Γιατί πονάει περισσότερο το στομάχι μας καθώς μεγαλώνουμε – Τι μπορούμε να κάνουμε

Καθώς περνούν τα χρόνια, πολλοί παρατηρούν ότι το στομάχι τους γίνεται πιο «ευαίσθητο». Οι ειδικοί εξηγούν γιατί η πέψη δυσκολεύει με την ηλικία και ποιοι απλοί τρόποι μπορούν να μειώσουν τον πόνο και τη δυσφορία.

Γιατί πονάει περισσότερο το στομάχι μας καθώς μεγαλώνουμε

Καθώς αυξάνεται η ηλικία, το στομάχι, σύμφωνα με το Proceedings of the Nutrition Society, υφίσταται διάφορες φυσιολογικές αλλαγές που επηρεάζουν κυρίως τη λειτουργία και την κινητικότητα του οργάνου. Η συχνότερη μεταβολή είναι η υποχλωρυδρία, δηλαδή η μείωση της παραγωγής γαστρικού οξέος, η οποία είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικά εάν έχουν προσβληθεί ή προσβάλλονται από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Η υποχλωρυδρία αυξάνει τον κίνδυνο μειωμένης απορρόφησης σιδήρου και βιταμίνης Β12, καθώς και τον κίνδυνο υπερανάπτυξης βακτηριδίων στο λεπτό έντερο. Επιπλέον, η ελαττωμένη προσαρμοστικότητα του θόλου του στομάχου μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη αίσθηση κορεσμού, ενώ καθυστερημένη γαστρική κένωση συχνά συμβάλλει στην εμφάνιση γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Συνολικά, οι φυσιολογικές αυτές μεταβολές μπορεί να οδηγήσουν σε ήπια λειτουργικά συμπτώματα, όμως η σημαντική υποχώρηση της γαστρικής οξύτητας.

Η γήρανση συνοδεύεται από πολλές εκπλήξεις. Αλλά λίγες είναι τόσο απογοητευτικές όσο το γεγονός ότι το πεπτικό μας σύστημα φαίνεται να χάνει το ενδιαφέρον του για… την πέψη.

«Εντερικά προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία και να γίνουν πιο συχνά όσο μεγαλώνουμε», δήλωσε η Dr. Sara Attalla, γαστρεντερολόγος στο Inspira Health στο New Jersey, στο HuffPost.

Μερικά από τα πιο συχνά συμπτώματα; Καούρα, φούσκωμα, κοιλιακός πόνος και αλλαγές στις εντερικές συνήθειες (όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια ή και συνδυασμός των δύο).

Η διάγνωση της αιτίας των πεπτικών σας προβλημάτων μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς πρόκειται για ένα πολύπλοκο πρόβλημα που συνήθως προέρχεται από έναν ιδιαίτερα ατομικό συνδυασμό παραγόντων που σχετίζονται με την ηλικία και τον τρόπο ζωής.

Πώς επηρεάζει η γήρανση την πέψη

Καθώς μεγαλώνουμε, τα νεύρα και οι μύες του γαστρεντερικού σωλήνα μπορεί να αρχίσουν να δυσλειτουργούν, οδηγώντας σε αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των πεπτικών οργάνων μεμονωμένα και ως σύνολο, συνήθως αυτό μεταφράζεται σε πιο αργή πέψη και ακατάστατη επικοινωνία μεταξύ των πεπτικών οργάνων.

Η κίνηση μέσα στον οισοφάγο και οι μύες που εμπλέκονται στην κατάποση ενδέχεται να μην είναι το ίδιο αποτελεσματικοί ή συντονισμένοι, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ποσοστά γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, όπου το περιεχόμενο του στομάχου αρχίζει να επιστρέφει προς τα πάνω. Παράλληλα, η πιο αργή κινητικότητα στο στομάχι μπορεί να κάνει το φαγητό να «μένει» περισσότερο, προκαλώντας δυσπεψία.

«Η επένδυση του στομάχου μπορεί επίσης να γίνει πιο λεπτή με την ηλικία, κάτι που σας καθιστά πιο ευάλωτους σε τραυματισμούς του στομάχου από πράγματα όπως η φλεγμονή», δήλωσε η Attalla.

Η μειωμένη παραγωγή προσταγλανδινών με την πάροδο του χρόνου (ουσίες που μοιάζουν με ορμόνες και παίζουν ρόλο στην έκκριση γαστρικού οξέος και στη λειτουργία των μυών του γαστρεντερικού σωλήνα) σημαίνει επίσης μειωμένη προστασία του στομάχου, κάνοντάς σας πιο επιρρεπείς σε γαστρίτιδα και έλκη.

