Η εμφάνιση μεταλλάξεων, που διαφεύγουν των εμβολίων, αλλά και ο αντιεμβολιαστικός δισταγμός, που μπορεί να αποτελέσει το μεγαλύτερο εμπόδιο προς τη δημιουργία τείχους ανοσίας έναντι του κορωνοϊού, αποτελούν τους πιο κρίσιμους κινδύνους στον αγώνα κατά της πανδημίας επισημαίνει ο Μάρτιν Μακί, διευθυντής έρευνας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας και πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Πανευρωπαϊκής Επιτροπής για την Υγεία και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
«Η μεγαλύτερη απειλή για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι η εμφάνιση μεταλλάξεων, που διαφεύγουν των εμβολίων, αλλά και ο δισταγμός πολιτών να εμβολιαστούν. Μπορεί να φτάσουμε σε εμβολιασμό 60%-70% του πληθυσμού σχετικά εύκολα, αλλά θα είναι δύσκολο πάνω από το ποσοστό αυτό. Ομως, για να πετύχουμε ανοσία της αγέλης χρειάζεται να εμβολιαστεί το 90% με 95% των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών. Το 70% δεν αρκεί για να ανακοπεί η μετάδοση του ιού» επισημαίνει ο Μακί, μιλώντας στα «ΝΕΑ».
Εχοντας συμμετάσχει παλαιότερα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Συμβούλων για την Ερευνα για την Υγεία του ΠΟΥ, ενώ έχει υπάρξει σύμβουλος σύνταξης στην κορυφαία ιατρική έκδοση «The Lancet», τον ρωτάμε ποιες είναι οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις για τη διάρκεια ανοσίας των εμβολίων; «Οσοι είχαν μολυνθεί με SARS το 2003 έχουν ακόμη αντισώματα. Βέβαια, ο SARS δεν κυκλοφορεί πλέον και δεν έχει μεταλλάξεις. Με τον κορωνοϊό, αν δεν έχουμε νέες μεταλλάξεις που διαφεύγουν των εμβολίων, μπορεί να έχουμε την εύλογη βεβαιότητα ότι μόλις ο πληθυσμός εμβολιαστεί και αναπτύξει έναν βαθμό ανοσίας είναι πιθανό, βάσει τού τι έγινε με τον SARS, η ανοσία να είναι μακράς διάρκειας, αλλά δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας μέχρι να παρέλθει καιρός» επεξηγεί και συμπληρώνει: «Ούτε μπορούμε να γνωρίζουμε πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Είναι ερώτημα για το Μαντείο των Δελφών. Ισως μπορούμε να πούμε ότι αν όλα πάνε καλά, ενδεχομένως να έχουμε ενός είδους κανονικότητα στο τέλος του έτους. Στην Ελλάδα επιχειρείται να εμβολιαστούν πλήρως οι κάτοικοι στα νησιά, αλλά θα πάνε εκεί τουρίστες για διακοπές. Στην αρχή της πανδημίας η Ελλάδα την αντιμετώπισε καλά. Τα προβλήματα ξεκίνησαν με την έλευση των τουριστών».
Τι τον προβληματίζει
Τον προβληματίζουν οι παρενέργειες των εμβολίων AstraZeneca και Johnson & Johnson; «Δεν ανησυχώ για τα εμβόλια. Τα επεισόδια με τις παρενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνια. Ο κίνδυνος να προσβληθεί κανείς από Covid και να αποκτήσει θρόμβους και να πεθάνει είναι πολύ υψηλότερος όταν δεν εμβολιαστεί. Αλλά ανησυχώ για το μήνυμα που προκύπτει. Μπορεί να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στα εμβόλια. Είναι κρίμα, ιδίως όταν οι άνθρωποι αποφασίζουν να μην εμβολιστούν γιατί θεωρούν ότι είναι χαμηλός ο κίνδυνος να κολλήσουν τον ιό» τονίζει ο Μακί, που ανήκει – ως φαίνεται – στους επιστήμονες που συνδέουν άμεσα τις σπάνιες παρενέργειες με τα εμβόλια AstraZeneca και Johnson & Johnson. «Θα προτιμούσα να μην είχαν συμβεί, αλλά συμβαίνουν και έχουν σχέση με τα εμβόλια. Συμβαίνει με δύο από τα τρία εμβόλια που χρησιμοποιούν ιικό φορέα. Το τρίτο είναι το Sputnik, για το οποίο δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει, αλλά αφού δύο στα τρία εμβόλια που χρησιμοποιούν την τεχνολογία αυτή έχουν πρόβλημα, ενδεχομένως υπάρχει και με το Sputnik παρόμοιος κίνδυνος». Πάντως, δηλώνει σίγουρος ότι τα εμβόλια AstraZeneca και Johnson & Johnson είναι ασφαλή και αποτελεσματικά.
Πώς μπορεί η ΕΕ να αντιμετωπίσει τώρα καλύτερα την πανδημία; «Χρειαζόμαστε αύξηση της παραγωγής εμβολίων, αλλά και αύξηση των εμβολιασμών σε ορισμένα κράτη» απαντά, ενώ ειδικότερα για τον τρόπο προμήθειας των εμβολίων παρατηρεί ότι είναι ανάγκη να επανεξεταστεί η διαδικασία. «Πρέπει να κινηθεί στο πλαίσιο μιας πραγματικής συνεργασίας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, στην οποία κάθε πλευρά έχει μέρος της ευθύνης και των αποτελεσμάτων. Αλλά φαίνεται ότι η Κομισιόν έχει αναλάβει όλο το ρίσκο». Σχετικά με την AstraZeneca, σημειώνει ότι η κατάσταση αποδείχθηκε προβληματική από την αρχή. «Η AstraZeneca δεν ήταν διαφανής με την Κομισιόν, το σύστημα θα λειτουργούσε καλύτερα αν υπήρχε περισσότερη υπευθυνότητα από την εταιρεία». Θεωρεί ότι η από κοινού προμήθεια εμβολίων από την ΕΕ «ήταν μια διαδικασία με προβλήματα», αλλά αναγνωρίζει πως διασφάλισε ότι οι μικρές χώρες πήραν εμβόλια. «Χωρίς αυτή, χώρες όπως η Ελλάδα, η Μάλτα, η Σλοβενία θα έμεναν χωρίς εμβόλια. Ηταν μια άσκηση αλληλεγγύης, αλλά έπρεπε να γίνει καλύτερα».