Βιταμίνη Α και μουρουνέλαιο «θεραπεύουν» την ιλαρά; Έλληνας παθολόγος «απαντά» στον Αμερικανό Υπουργό Υγείας

Οι ανησυχητικές εξελίξεις όσον αφορά την αύξηση κρουσμάτων ιλαράς και οι αντικρουόμενες θέσεις από τους υπεύθυνους για την πρόληψη και αντιμετώπισή της στις ΗΠΑ, αποτελεί ένα από τα κεντρικά ζητήματα της επικαιρότητας. Με αφορμή την επαναφορά εν έτει 2025 της συγκεκριμένης ασθένειας αλλά και των προκλήσεων που αδυνατούν να διαχειριστεί η ιατρική κοινότητα σχετικά με τον εμβολιασμό, ο κύριος Γιώργος Παππάς, Παθολόγος, προχώρησε σε μία αναλυτική ανάρτηση, υπενθυμίζοντάς μας τη σοβαρότητα της ιλαράς.

Δείτε παρακάτω αναλυτικά το κείμενο της ανάρτησης: 

Ιλαρά. Ή γιατί το 2025 (προφανώς πλέον) είναι χειρότερο του 2024, μέρος 3ο

Γιατί βρίσκεται στην επικαιρότητα η ιλαρά εν έτει 2025; Επειδή βρήκε χώρο και “πρεσβευτές”, επειδή επανέκαμψε στις ΗΠΑ ως τοπικά μεταδιδόμενη νόσος οδηγώντας στον πρώτο θάνατο από το 2015, επειδή η εμβολιαστική κάλυψη παγκοσμίως παραμένει μη ικανοποιητική, επειδή σκοτώνει, όσο κι αν το έχουμε ξεχάσει, επειδή θεωρητικά είναι μια νόσος που μπορεί να εξαλειφθεί.

1. Είναι η πλέον μεταδοτική λοίμωξη, από έναν κολλάνε κατά μέσο όρο 18– μόνο κάποιες μορφές Όμικρον του κορωνοϊού πλησιάζαν την μεταδοτικότητα. Με τον αέρα μεταδίδεται, με τους γνωστούς τρόπους προφυλασσόμαστε. Κολλάει σε στάδια, σε αεροπλάνα και αεροδρόμια, σε εμπορικά κέντρα, σε σχολεία. Έτσι και μπει σε κλειστές κοινότητες με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη σαρώνει. Και όταν λέμε χαμηλή, εννοούμε κάθε κάλυψη κάτω του 95%. Η διαβόητη επιδημία της Σαμόα του 2019, σκότωσε 83 ανθρώπους από τους 5707 που προσβλήθηκαν, και ξεκίνησε μόλις έπεσε η εμβολιαστική κάλυψη πολύ χαμηλά (με τον τρέχοντα υπουργό υγείας των ΗΠΑ να κάνει επί τόπου καμπάνια εναντίον του εμβολιασμού τότε). Και στο Τέξας του 2025, από κλειστή κοινότητα ξεκίνησε για να φτάσει τα 168 κρούσματα έως τώρα και να αναγκάσει, καθυστερημένα, τις αρχές να ζητήσουν βοήθεια από τους επιδημιολόγους πεδίου του CDC– από αυτά τα 168 άτομα, μόνο το 2% είχε κάνει 2 δόσεις εμβολίου στο παρελθόν.
