Κωνσταντίνος Πάντος: Ένας «μπαμπάς» με περισσότερα από 30.000 παιδιά

Ο Κωνσταντίνος Πάντος έχει συνδέσει το όνομά του με την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας. Για χιλιάδες ζευγάρια είναι κάτι σαν ένας μικρός… μάγος καθώς, μέσα από την επιστήμη του, βοηθάει για να έρθει στον κόσμο μία νέα ζωή. Για περισσότερα από 30 χρόνια έχει βοηθήσει χιλιάδες οικογένειες και θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας είδους… μπαμπά για περισσότερα από 30.000 παιδιά. 

Συνέντευξη: Σπυριδούλα Ίριδα Σπανέα

Με τον κ. Πάντο είχαμε την ευκαιρία να συναντηθούμε στο ησυχαστήριο του, στις Αφίδνες, σε έναν μικρό παράδεισο που είχαν δημιουργήσει οι γονείς του. Πολύτεκνος και ο ίδιος, μάς μίλησε για τη μεγάλη του αγάπη τα παιδιά, για το επιστημονικό έργο του, για τις δυσκολίες που έφερε ο νέος κορωνοϊός αλλά για τις δυνατότητες που έχει η Ελλάδα για να καθιερωθεί ως τουριστικός προορισμός υγείας.   

1. Μιλήστε μας για εσάς. Γεννηθήκατε στην Αυστραλία. Πως ήταν η ζωή εκεί για μία ελληνική οικογένεια;

Γεννήθηκα στην Αυστραλία,  στην οποία οι γονείς μου πήγαν ως μετανάστες στη δεκαετία του ’50 για καλύτερη ζωή και επαγγελματική αποκατάσταση στον αγροτικό τομέα. Η Αυστραλία αποτελεί μεγάλο μέρος των πολύ ωραίων παιδικών αναμνήσεων. Οι Έλληνες της Μελβούρνης και τα μέλη της ευρύτερης μου οικογένειας που ήμασταν εκεί, περνούσαμε και δύσκολα αλλά και πολύ ζεστά. Οι οικογένειες των Ελλήνων μεγάλωναν τα παιδιά με τα ήθη και τα έθιμα της πατρίδας και κρατούσαν ζωντανή την εικόνα της Ελλάδας στο μυαλό και στην καρδιά μας.

2. Πως αποφασίσατε να έρθετε στην Ελλάδα;

Ήταν απόφαση κυρίως των γονέων που ήθελαν κάποια στιγμή να επιστρέψουμε μετά την πολύχρονη παραμονή και εγώ ,ως συνέπεια, συνέχισα τις πανεπιστημιακές σπουδές στην Ελλάδα. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι μετά την ειδικότητά μου στην Ελλάδα επέστρεψα στην Αυστραλία για εξειδίκευση στον τομέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Όταν ολοκλήρωσα και αυτόν κύκλο ξαναγύρισα στην πατρίδα για να προσφέρω στην χώρα μου ότι είχα μάθει στην Αυστραλία.

3. Οι σπουδές στην ιατρική ήταν κάτι που το θέλατε από μικρός ή στην προέκυψε κατά τη διάρκεια των εφηβικών σας χρόνων;

Όταν ήμουν παιδί ήθελα να ασχοληθώ με την αστροφυσική. Με γοήτευε το άγνωστο, η δημιουργία, η αναζήτηση και η έρευνα. Στην πορεία όμως αυτό μετουσιώθηκε σε κάτι πιο “επίγειο”. Μεγαλώνοντας θέλησα  να το βάλω σε μια πιο ανθρώπινη βάση. Σε έναν τομέα που θα ήταν πιο κοντά σε απαντήσεις στην ανθρώπινη αγωνία για δημιουργία ,όπως η απόκτηση παιδιού. Τελικά κατέληξα να παθιαστώ με τις λύσεις που θα μπορούσα να ανακαλύψω για να συμβάλλω στη λύση  “της δημιουργίας του ανθρώπου”.

4. Έχετε 30 χρόνια στη μαιευτική και τη γυναικολογία, εάν σας ζητούσαμε να ξεχωρίσετε κάποιες στιγμές από αυτά τα χρόνια, ποιες θα ήταν αυτές;

Πολλές και διαφορετικές οι στιγμές. Η κάθε μια ξεχωριστή. Ποια να ξεχωρίσω από τα χιλιάδες παιδιά που έχω φέρει στον κόσμο; Οικογένειες που υπέφεραν από διαφορά νοσήματα και έκαναν υγιές παιδάκι. Όπως μια οικογένεια που είχε ήδη δυο τυφλά παιδάκια και αγωνιούσε να κάνει ένα υγιές καθώς εκεί που ζούσαν τους είχαν στιγματίσει, ως καταραμένους. Τελικά τα κατάφεραν, με προεμφυτευτική γενετική διάγνωση. Απομονώσαμε το γονίδιο του συνδρόμου που έφεραν και το μωράκι  γεννήθηκε απαλλαγμένο από το σύνδρομο. Η περίπτωση τους έκανε το γύρο του κόσμου μέσω του διεθνούς ειδησεογραφικού σταθμού CNN. Με συγκινεί πολύ ότι τώρα μου έρχονται και κοπέλες που είχα ξεγεννήσει πριν 30 χρόνια και μου ζητούν να προσφέρω και στη δική τους οικογένεια χαρά, όπως έκανα πριν χρόνια στην πατρική τους οικογένεια. Σημαντική για μένα είναι και η εμπιστοσύνη της ομογένειας στο πρόσωπό μου. Δυο φορές δέχτηκα πρόσκληση και παρευρέθηκα στο Λευκό Οίκο για να γιορτάσουμε όλοι μαζί την Ανεξαρτησία της Ελλάδας.

5. Η κλινική Γένεσις Αθηνών πως προέκυψε και τι αποτελεί για τη ζωή σας; Εκτός από την εξωσωματική γονιμοποίηση λειτουργούν και άλλα τμήματα;

Η κλινική ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ είναι το αποτέλεσμα μιας “απειλητικής” κουβέντας ενός γιατρού όταν ακόμα είχα το ιατρείο μου στην Κηφισίας. Τον συνάντησα έξω από το μαιευτήριο και μου είπε: «εσάς όλους στα ιατρεία θα σας κλείσουμε». Και στην απάντησή μου «Και γιατί;», εκείνος είπε «Γιατί δεν είστε κλινική». Τότε η νομοθεσία δεν απαιτούσε κάτι περισσότερο αλλά αυτή του η κουβέντα με έστρεψε στην αναζήτηση μιας λύσης πιο ασφαλούς για το μέλλον. Βρήκα λοιπόν τρόπο και ξεκίνησα την δημιουργία της κλινικής. Το 2004 άνοιξε τις πύλες της και από τότε συνεχώς αναπτύσσεται. Εκτός από την κεντρική δραστηριότητα της εξωσωματικής γονιμοποίησης και των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δηλαδή η μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, λειτουργεί γυναικολογικό και χειρουργικό τμήμα, πλαστικής χειρουργικής απεικονιστικά εργαστήρια (τμήμα υπερήχων, ακτινολογικό, ψηφιακός μαστογράφος), τμήμα χειρουργικής παθολογίας μαστού, μικροβιολογικό-βιοχημικό, τμήμα ενδοσκοπήσεων.

6. Ποιες είναι οι καινοτομίες που έχετε εφαρμόσει σε αυτά τα χρόνια;

Το επιστημονικό μας έργο συμπεριλαμβάνεται στην παγκόσμια ιστορία του IVF(www.IVF-Worldwide.com). Από εμάς

1) γεννήθηκε το πρώτο παιδί στον κόσμο με βιοψία βλαστοκύστεων απαλλαγμένο από μεσογειακή αναιμία το 2004

2) γεννήθηκε το πρώτο παιδί στον κόσμο, απαλλαγμένο από χρόνια κοκκιωματώδη νόσο που παράλληλα με μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων έσωσε το πάσχον αδερφάκι του, το 2005

3) πρώτες στον κόσμο γεννήσεις παιδιών για τη νόσο Cadasil το 2006, 4) τη συγγενή υπερπλασία των επινεφριδίων το 2006, 5) το σύνδρομο γναθοπροσωπικής δυσόστωσης FSHD, το 2007

6) δημοσιογραφική κάλυψη το 2011 από το διεθνές ειδησεογραφικό κανάλι CNN για τη γέννηση υγιούς παιδιού σε μια οικογένεια φορέων στου συνδρόμου LEBER με δυο τυφλά παιδιά (http://edition.cnn.com/video/#/video/international/2011/01/31/wv.embryo.euro.switch.bk.d.cnn) ,

7) πρώτη εγκυμοσύνη στην Ελλάδα μετά από προεμφυτευτική διάγνωση όλων των χρωμοσωμάτων με τη μέθοδο Array -CGH το 2010. Επίσης, για πρώτη φορά στη Ελλάδα το Νοέμβριο του 2021 συντονίσαμε την συνεργασία Ελλήνων και ξένων επιστημόνων για την υλοποίηση μεταμόσχευσης ωοθηκικού ιστού στην κλινική σε ταυτόχρονη σύνδεση με 13 δημόσια νοσοκομεία,

8) δημοσιεύσαμε για πρώτη φορά διεθνώς στο Πανευρωπαικό Συνέδριο Υπογονιμότητας το 2016 την εφαρμογή μιας καινοτομίας για αναγέννηση των ωοθηκών σε εμμηνοπαυσιακές αλλά και περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με PRP(Plated Rich Plasma).Eγχύσεις στις ωοθήκες που δίνουν κάποιες ελπίδες σε αυτές τις γυναίκες και μια νέα δυνατότητα απόκτησης παιδιού.

7. Με την ομάδα σας έχετε βοηθήσει για να έρθουν στη ζωή περισσότερα από 30.000 παιδιά. Εκτός από την Ελλάδα από ποιες άλλες χώρες έρχονται;

Στην κλινική μας έρχονται ζευγάρια από 67 χώρες του κόσμου. Από Ηνωμένες Πολιτείες, Βραζιλία, Αγγλία, Σαουδική Αραβία, Αυστραλία, Μονακό, Αίγυπτο, Ρωσία, Ελβετία, Ιταλία, Γαλλία και πολλές άλλες από όλες τις ηπείρους. Έχουμε οργανώσει συγκεντρώσεις και πάρτι με εκατοντάδες παιδιά που ήρθαν στη ζωή με δική μας συμμετοχή σε Αυστραλία, Μελβούρνη και Σίδνεϊ, Ρουμανία, Αγγλία, Καναδά και Ελλάδα.

8. Θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Ελλάδα ο ιατρικός τουρισμός για αυτόν τον τομέα; Ποιες ενέργειες κατά τη γνώμη σας θα έπρεπε να γίνουν από πλευράς της Πολιτείας;

Η  Ελλάδα λόγω του ήπιου κλίματος αλλά και της γεωγραφικής της θέσης προσφέρεται για ιατρικό τουρισμό επιλογής. Ο επισκέπτης -ασθενής που θα επιλέξει την ιατρική υπηρεσία σε μια χώρα ,ενδιαφέρεται να συνδυάσει κι άλλες υπηρεσίες ,αν το επιτρέπει η κατάστασή του. Η Ελλάδα λόγω της ιστορίας της, των μνημείων της αλλά και των νησιών της αποτελεί επιλογή. Από την άλλη και οι ιατρικές υπηρεσίες είναι άριστες, οι υποδομές άρτιες και το επιστημονικό προσωπικό-ιατροί από τους καλύτερους στον κόσμο, η νομοθεσία μας αρκετά ευέλικτη και πολλές υπηρεσίες όπως η εξωσωματική πολύ οικονομικότερη από τις άλλες χώρες. Ο τουρισμός υγείας λοιπόν είναι ένας από τους τομείς του τουρισμού  που τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της χώρας. Η πολιτεία καλό θα ήταν να δώσει κίνητρα στους ασθενείς από το εξωτερικό ώστε να επιλέξουν την Ελλάδα. Ίσως χαμηλότερο ΦΠΑ στις υπηρεσίας υγείας. Διακρατικές συμφωνίες που θα εξασφαλίζουν ασφαλείς και οικονομικές διακοπές παράλληλα. Να “επενδύσουμε” περισσότερα στην εικόνα της χώρας προς τα “έξω” .Καμπάνιες ενημέρωσης και ανάδειξη των υπηρεσιών υγείας που προσφέρουμε αξιοποιώντας την ομογένεια ανά τον κόσμο, που είναι πάντα στο πλευρό της πατρίδας και πρόθυμη να βοηθήσει.

9. Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο κορίτσι που έχει βάλει προτεραιότητα τις σπουδές ή την καριέρα;

Δεν θέλω να δώσω συμβουλές σε ένα νέο κορίτσι που προσπαθεί να πραγματοποιήσει τα όνειρά του. Θέλω μόνο να το ενημερώσω για λειτουργίες του αναπαραγωγικού του συστήματος που δεν έμαθε στο σχολείο. Οι γυναίκες γεννιούνται με όλα τα ωοθηλάκια που πρόκειται να έχουν. Η γονιμότητα τους, η ικανότητά τους για αναπαραγωγή δηλαδή, μειώνεται όμως αισθητά από ηλικία των 35 χρόνων, καθώς τα ωάρια τους χάνονται με το πέρασμα του χρόνου. Μέχρι την ηλικία των 35 ετών έχουν “χάσει” το 95% των ωαρίων τους. Δυστυχώς η φύση σε αυτό τον τομέα δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο στον άνδρα και τη γυναίκα. Είναι αρκετά πιο αυστηρή στα όρια που θέτει στη γυναίκα. Ο στόχος μου είναι να ενημερωθούν τα νέα παιδιά και να δουν τις διαθέσιμες επιλογές. Να ενημερωθούν προκειμένου, εφόσον το αποφασίσουν να κάνουν τις σωστές επιλογές για να διαφυλάξουν τη γονιμότητά τους.

