O παράγοντας που μειώνει την πιθανότητα άνοιας

Μπορεί οι άνθρωποι που κάνουν χειρωνακτικά επαγγέλματα να έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση, όσοι ασχολούνται με πνευματικά επαγγέλματα, όμως, φαίνεται ότι κινδυνεύουν λιγότερο από άνοια.

Οι άνθρωποι που εργάζονται σε επαγγέλματα που καλλιεργούν το πνεύμα διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας σε μεγαλύτεροι ηλικία από εκείνους που δεν έχουν τέτοιο αντικείμενο εργασίας, υποστηρίζει νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The BMJ.

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η νοητική διέγερση συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών που αποτρέπουν τον σχηματισμό νέων συνδέσεων από τα εγκεφαλικά κύτταρα.

Η γνωστική διέγερση θεωρείται ότι αποτρέπει ή αναβάλλει την έναρξη της άνοιας, ωστόσο τα αποτελέσματα των διάφορων δοκιμών ποικίλουν και οι πρόσφατες μακροχρόνιες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η γνωστική δραστηριότητα κατά τον ελεύθερο χρόνο δεν μειώνει τον κίνδυνο άνοιας.

Αντίθετα, η έκθεση στη γνωστική διέγερση κατά την εργασία συνήθως διαρκεί σημαντικά περισσότερο από τα διάφορα πνευματικά χόμπι, αλλά ακόμα κι έτσι, οι μελέτες δεν έχουν καταφέρει να παράγουν ισχυρά στοιχεία για τα σχετικά οφέλη.

Για το λόγο αυτό, μια διεθνής ομάδα ερευνητών θέλησε να εξετάσει τον συσχετισμό ανάμεσα στην εργασία που διεγείρει το πνεύμα και στον επακόλουθο κίνδυνο άνοιας και να εντοπίσει τα πρωτεϊνικά μονοπάτια για αυτό τον συσχετισμό.

Τα ευρήματα των επιστημόνων βασίζονται σε μελέτες από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, οι οποίες εξέταζαν τις συνδέσεις ανάμεσα σε παράγοντες σχετικούς με την εργασία και τις χρόνιες παθήσεις, την ανικανότητα και τη θνησιμότητα.

Συγκεκριμένα εξετάστηκαν τρεις συσχετισμοί: η γνωστική διέγερση και ο κίνδυνος άνοιας σε 107.896 συμμετέχοντες (42% άνδρες μέσης ηλικίας 45 ετών), η γνωστική διέγερση και οι πρωτεΐνες σε ένα τυχαίο δείγμα 2.261 συμμετεχόντων και οι πρωτεΐνες και ο κίνδυνος άνοιας σε 13.656 συμμετέχοντες.

Η γνωστική διέγερση στην εργασία μετρήθηκε κατά την έναρξη της μελέτης και οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για κατά μέσο όρο 17 χρόνια προκειμένου να διαπιστωθεί αν θα ανέπτυσσαν άνοια.

Μετά την προσαρμογή σε πιθανούς παράγοντες επιρροής, όπως η ηλικία, το φύλο, η εκπαίδευση και ο τρόπος ζωής, βρέθηκε πως ο κίνδυνος άνοιας ήταν χαμηλότερους στους συμμετέχοντες με υψηλή γνωστική διέγερση στην εργασία τους (συχνότητα εμφάνισης 4,8 ανά 10.000 άτομα ανά έτος στην ομάδα υψηλής διέγερσης και 7,3 στην ομάδα χαμηλής διέγερσης).

Το εύρημα αυτό, μάλιστα, παρέμεινε ακόμα και μετά από περαιτέρω προσαρμογές σε μια ποικιλία αποδεδειγμένων παραγόντων κινδύνου για την άνοια στην παιδική και ενήλικη ζωή, στις καρδιομεταβολικές παθήσεις (διαβήτης, στεφανιαία νόσος και εγκεφαλικό επεισόδιο) και στον ανταγωνιστικό κίνδυνο θανάτου.

Ο συσχετισμός δεν διέφερε μεταξύ ανδρών και γυναικών ή σε άτομα άνω ή κάτω των 60 ετών, αλλά υπήρξε μια ένδειξη ότι ήταν ισχυρότερος για τη νόσο Αλτσχάιμερ από ό,τι για άλλους τύπους άνοιας. Η γνωστική διέγερση σχετίστηκε, επίσης, με χαμηλότερα επίπεδα των τριών πρωτεϊνών που συνδέονται τόσο με τη γνωστική διέγερση στην ενήλικη ζωή όσο και με την άνοια, παρέχοντας πιθανά στοιχεία για τους υποκείμενους βιολογικούς μηχανισμούς.

Σημειώνεται ότι η μελέτη αυτή ήταν παρατηρητική, επομένως δεν μπορεί να αποδείξει αιτία και οι ερευνητές δεν μπορούν να αποκλείσουν την πιθανότητα πως κάποιος από τον παρατηρούμενο κίνδυνο άνοιας μπορεί να οφείλεται σε μη υπολογισμένους παράγοντες. Πρόκειται, ωστόσο, για μια μεγάλη, καλά σχεδιασμένη μελέτη που χρησιμοποίησε διαφορετικούς τύπους αναλύσεων για να παράσχει έναν ορισμένο βαθμό επικύρωσης των βασικών ευρημάτων και τα αποτελέσματα φαίνεται πως γενικοποιούνται σε διαφορετικούς πληθυσμούς.