2. Έχει επιπλοκές τρομακτικές: Δεν είναι μόνο το 1 στα 5 παιδιά που θα χρειαστεί νοσηλεία, ή το 1 στα 10 που θα κάνει ωτίτιδα (που μπορεί να αφήσει μόνιμες διαταραχές ακοής). Ένα στα 20 παιδιά όμως θα κάνει πνευμονία που μπορεί να εξελιχθεί άσχημα, 1 στα 1000 παιδιά θα κάνει εγκεφαλίτιδα που μπορεί να αφήσει μόνιμα κατάλοιπα, 1 στα 1000 παιδιά θα κάνει ADEM/ οξεία διάχυτη εγκεφαλομυελίτιδα (που εμφανίζεται αφού συνέρθει το παιδί, στις 2 εβδομάδες περίπου, και σκοτώνει στο 10-20%, και αφήνει συχνά στους επιζήσαντες νοητικά προβλήματα ή επιληψία), ενώ σπάνια, μετά από 7-10 χρόνια μπορεί να παρουσιαστεί η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα– μια ταχεία προοδευτική καταστροφή του εγκεφάλου. Είναι τα έλκη στον κερατοειδή του ματιού που μπορούν να οδηγήσουν σε τύφλωση παιδιά του αναπτυσσόμενου κόσμου. Είναι η παρατεταμένη καταστολή που προκαλεί στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, σβήνοντας τα αντισώματα, την μνήμη που μπορεί να έχουμε απέναντι σε άλλες λοιμώξεις (1,2, σύνδεσμοι στα σχόλια).
3. Το 2023 ο ΠΟΥ κατέγραψε πάνω από 10 εκατομμύρια κρούσματα παγκοσμίως, και πάνω από 100.000 θανάτους, στην συντριπτική τους πλειοψηφία στην Αφρική και την Μέση Ανατολή (μέχρι Αφγανιστάν και Πακιστάν) και σε παιδιά. Βέβαια, πριν τον μαζικό εμβολιασμό κατά της ιλαράς, είχαμε εκατομμύρια θανάτους ετησίως- μόνο το 2000 είχαμε 772.000 θανάτους. Έχει ακόμη δρόμο όμως η επαρκής παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη.
4. Στην Ευρώπη έχουμε την μεγάλη συνεχιζόμενη επιδημία της Ρουμανίας, της χώρας με την χαμηλότερη εμβολιαστική κάλυψη (μόνο 62% έχουν κάνει 2η δόση). Ήδη τον Ιανουάριο του 2025 μόνο, είχαν 918 κρούσματα και 2 θανάτους. Όλη η Ευρώπη είχε το 2024 16.510 κρούσματα με 10 θανάτους (αν και οι αριθμοί μπορεί να είναι μεγαλύτεροι, η Ρουμανία μόνη της ενδέχεται τελικά να δώσει περισσότερα κρούσματα). Μόνο το 4,3% των κρουσμάτων είχε κάνει 2 δόσεις εμβολίου. Έχει τοπική σταθερή διασπορά η Ρουμανία και τροφοδοτεί την υπόλοιπη Ευρώπη ενίοτε. Σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, η ιλαρά είναι συνήθως εισαγόμενη- ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Ισπανία που, λόγω και του θύλακα της Μελίγια, εισάγει ιλαρά από το Μαρόκο που έχει εξελισσόμενη μεγάλη επιδημία με δεκάδες χιλιάδες κρούσματα και >100 θανάτους.
5. Στην Ελλάδα, είχαμε ξανά κρούσματα το 2024, 35 συνολικά, μετά από τρεις ήσυχες χρονιές. Τα περισσότερα οφείλονται σε μετάδοση που προκάλεσαν εισαγόμενα κρούσματα (στα Χανιά από Ρουμανία, στην Αττική από Σλοβενία)- κολλάνε εύκολα οι ανεπαρκούς ανοσίας υγειονομικοί. Υπάρχει μάλιστα σχετική προδημοσίευση από το Παστέρ και τον ΕΟΔΥ (3). Και η Κύπρος είχε πολλά κρούσματα το 2024, 27 συνολικά, ειδικά σε ηλικίες 10-14 ετών είχε την 2η μεγαλύτερη επίπτωση πανευρωπαϊκά. Την περίοδο 2004-2023 (4) ο ΕΟΔΥ κατέγραψε 4151 κρούσματα (μόνο το 1,1% είχε 2 δόσεις εμβολίου), με την πλειοψηφία των κρουσμάτων σε “Έλληνες Ρομά” ( ο όρος και τα στατιστικά είναι του ΕΟΔΥ, να ξέρουν οι πρόθυμοι ποιον να καταγγείλουν για “ρατσιστικό λόγο” ). Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την περιγραφή του ΕΟΔΥ, είχαμε 3 μικροεπιδημίες τον 21ο αιώνα: το 2005-2006 ξεκίνησε από κοινότητες Ρομά στην Βόρεια Ελλάδα και έκανε διασπορά στον γενικό πληθυσμό και νότια, το 2010-2011 ξεκίνησε από Βούλγαρους εργάτες (είχε τότε επιδημία η Βουλγαρία) και πήγε σε κοινότητες Ρομά και τον γενικό πληθυσμό, και το 2017-2018 είχαμε την μεγαλύτερη επιδημία, με >2000 κρούσματα και 4 θανάτους- από κοινότητες Ρομα ξανά πήγε στον γενικό πληθυσμό και ειδικά σε υγειονομικούς. Οι τέσσερις θάνατοι, πάντα σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ήταν σε βρέφος ρομά με υποκείμενη δυστροφία από σηψαιμία, σε 17χρονο ρομά από εγκεφαλίτιδα, σε 35χρονη του γενικού πληθυσμού με αναπνευστική ανεπάρκεια, και σε 18χρονο άνδρα του γενικού πληθυσμού με ανοσολογική ανεπάρκεια (που ακύρωσε τον πρότερο εμβολιασμό του). Σε εκθέσεις της εποχής του ΕΟΔΥ αναφέρονται προσπάθειες εμβολιασμού στις κοινότητες αυτές, αλλά αναφέρονται μόνο 5-10.000 διενεργηθείσες δόσεις.
6. Ναι, αλλά οι βιταμίνες; Ένα χαρακτηριστικό των παραπληροφορητών είναι να λένε μισές αλήθειες. Έτσι ο τρέχων υπουργός υγείας των ΗΠΑ εστιάζει στην βιταμίνη Α και το μουρουνόλαδο ως “θεραπείες”. Ναι, υπάρχει μελέτη από το 1990 σε ολόκληρο New England Journal of Medicine που λέει ότι η βιταμίνη Α βοηθάει στην αποφυγή σοβαρών επιπλοκών στην ιλαρά, μόνο που η μελέτη έγινε σε παιδιά συγκεκριμένων περιοχών της Νότιας Αφρικής, και παιδιά που ήδη νοσηλεύονταν με σοβαρές επιπλοκές. Ναι, η βιταμίνη Α έχει ρόλο στο ανοσοποιητικό, αλλά η στοιχειώδης διατροφική επάρκεια καταργεί την έλλειψή της. Ναι, μπορεί σε σοβαρές λοιμώξεις να πέφτουν τα επίπεδά της, αλλά στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι κρίσιμα αυτά τα χαμηλά επίπεδα, εκεί που ξεκινάς από χαμηλά ήδη. Ναι, εκεί αναφέρεται ουσιαστικά ο ΠΟΥ όταν προτείνει να χορηγούνται δυο δόσεις βιταμίνης Α στην ιλαρά, όχι στο Τέξας και την Ευρώπη. Ναι, το μουρουνόλαδο έχε πολύ βιταμίνη Α. Αλλά είπαμε, δεν φτάνει. Τα μισόλογα του υπουργού υγείας των ΗΠΑ σκοτώνουν. Μόνο με τον εμβολιασμό σταματάνε οι επιδημίες της ιλαράς και οι θάνατοι. Αυτόν που χρόνια δυσφημεί, επικερδώς.
