Ποια συμπληρώματα διατροφής βλάπτουν το συκώτι – Πώς να αποτρέψετε την ηπατική τοξικότητα
Παίρνετε συμπληρώματα διατροφής για να ενισχύσετε την υγεία σας, αλλά γνωρίζατε ότι κάποια μπορεί να βλάπτουν το συκώτι σας; Νέα έρευνα αποκαλύπτει αύξηση στα περιστατικά ηπατικής τοξικότητας που σχετίζονται με συγκεκριμένα φυτικά και διατροφικά συμπληρώματα. Μάθετε ποιοι κινδυνεύουν.
Συμπληρώματα διατροφής προκαλούν ηπατική τοξικότητα σύμφωνα με έρευνα – Ποια είναι και πώς να προστατευθείτε
Η Εθνική Έρευνα Υγείας και Διατροφής HYDRIA του 2013-2014 κατέγραψε ότι το 31% των ενηλίκων στην Ελλάδα χρησιμοποιούσε συμπληρώματα διατροφής, με υψηλότερη κατανάλωση στις γυναίκες (40%) σε σύγκριση με τους άνδρες (22%).
Αντίθετα, πιο πρόσφατη διατομεακή μελέτη του 2022 με τίτλο Greek consumer attitudes towards dietary supplement use: The impact of education level and physical activity, σε δείγμα 31.823 Ελλήνων καταναλωτών, διαπίστωσε ότι το 56,4% είχε πάρει κάποια στιγμή συμπληρώματα διατροφής, με υψηλότερο ποσοστό σε όσους ασκούνται τακτικά (61,2%) και σε όσους έχουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο (64,2%).
Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, πιθανόν να παίρνετε κι εσείς καθημερινά πολυβιταμίνες ή να παίρνετε κατά καιρούς συμπληρώματα διατροφής με κουρκουμά. Σύμφωνα με την Εθνική Έρευνα Υγείας και Διατροφής (NHANES) 2017-18, περίπου το 58% των ενηλίκων στις ΗΠΑ άνω των 20 ετών, συμπεριλαμβανομένου του 64% των γυναικών και του 51% των ανδρών, ανέφερε κατανάλωση συμπληρώματος διατροφής τις τελευταίες 30 ημέρες.
Δημοσκόπηση του 2024 από το Συμβούλιο Υπεύθυνης Διατροφής (CRN), μια εμπορική ένωση στον κλάδο των συμπληρωμάτων διατροφής, υποδεικνύει ακόμη υψηλότερη χρήση, με το 75% των ενηλίκων άνω των 18 ετών στις ΗΠΑ να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής.
Σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα του CRN (91%) δήλωσαν ότι τα συμπληρώματα είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της υγείας τους – γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα ανησυχητική την αυξανόμενη συχνότητα ηπατικής βλάβης που προκαλείται από αυτά. Μελέτη του 2022 που δημοσιεύθηκε στο Liver Transplantation κατέδειξε ότι η οξεία ηπατική ανεπάρκεια που προκαλείται από φάρμακα και σχετίζεται με συμπληρώματα διατροφής έχει αυξηθεί κατά οκτώ φορές από το 1995 έως το 2020.
Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα του 2017 που δημοσιεύθηκε στο Hepatology, τα φυτικά και διαιτητικά συμπληρώματα ευθύνονται για περίπου το 20% των περιστατικών ηπατικής τοξικότητας σε εθνικό επίπεδο.
Τι είναι η ηπατική τοξικότητα;
Η ηπατική τοξικότητα, ή ηπατοτοξικότητα, είναι η βλάβη του ήπατος που προκαλείται από έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες, όπως φάρμακα, χημικές ουσίες ή συμπληρώματα διατροφής. Συχνές αιτίες είναι τα μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη, ορισμένα αντιβιοτικά και τα φυτικά συμπληρώματα διατροφής. Η έγκαιρη αναγνώριση και η άμεση ιατρική παρέμβαση είναι κρίσιμες για την πρόληψη σοβαρής ηπατικής βλάβης και τη διασφάλιση της κατάλληλης αντιμετώπισης.
Ηπατική τοξικότητα: Συμπτώματα
Η ηπατική τοξικότητα, ή ηπατοτοξικότητα, είναι η βλάβη του ήπατος που προκαλείται από την έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες, όπως φάρμακα, χημικές ουσίες ή συμπληρώματα διατροφής. Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ίκτερος: Κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών λόγω αυξημένων επιπέδων χολερυθρίνης.
- Κοιλιακό άλγος: Δυσφορία ή πόνος, ιδιαίτερα στο άνω δεξιό τμήμα της κοιλιάς.
- Κόπωση: Επίμονη αίσθηση κόπωσης ή αδυναμίας.
- Ναυτία και έμετος: Αίσθημα αδιαθεσίας που συνοδεύεται από εμετό.
- Σκούρα ούρα: Ούρα με χρώμα πιο σκούρο από το συνηθισμένο.
- Κνησμός: Γενικευμένος κνησμός χωρίς εμφανή αιτία.
- Απώλεια όρεξης: Μειωμένη επιθυμία για φαγητό.
- Πυρετός: Αυξημένη θερμοκρασία σώματος.
- Εξάνθημα: Εμφάνιση δερματικών εξανθημάτων ή μικρών μωβ κηλίδων.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ήπιες περιπτώσεις ηπατικής τοξικότητας μπορεί να μην παρουσιάζουν εμφανή συμπτώματα και να ανιχνευθούν μόνο μέσω εξετάσεων αίματος. Εάν εμφανίσετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, ειδικά μετά την έναρξη νέας φαρμακευτικής αγωγής ή συμπληρώματος, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι σημαντικές για την πρόληψη περαιτέρω ηπατικής βλάβης.
Συμπληρώματα διατροφής και συκώτι
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πετάξετε αμέσως τη σκόνη πρωτεΐνης ή τις κάψουλες βιταμίνης D. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν, αναμφίβολα, να σας βοηθήσουν να καλύψετε τις ημερήσιες ανάγκες σας σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και να βελτιώσετε ή να διατηρήσετε τη γενικότερη υγεία σας, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). Ωστόσο, εμπεριέχουν κινδύνους.
Πέρυσι, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν υπολόγισαν ότι 15,6 εκατομμύρια Αμερικανοί καταναλώνουν προϊόντα που περιέχουν τουλάχιστον ένα από τα έξι βοτανικά συστατικά που έχουν συνδεθεί με ηπατική βλάβη: