ECDC: Ποιοι ιοί και λοιμώξεις βρίσκονται σε άνοδο στην Ευρώπη – Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η Ευρώπη εισέρχεται σε περίοδο αυξημένης επιδημιολογικής κινητικότητας, καθώς οι ιοί του φθινοπώρου κάνουν σταδιακά ολοένα και πιο έντονη την εμφάνισή τους. Σύμφωνα με τη νέα εβδομαδιαία Έκθεση Επικίνδυνων Μεταδοτικών Νοσημάτων (CDTR) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) για την εβδομάδα 25-31 Οκτωβρίου 2025, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ καταγράφουν μια φυσιολογική, εποχική άνοδο στις λοιμώξεις του αναπνευστικού, ενώ συνεχίζονται οι παρακολουθήσεις για ιούς όπως η γρίπη, ο RSV, ο SARS-CoV-2, αλλά και για εξωγενείς απειλές όπως η ευλογιά των πιθήκων (mpox), ο ιός του Δυτικού Νείλου και ο πυρετός της κοιλάδας Rift.

Η γενική εικόνα χαρακτηρίζεται ως σταθερή αλλά απαιτητική: η επιτήρηση παραμένει κρίσιμη, ειδικά καθώς η Ευρώπη ετοιμάζεται να υποδεχθεί τους χειμερινούς μήνες.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η Ελλάδα αναφέρεται ρητά σε δύο σημεία της έκθεσης του ECDC: στην ευλογιά των πιθήκων (mpox) και στον ιό του Δυτικού Νείλου. Και στις δύο περιπτώσεις, η χώρα εμφανίζει ελεγχόμενη μεν, αλλά υπαρκτή δε δραστηριότητα.

• Ευλογιά των πιθήκων (mpox)

Η mpox αποτελεί μία ιογενή λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων (Monkeypox virus). Μεταδίδεται κυρίως μέσω στενής σωματικής επαφής και προκαλεί πυρετό, δερματικά εξανθήματα και διογκωμένους λεμφαδένες.

Σύμφωνα με το ECDC, η Ελλάδα κατέγραψε ένα νέο εισαγόμενο περιστατικό mpox clade I, εντασσόμενη στις 7 ευρωπαϊκές χώρες όπου εντοπίστηκαν παρόμοια περιστατικά (Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ελλάδα). Από το 2022 έως σήμερα, η χώρα μας έχει καταγράψει 160 επιβεβαιωμένα κρούσματα, αριθμός που τη φέρνει στη μεσαία κλίμακα μεταξύ των κρατών-μελών.

Το ECDC προειδοποιεί ότι το νέο στέλεχος clade Ib παρουσιάζει ενδείξεις τοπικής μετάδοσης στην Ευρώπη, κυρίως μέσα σε δίκτυα ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM). Ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό παραμένει χαμηλός, αλλά συνιστάται η ενημέρωση των ταξιδιωτών και η ενίσχυση της πρόσβασης σε εμβολιασμό και έγκαιρη διάγνωση.

• Ιός του Δυτικού Νείλου 

Ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι φλαβοϊός που μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος μολυσμένων κουνουπιών. Οι περισσότερες λοιμώξεις είναι ασυμπτωματικές, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις 14 ευρωπαϊκές χώρες που έχουν αναφέρει ανθρώπινα περιστατικά μέσα στο 2025, μαζί με την Ιταλία, τη Ρουμανία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία και άλλες χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης. Σύμφωνα με το ECDC, 154 περιοχές σε ολόκληρη την ήπειρο θεωρούνται επηρεασμένες. Η Ελλάδα παραμένει χώρα ενδημικής κυκλοφορίας του ιού, χωρίς να καταγράφεται φέτος ασυνήθιστη έξαρση. Ο ΕΟΔΥ συνεχίζει την επιτήρηση με δειγματοληψίες σε κουνούπια και καταγραφή των κρουσμάτων, κυρίως σε πεδινές περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας.

Η γενική επιδημιολογική τάση στην Ευρώπη

Τα περιστατικά αναπνευστικών λοιμώξεων σε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, αλλά αυξάνονται, όπως αναμένεται για την εποχή. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σημαντική αύξηση σε νοσηλείες.