7. Γιατί βασικά, καλύτερα να προλαμβάνεις. Να μην κολλάς, να μην κυκλοφορεί ο ιός, να χτίζεις ασπίδα προστασίας στην κοινότητα και για τους ανοσοκατασταλμένους ή παραπλανημένους. Να εμβολιάζεσαι. Μόνο τον 21ο αιώνα, ο εμβολιασμός έχει αποτρέψει πάνω από 57 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως (5). Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για την ιλαρά μπήκε στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού το 1981 (εμβόλιο κυκλοφορούσε ήδη από την δεκαετία του ‘70 βέβαια), και από το 1991 μπήκε στο πρόγραμμα η 2η δόση (που σταδιακά άλλαξε χρονισμό). Η εμβολιαστική κάλυψη στην Ελλάδα δηλώνεται σταθερά ως 97% για την πρώτη δόση και μόνο 82% για την 2η δόση, οπότε έχουμε πρόβλημα. Μεγαλύτερο πρόβλημα έχει η Κύπρος, όπου η εμβολιαστική κάλυψη εμφανίζει πτωτική πορεία και έφτασε στο 82% για πρώτη δόση και 80% για 2η, μόνο η Ρουμανία είναι χειρότερη στην Ευρώπη. Ο εμβολιασμός καλύπτει σχεδόν δια βίου, 94% η πρώτη δόση, 99% η δεύτερη.
   Ο εμβολιασμός σπάνια προκαλεί πυρετικούς σπασμούς, πολύ σπάνια (1 στα 3 εκατομμύρια περίπου) παροδική θρομβοπενία κι άλλο τόσο σπάνια αλλεργίες και μηδέν τάση για αυτισμό. Το παραμύθι αυτό, που ακόμη αναμασούν διάφοροι (που κάτι πουλάνε, πάντα) έχει καταρριφθεί με μεγάλες μελέτες σε βάθος χρόνου σε εκατομμύρια παιδιών σε διάφορες χώρες (6,7).
8. Η ιλαρά είναι ένας νέος ιός, πρόγονοί της μπορεί να μόλυναν ανθρώπους από τον 5ο αιώνα μΧ, αλλά η πλήρης προσαρμογή στον άνθρωπό έγινε πριν 900-1000 χρόνια προερχόμενη από τον ιό της πανώλης των βοοειδών. Έκτοτε, ο άτιμος ο ιός δεν έγινε ηπιότερος “για να συνυπάρξει με τον άνθρωπο”, το άλλο παραμύθι. Η ιλαρά όταν πέρασε τον Ατλαντικό πρόσβαλε και ζώα και “γέννησε” τον ιό της μόρβας των σκύλων και όχι μόνο, ενώ ο ιός της πανώλης των βοοειδών, πριν εξαλειφθεί δια παντός, “γέννησε” τον ιό της πανώλης των αιγοπροβάτων. Θεωρητικά η ιλαρά θα μπορούσε να εξαλειφθεί: προσβάλλει μόνο ανθρώπους (άντε και πρωτεύοντα, αλλά σπάνια και όχι συντηρούμενα), έχουμε αποτελεσματικότατο εμβόλιο με διάρκεια δράσης, όπως με την ευλογιά λοιπόν, γίνεται. Αλλά αργούμε.
9. Ο Roald Dahl περιέγραψε το 1988 πώς πέθανε από ADEM, από υποξεία μηνιγγοεγκεφαλίτιδα απότοκη ιλαράς η μικρή του κόρη, την εποχή που δεν υπήρχαν εμβόλια. Πώς ξαφνικά ένα πρωί, στην ανάρρωσή της πλέον, εμφάνισε υπνηλία και μέσα σε 12 ώρες κατέληξε (το διαβάζετε όλο στα σχόλια. So what on earth are you worrying about? It really is almost a crime to allow your child to go unimmunized, κατέληγε η αναφορά του, κραυγή ενάντια σε μια αρχόμενη τότε, αυξανόμενη πια, παραπληροφόρηση.
10. Η εικόνα από τις 36 Ώρες, ωραιότατο πολεμικό μυστήριο που βασίζεται σε έργο του Roald Dahl, δεν έγραφε μόνο παιδικά.

Πηγή: ygeiamou.gr