Η επόμενη στάση στο πεπτικό σας ταξίδι είναι το λεπτό έντερο. «Η πιο αργή κινητικότητα εδώ μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ποσοστά βακτηριακής υπερανάπτυξης, που μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα και διάρροια», ανέφερε η Dr. Sunana Sohi, πιστοποιημένη γαστρεντερολόγος στο Gastroenterology Health Partners στο Louisville του Kentucky, στο HuffPost.

Και αν η κινητικότητα σταματήσει τελείως στο παχύ έντερο, ετοιμαστείτε για ενδεχόμενα επεισόδια δυσκοιλιότητας και εκκολπωμάτωσης (μια κατάσταση όπου σχηματίζονται μικροί σάκοι που πιέζουν τα αδύναμα σημεία του τοιχώματος του παχέος εντέρου, αυξάνοντας τον κίνδυνο συμπτωμάτων όπως αιμορραγία και φλεγμονή).

Χρόνια προβλήματα υγείας και φάρμακα που επιβαρύνουν την πέψη

Έπειτα υπάρχουν και τα χρόνια προβλήματα υγείας που συσσωρεύονται καθώς μεγαλώνουμε (όπως αρθρίτιδα, καρδιαγγειακές και μεταβολικές ασθένειες), πολλά από τα οποία περιορίζουν το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας που μπορούμε να ανεχτούμε, επιδεινώνοντας έτσι την κινητικότητα του εντέρου. «Αν δεν κινείστε εσείς, δεν κινείται ούτε το έντερό σας», δήλωσε ο Dr. Pritesh Mutha, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή McGovern στο UTHealth Houston, στο HuffPost.

Όσο για τα φάρμακα που παίρνουμε για να διαχειριστούμε αυτές τις παθήσεις (είτε συνταγογραφούμενα είτε μη, ειδικά τα παυσίπονα τύπου μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη), είναι γνωστά για τις γαστρεντερικές παρενέργειες που προκαλούν. Προβλήματα όπως ναυτία, δυσκοιλιότητα, διάρροια, κοιλιακός πόνος, ακόμα και έλκη, είναι συχνά.

Οι καλύτεροι τρόποι για να βελτιώσετε την πέψη όσο μεγαλώνετε

Όλα τα παραπάνω είναι απόλυτα κατανοητά ως πηγές απογοήτευσης και ανησυχίας. Όμως οι ειδικοί τονίζουν ότι υπάρχουν τρόποι να ελαχιστοποιήσετε τις συνέπειες από τα γαστρεντερικά προβλήματα που σχετίζονται με την ηλικία. Συγκεκριμένα, προτείνουν:

Βελτιώστε το μάσημα

Η καλή πέψη ξεκινά από το στόμα. «Τα ένζυμα του σάλιου βοηθούν στη διάσπαση του αμύλου και του λίπους ήδη από το στόμα, μειώνοντας το φόρτο εργασίας του πεπτικού συστήματος», δήλωσε ο Mutha. «Το αλκαλικό pH του σάλιου βοηθά επίσης στην εξουδετέρωση του οξέος στον οισοφάγο, μειώνοντας τα συμπτώματα παλινδρόμησης».

Bonus tip: Κόψτε την τροφή σας σε μικρότερα κομμάτια και μασήστε κάθε μπουκιά 15 έως 20 φορές για να μειώσετε τα προβλήματα με την κατάποση.

Ενισχύστε την παραγωγή σάλιου

Η παραγωγή σάλιου μειώνεται όσο μεγαλώνουμε, κάτι που επηρεάζει την μάσηση και την κατάποση, σύμφωνα με τη Sohi. Η American Dental Association αναφέρει ότι η ξηροστομία είναι διπλάσια πιθανή όταν κάποιος παίρνει ένα ή περισσότερα φάρμακα καθημερινά, σε σχέση με όσους δεν παίρνουν φάρμακα.

Χρήσιμες λύσεις είναι η χρήση υποκατάστατων σάλιου που κυκλοφορούν στο εμπόριο ή συχνές γουλιές νερού κατά τη διάρκεια του φαγητού, αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα ξηροστομίας.

Τρώτε περισσότερα φυτικά τρόφιμα, λιγότερα επεξεργασμένα

Ο καλύτερος τρόπος να βελτιώσετε την πέψη είναι μια διατροφή χαμηλή σε επεξεργασμένα τρόφιμα και πλούσια σε φυτική ποικιλία. «Οι διατροφές με πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να αλλοιώσουν τη μικροχλωρίδα του εντέρου, οδηγώντας σε δυσβίωση», τόνισε η Sohi, μια ανισορροπία στα βακτήρια του εντέρου που συνδέεται με αυξημένα ποσοστά πεπτικών παθήσεων.

Πέρα από τη σταθερότητα της μικροχλωρίδας, η φυτική διατροφή είναι ο καλύτερος τρόπος να αυξήσετε την πρόσληψη φυτικών ινών, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ποιότητα και τη συχνότητα της αφόδευσης.

