαιμία (αυξημένο σάκχαρο στο αίμα) επιβραδύνει τη διάχυση του αίματος μέσω των αιμοφόρων αγγείων αυξάνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών σε τραυματισμούς.

Λόγω της παθολογικής πάχυνσης του τοιχώματος των αιμοφόρων αγγείων, παρατηρείται μείωση της ροής του αίματος στο σημείο του τραυματισμού. Η λιγότερη ροή αίματος οδηγεί στη συνέχεια σε μικρότερη ποσότητα θρεπτικών ουσιών, άμυνας και άλλων υγιών κυττάρων να φτάσουν στο σημείο του τραύματος και να ξεκινήσουν έναν μηχανισμό επιδιόρθωσης.

Αυτό καθυστερεί την επούλωση των πληγών και επιτρέπει στα βακτήρια να εισέλθουν εύκολα στο σώμα και να προκαλέσουν μόλυνση. Το δέρμα, που τρέφεται από μικρά τριχοειδή αγγεία και είναι βασικός παράγοντας για την παροχή έμφυτης ανοσίας, δεν είναι πλέον αρκετά ικανό να παράσχει προστασία από μολύνσεις, με επακόλουθο λοιμώξεις και φλεγμονές.

3. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης περιορίζουν και απορυθμίζουν τη σύνθεση των αμυντικών λευκών ουδετερόφιλων κυττάρων.

Τα ουδετερόφιλα είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμεσολάβηση της ανοσολογικής απόκρισης του ξενιστή σε βακτηριακές λοιμώξεις. Είναι τα πρώτα λευκοκύτταρα που φτάνουν στη μολυσμένη περιοχή και καταπολεμούν τη μόλυνση. Όμως τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης περιορίζουν και απορρυθμίζουν τη σύνθεση των ουδετερόφιλων στο σώμα.

Ο αρρύθμιστος διαβήτης βλάπτει την παραγωγή και την ωρίμανση των ουδετερόφιλων στο μυελό των οστών, οδηγώντας σε μείωση του αριθμού των ουδετερόφιλων στο αίμα. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα εμποδίζει επίσης την ικανότητα των λευκοκυττάρων να κινητοποιούνται και να φτάνουν ικανοποιητικά και έγκαιρα στο σημείο της μόλυνσης.

4.Ο σακχαρώδης διαβήτης οδηγεί σε μειωμένη ανταπόκριση του συμπληρώματος, σημαντικού παράγοντα του αμυντικού μηχανισμού στον οργανισμό.

Το σύστημα του συμπληρώματος είναι αναπόσπαστο μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Ενισχύει την ικανότητα των αντισωμάτων και των φαγοκυτταρικών κυττάρων να καταπολεμούν μικρόβια και ιούς που προκαλούν ασθένειες και να τα εξαλείφουν από το σώμα μας.

Ωστόσο, η υπεργλυκαιμία ή το υψηλό σάκχαρο στο αίμα προκαλεί ελαττώματα στους υποδοχείς του συμπληρώματος και βλάπτει την ικανότητά τους να προκαλούν φαγοκυττάρωση.

Αυτή η διαταραχή της φαγοκυττάρωσης, με τη σειρά της, οδηγεί σε αυξημένη μικροβιακή δραστηριότητα στο σώμα και ενισχύει την επιρρέπεια σε λοιμώξεις.

5.Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα προσφέρει στα βακτήρια το τέλειο περιβάλλον για να ευδοκιμήσουν και να αναπτυχθούν.

Η υπεργλυκαιμία προάγει την παραγωγή καταστροφικών μορίων (AGEs) στο σώμα, τα οποία παρεμβαίνουν στον φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος και περιορίζουν την ικανότητά του να καταπολεμά τις λοιμώξεις και τις φλεγμονές.

Ο εξασθενημένος αμυντικός μηχανισμός ανοίγει χώρο για πιο σοβαρές βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις, όταν αυτές βρουν πύλη εισόδου στο σώμα (πχ τραυματισμοί -πληγές, αναπνευστικό σύστημα-λοιμώξεις, πεπτικό σύστημα με γαστρεντερίτιδες, ουροποιογεννητικό, κλπ.).

Επίσης, το αυξημένο σάκχαρο προάγει την χρησιμοποίηση λιπών για ενέργεια με αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα “κετονικών” σωμάτων, που οδηγούν σε αυξημένη οξύτητα στο αίμα δημιουργώντας ένα περιβάλλον τέλειο στα μικρόβια, ώστε να ευδοκιμούν ανεξέλεγκτα.

Τι μπορεί να γίνει για να ενισχυθεί το ανοσοποιητικό;

Για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνουν προστατευμένα είναι:

Η ευγλυκαιμία: Δηλαδή έλεγχος στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους και διατηρώντας τα καλά εντός των ορίων. Είναι ο ευκολότερος τρόπος μαζί με μια μεσογειακή υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή και την καλή φυσική κατάσταση (fitness) για να αποτρέψουν προβλήματα.

Η διακοπή καπνίσματος: Εξ ίσου σημαντικό και απαραίτητο.

Προσοχή στο βάρος: Η παχυσαρκία ή το υπερβολικό σωματικό βάρος θέτει σε υψηλό κίνδυνο για αντίσταση στην ινσουλίνη και αρρύθμιστο διαβήτη, ενώ βλάπτει το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρότερης φλεγμονής ενώ επιδεινώνει τις λοιμώξεις και άλλες χρόνιες παθήσεις. Η πρόσφατη εμπειρία με την COVID-19 έδειξε ότι τα παχύσαρκα άτομα είχαν τον υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών και θνητότητας, ακόμα και αν δεν συνυπήρχε σακχαρώδης διαβήτης.

Άσκηση: Η τακτική σωματική δραστηριότητα βοηθά το σώμα να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη βοηθώντας στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, ενώ παράλληλα βελτιώνει σημαντικά και το ανοσοποιητικό σύστημα αλλά και την ψυχική ευεξία.

Πηγή: oloygeia.gr