10. Η υπογονιμότητα είναι πρόβλημα της σύγχρονης κοινωνίας; Ποιοι είναι οι παράγοντες που συντείνουν σε αυτή και πως επηρεάζει τον άνδρα και πως τη γυναίκα;

Ο δυτικός τρόπος ζωής και οι παγκόσμιες περιβαλλοντικές συνθήκες έχουν αλλάξει  τόσο τη διατροφή όσο και την κίνησή μας. Είναι πιθανό, αυτές οι αλλαγές να έχουν συντελέσει ή και προκαλέσει αυτή τη ταχεία και ευρεία μείωση της γονιμότητας που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες. Για αυτό και συστήνουμε στα ζευγάρια που επιθυμούν να κάνουν οικογένεια να αλλάξουν λίγο τις διατροφικές τους συνήθειες, να διακόψουν το κάπνισμα και να αλλάξουν τρόπο ζωής στο βαθμό που είναι εφικτό. Παράλληλα στην εποχή μας βλέπουμε κοινωνικές αλλαγές που αψηφούν τη βιολογική πραγματικότητα. Από τη μια πλευρά, για την επίτευξη προσωπικής αυτονομίας, οι νέες γυναίκες λαμβάνουν ηθελημένες αποφάσεις ώστε να παραμείνουν προσωρινά χωρίς παιδιά χάριν της επιδίωξης εκπαιδευτικών στόχων, της επαγγελματικής τους καθιέρωσης και της ικανοποίησης προσωπικών τους φιλοδοξιών πριν από το γάμο και την οικογένεια. Η επίτευξη των επαγγελματικών τους στόχων συνήθως διαρκεί πολλά χρόνια ,συμπίπτει με την πιο γόνιμη περίοδο της ζωής τους. Από την άλλη πλευρά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως οι σύγχρονες οικονομικές συνθήκες, συχνά αν όχι σχεδόν πάντα στην εποχή μας, υποχρεώνουν τις γυναίκες να εργάζονται ώστε να μπορούν να συνεισφέρουν στο σπίτι τους. Και έτσι η απόκτηση παιδιών για ποικίλους λόγους  μετατίθεται χρονικά στα περισσότερα ζευγάρια για μετά τα 40 έτη, χρόνια που αντιπροσωπεύουν την τελική έκπτωση στη φυσική γονιμότητα. Αποτέλεσμα η ηλικία να αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες υπογονιμότητας στις σύγχρονες κοινωνίες.

11. Έχετε εντοπίσει προβλήματα στο νομοθετικό πλαίσιο σε σχέση με την επιστήμη σας;