Οι διαλυτές και αδιάλυτες φυτικές ίνες αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων, εξηγεί ο Mutha. Αυτό όχι μόνο κάνει την τουαλέτα πιο ευχάριστη και αποτελεσματική εμπειρία, αλλά μειώνει και την πιθανότητα ακράτειας κοπράνων και βοηθά ακόμα και στη διάρροια, απορροφώντας νερό.

Μείνετε ενυδατωμένοι

Η ενυδάτωση είναι κρίσιμη για την αποφυγή της δυσκοιλιότητας, εξηγεί ο Mutha, ειδικά όταν αρχίζετε να αυξάνετε την πρόσληψη φυτικών ινών. Σύμφωνα με το Harvard, η μέση ημερήσια πρόσληψη νερού για τους άνδρες είναι περίπου 15,5 φλιτζάνια και για τις γυναίκες περίπου 11,5 φλιτζάνια. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι χρειάζεστε μόνο τέσσερα έως έξι φλιτζάνια σκέτο νερό, ανάλογα με άλλες πηγές υγρών όπως καφές, τσάι, χυμοί, φρούτα και λαχανικά.

Κινηθείτε περισσότερο

«Η άσκηση διεγείρει την κινητικότητα του πεπτικού σωλήνα, επομένως μπορεί να βοηθήσει πολύ στην πέψη», ανέφερε η Sohi. «Το να ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό είναι ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε, γιατί όχι μόνο δεν βοηθά στην κινητικότητα του εντέρου, αλλά μπορεί να προκαλέσει και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση».

Ο Mutha συμφωνεί και προτείνει περπάτημα για περίπου 15 λεπτά μετά το γεύμα, για να ενεργοποιηθεί το στομάχι και να βελτιωθεί η γαστρική κένωση.

Κοιμηθείτε αρκετά

Ο ύπνος είναι μηχανισμός επούλωσης για το σώμα, επομένως η έλλειψη ποιοτικού ύπνου, η σύσταση είναι 7 έως 9 ώρες τη νύχτα, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το φραγμό του εντέρου και το ανοσοποιητικό σύστημα, αναφέρει ο Mutha. Οι ερευνητές εξακολουθούν να μελετούν τους ακριβείς μηχανισμούς, αλλά μία θεωρία λέει ότι η στέρηση ύπνου αυξάνει τη μικροσκοπική φλεγμονή στο έντερο, οδηγώντας σε συμπτώματα από το πεπτικό.

Διαχειριστείτε σωστά τα φάρμακά σας

«Όλα τα φάρμακα έχουν γαστρεντερικές παρενέργειες, ακόμα και αυτά που προορίζονται για προβλήματα του πεπτικού», αναφέρει ο Mutha. «Η σωστή λήψη των φαρμάκων όπως έχουν συνταγογραφηθεί μειώνει τον κίνδυνο παρενεργειών».

Για παράδειγμα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνονται με άδειο στομάχι, ενώ τα αντιόξινα πρέπει να λαμβάνονται 30 λεπτά πριν το πρωινό. Αλλά αν παρουσιαστούν παρενέργειες, ενημερώστε τον γιατρό σας.

Το σύμπτωμα μετά το φαγητό που μπορεί να είναι ένδειξη καρκίνου

Πότε να συμβουλευτείτε γιατρό για τα πεπτικά σας προβλήματα

Ακόμα κι αν είστε βέβαιοι ότι τα πεπτικά προβλήματα που αντιμετωπίζετε οφείλονται στην ηλικία ή δείχνουν πως χρειάζεται να αλλάξετε τρόπο ζωής, «είναι σημαντικό να μην το υποθέτετε» και να μοιραστείτε τα συμπτώματά σας με τον γιατρό, γιατί μερικές φορές μπορεί να υπάρχει κάτι πιο σοβαρό από πίσω, ανέφερε η Dr. Neena Mohan, γαστρεντερολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια κλινικής ιατρικής στη Lewis Katz School of Medicine στο Temple University στη Φιλαδέλφεια.

Αν, εκτός από επίμονες αλλαγές στις εντερικές συνήθειες, έχετε επίσης:

• δυσκολία στην κατάποση
• κοιλιακό πόνο
• ναυτία και/ή εμετό
• ανεξήγητη απώλεια βάρους
• έχετε παρατηρήσει αίμα στα κόπρανα

τότε ήρθε η ώρα να κλείσετε ραντεβού με γαστρεντερολόγο.

«Ανάλογα με το πρόβλημα, ο γιατρός σας μπορεί να ξεκινήσει με αιματολογικές εξετάσεις, να σας χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή ή να προτείνει περαιτέρω εξετάσεις, όπως γαστροσκόπηση ή κολονοσκόπηση», εξηγεί η Attalla.

Πηγές: oloygeia.gr (Proceedings of the Nutrition Society, Harvard, Cleveland Clinic, American Dental Association)