Η γρίπη, μια οξεία ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλεί εποχικές επιδημίες κυρίως το χειμώνα, και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), που προσβάλλει ιδιαίτερα βρέφη και μικρά παιδιά, αρχίζουν να αυξάνονται. Παράλληλα, ο SARS-CoV-2, ο ιός που προκαλεί τη νόσο COVID-19, συνεχίζει να κυκλοφορεί αλλά με πτωτική τάση.

Το ECDC επισημαίνει ότι η αύξηση των περιστατικών RSV παρατηρείται κυρίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών, ενώ η γρίπη φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τα παιδιά κάτω των 15.

Νόσοι υπό παρακολούθηση στην Ευρώπη και διεθνώς

• Δάγκειος πυρετός

Ιός που μεταδίδεται από κουνούπια Aedes aegypti, προκαλώντας υψηλό πυρετό, μυαλγίες και –σε σοβαρές περιπτώσεις– αιμορραγικό σύνδρομο. Από την αρχή του 2025, κρούσματα έχουν αναφερθεί μόνο σε Γαλλία (29), Ιταλία (4) και Πορτογαλία (2) -κανένα στην Ελλάδα.

• Chikungunya

Ιός που μεταδίδεται, επίσης, από κουνούπια Aedes και προκαλεί οξεία εμπύρετη νόσο με έντονους πόνους στις αρθρώσεις. Το 2025, Γαλλία (768) και Ιταλία (370) είναι οι μόνες χώρες με τοπική μετάδοση. Δεν υπάρχουν ελληνικά περιστατικά.

• Ιός Έμπολα

Προκαλεί βαριά αιμορραγικό πυρετό με υψηλή θνησιμότητα και μεταδίδεται μέσω επαφής με σωματικά υγρά μολυσμένων ανθρώπων ή ζώων. Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχουν καταγραφεί 64 περιστατικά και 45 θάνατοι. Το ξέσπασμα θεωρείται υπό έλεγχο και ενδέχεται να λήξει τον Δεκέμβριο.

• Πυρετός Κοιλάδας Rift

Ιός που προσβάλλει κυρίως ζώα και μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω επαφής ή κουνουπιών. Mπορεί να προκαλέσει πυρετό, ηπατίτιδα ή αιμορραγίες. Στη Σενεγάλη έχουν αναφερθεί 343 κρούσματα και 28 θάνατοι, και στη Μαυριτανία 42 κρούσματα και 14 θάνατοι. Το ECDC χαρακτηρίζει πολύ χαμηλό τον κίνδυνο εισαγωγής του ιού στην Ευρώπη.

Οι αναπνευστικοί ιοί σε άνοδο

Η Ευρώπη εισέρχεται σταδιακά στη χειμερινή περίοδο, με τη γρίπη, τον RSV και τον SARS-CoV-2 να δείχνουν τα πρώτα σημάδια επανεμφάνισης. Η συνύπαρξη των τριών αυτών ιών δημιουργεί πίεση στα συστήματα επιτήρησης, αλλά το ECDC υπογραμμίζει ότι μέχρι στιγμής οι νοσηλείες παραμένουν σταθερές.

Συμπέρασμα

Η νέα έκθεση του ECDC δείχνει ότι η Ευρώπη παραμένει σε ελεγχόμενη επιδημιολογική φάση, όμως με πολλαπλά ενεργά μέτωπα που απαιτούν συνεχή εγρήγορση. Για την Ελλάδα, η εικόνα είναι σταθερή και προβλέψιμη: ένα εισαγόμενο περιστατικό ευλογιάς των πιθήκων και περιορισμένη κυκλοφορία του ιού του Δυτικού Νείλου.

Η δημόσια υγεία, όπως επισημαίνει το ECDC, παραμένει πεδίο συνεργασίας και πρόληψης. Οι ευρωπαϊκές χώρες καλούνται να ενισχύσουν τη επαγρύπνηση και την πρόσβαση σε εμβολιασμό, καθώς οι εποχικοί ιοί κάνουν τον κύκλο τους για ακόμη μια χρονιά.

Πηγή: ygeiamou.gr