Η νομοθεσία μας σε σχέση με την ιατρική υποβοήθηση, μολονότι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και προοδευτική σε σχέση με αυτήν άλλων ευρωπαϊκών εννόμων τάξεων, πλέον κρίνεται παρωχημένη Δεν ανταποκρίνεται στις αλλαγές που έχουν επέλθει στην κοινωνία ούτε ακολουθούν πολλές φορές και στα νέα επιστημονικά δεδομένα που συνεχώς εξελίσσονται. Παράδειγμα, η κατάψυξη ωαρίων που είναι μια μέθοδος διαφύλαξης της γονιμότητας, με βάση το νόμο επιτρέπεται μόνο για λόγους υγείας. Πρακτικά βέβαια, εφαρμόζεται εδώ και χρόνια και για “κοινωνικούς λόγους” ,αν δηλαδή μια κοπέλα μέχρι κάποια ηλικία δεν είναι έτοιμη να κάνει οικογένεια είτε γιατί δεν έχει βρεθεί ο κατάλληλος σύντροφος είτε γιατί δεν έχει αποκατασταθεί επαγγελματικά είτε γιατί δεν αισθάνεται ότι είναι η σωστή στιγμή, επιλέγει να καταψύξει τα ωάρια της ώστε να τα χρησιμοποιήσει αργότερα όταν οι συνθήκες θα ευνοούν. Επίσης, ο χρόνος  κρυοσυντήρησης γεννητικού υλικού που πρόσφατα άλλαξε και μπορεί να φτάσει με διαδοχικές ανανεώσεις και τα 25 έτη, δεν λαμβάνει υπ’ όψη 18χρονους/νες με προβλήματα υγείας που στα 43 τους, αν δεν το έχουν χρησιμοποιήσει θα πρέπει να καταστραφεί. Στη Μεγάλη Βρετανία ο χρόνος κρυοσυντήρησης είναι 50 χρόνια. Το ηλικιακό όριο των 50 ετών για τις γυναίκες για την εξωσωματική γονιμοποίηση, που πρόσφατα, και μόνο για  περιορισμένη χρονική περίοδο και με αφορμή την πανδημία άλλαξε μέχρι τα 52, θα επανέλθει στα 50 σε λίγο καιρό. Θα πρέπει οι γυναίκες άνω των 52 σήμερα και σε λίγο καιρό άνω των 50 να τρέχουν σε γειτονικές χώρες προκειμένου να πραγματοποιήσουν την εξωσωματική και μετά να επιστρέψουν για να γεννήσουν στην Ελλάδα. Γιατί στην πραγματικότητα αυτό γίνεται. Τελικά όταν όλα γύρω αλλάζουν, και στις περισσότερες χώρες το όριο είναι στα 55 και αυτό με σύσταση του γιατρού ,όχι ως αυστηρό όριο, μήπως ήρθε η ώρα να επανεξεταστεί; Σε λίγο καιρό άλλωστε θα προκύψει το παράδοξο, μια γυναίκα εν μέσω covid να μπορεί να γίνει μητέρα κι ας είναι μεγαλύτερη των 50, αλλά μετά δεν θα μπορεί. Πρόκειται για ερωτήματα που απασχολούν πολύ το κόσμο που καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή μαζί του. Γυναίκες που θέλουν να καταψύξουν ωάρια στη διάρκεια του γάμου να χρειάζονται τη συγκατάθεση του συζύγου ενώ εάν χωρίσουν να μην μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν με νέο σύζυγο ακόμη και με συγκατάθεση του τέως συζύγου. Επιτρέπεται στην εποχή μας ένα τόσο αναχρονιστικό μέτρο που έχει να κάνει με τα δικαιώματα των γυναικών;

12. Η νόσος του κορωνοϊού ποιες αλλαγές έφερε στον τομέα σας;

Μας έφερε πιο αυστηρούς υγειονομικούς ελέγχους, μέτρα, ζευγάρια με ακόμα περισσότερες ανησυχίες και άγχη. Παρόλαυτα είδαμε και ζευγάρια με τεράστια θέληση, ψυχικά αποθέματα που αψηφώντας μέτρα και φόβο κατάφερναν να φτάσουν στην Ελλάδα από κάθε μεριά του πλανήτη ώστε να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους. Για μένα ήταν ένδειξη της εμπιστοσύνης που μας δείχνουν.

13. Εάν σας ζητούσα να μου περιγράψετε, στα τόσα χρόνια που ασκείτε το λειτούργημα, κάποιες στιγμές που σας έχουν συγκλονίσει, ποιες θα ήταν αυτές;

Θυμάμαι πριν αρκετά χρόνια που μια γυναίκα είχε δυο μήτρες. Έκανα εμφύτευση ένα έμβρυο στη μια και ένα στην άλλη μήτρα. Κατά τον τοκετό “έβγαλα” δυο μωρά από δυο διαφορετικές μήτρες. Μια ακόμη συγκλονιστική στιγμή ήταν η ο τοκετός μιας 67χρονης γιαγιάς που κυοφορούσε το εγγονάκι της, μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση, για να βοηθήσει την κόρη της η οποία δεν είχε μήτρα. Επίσης, μια γυναίκα από την Αυστραλία, με 44 προσπάθειες στο ενεργητικό της, η οποία απέκτησε τελικά δίδυμα με τη συμβολή μας. Ακόμα θυμάμαι το πείσμα της, την προσήλωσή της, την προσπάθεια της για να φτάσει στο τέρμα αυτής της διαδρομής.

14. Ποια τα σχέδια σας για το βραχυπρόθεσμο μέλλον;

Να προωθήσω το μήνυμα της ενημέρωσης, της ευαισθητοποίησης, της πρόληψης και της εκπαίδευσης στα θέματα γονιμότητας. Μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας έχω καταλήξει να λέω “όχι στην έλλειψη επιλογών-όχι στην αβεβαιότητα” και ο μόνος τρόπος είναι η γνώση. Να συμβάλλω στην προώθηση της Ελλάδας ως ιδανικού προορισμού τουρισμού υγείας καταφέρνοντας  να εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη των ξένων στις υπηρεσίες της χώρας. Και, τέλος,  η ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ να “πάει” και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Πηγή: hellenicdailynewsny.com